Ủy ban Kinh tế đề nghị xem xét lại tiềm năng dự án điện hạt nhân ở Ninh Thuận

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch đối xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2.

• Việt Nam dự kiến nhập khẩu điện từ Nhà máy thủy điện của Lào

Đề xuất trên của Ủy ban Kinh tế trong báo cáo gửi Quốc hội Việt Nam liên quan đến việc giám sát thực hiện Nghị quyết 31 về việc dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận giai đoạn năm 2016-2021.

Lý do cơ quan này đề xuất tạm giữ quy hoạch đối với các vị trí dự kiến xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 vì nhận thấy tiềm năng phát triển điện hạt nhân trong giai đoạn tới.

Ủy ban này đánh giá đời sống người dân vùng dự án vẫn gặp khó khăn, chưa an tâm ổn định sản xuất, dẫn tới lãng phí nguồn lực đất đai. Một số vướng mắc thuế, chi phí của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) liên quan đến quá trình triển khai dự án chưa được xử lý triệt để, bao gồm 1.496 tỷ đồng chi phí trước thuế cần được hạch toán vào chi phí chung của EVN; khoản tạm ứng là 196,8 tỷ đồng để di dân tái định cư nhưng chưa được hoàn trả; không được hoàn, bù trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào liên quan dự án.

Bên cạnh đó, kết quả giám sát cũng chỉ ra có khó khăn do cơ chế, chính sách hỗ trợ cho người dân, đầu tư cơ sở hạ tầng, hoàn thuế, hạch toán chi phí, đền bù giải phóng mặt bằng.

Ngoài ra, phát triển điện hạt nhân hiện chưa có chủ trương chính thức, các quy hoạch liên quan đến khu vực dự kiến xây dựng các nhà máy điện hạt nhân cũng chưa rõ định hướng, nên chưa có căn cứ để tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Trong bối cảnh ngành điện ngày càng tăng về tỷ trọng năng lượng tái tạo, nhưng theo Ủy ban Kinh tế, Việt Nam sẽ phải đối mặt với thách thức thiếu điện giai đoạn 2021 – 2025. Thị trường điện cạnh tranh cũng chưa xây dựng được một cách đồng bộ; cơ chế giá điện còn chậm thay đổi, chưa vận hành giá điện theo cơ chế thị trường. Nguồn điện được xây dựng cũng chưa đảm bảo khả năng phát triển bền vững, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Do đó, Ủy ban Kinh tế cho rằng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận mới được dừng thực hiện, nếu hủy bỏ sẽ ảnh hưởng đến khả năng phát triển điện hạt nhân trong tương lai, đồng thời ảnh hưởng đến quan hệ với các nước đối tác, nên đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch đối với các vị trí dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 cho đến khi cấp có thẩm quyền có quyết định chính thức về vấn đề này.

Đức Minh