Chuyến đi của bà Pelosi đến Đài Loan và vai trò của nó trong bầu cử giữa kỳ

Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đã “khuấy động thế giới” vào thứ Ba bằng chuyến đi đến Đài Loan và gặp gỡ các quan chức ở đó trong bầu không khí căng thẳng, với nguy cơ xảy ra các cuộc khủng hoảng kinh tế, quân sự giữa Hoa Kỳ, các đồng minh và Trung Quốc.

Mùa bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ đang tới gần. Đây là thời điểm mà các ứng viên đảng Dân chủ và Cộng hòa đều đang cố gắng giành phiếu bầu, trong đó “mối đe dọa từ Trung Quốc” đối với an ninh và thịnh vượng của Mỹ là một trong những yếu tố quan trọng mà các ứng viên hai đảng dựa vào để thu hút cử tri.

Chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi nhìn chung đã được các đảng viên Dân chủ và một số đảng viên Cộng hòa ủng hộ. Lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Thượng viện Mitch McConnell và 25 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa khác đã ca ngợi chuyến đi này.

Nhưng một số đảng viên Cộng hòa đã đặt câu hỏi về thời gian và mục đích của chuyến đi, vì nó trùng với thời điểm bắt đầu đếm ngược 100 ngày đến cuộc bầu cử giữa kỳ.

Thượng nghị sĩ John Kennedy, đảng viên Đảng Cộng hòa bang Louisiana, đã chỉ trích bà Pelosi vì thực hiện chuyến thăm “tất cả xoay quanh bà ấy” khi không có bất kỳ đảng viên Cộng hòa nào trong phái đoàn tới Đài Loan.

“Nếu bà ấy thực sự muốn chứng tỏ sức mạnh từ Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, bà ấy sẽ đưa Kevin McCarthy đi cùng,” ông nói, đề cập đến lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện.

Nếu đảng Cộng hòa giành lại đa số tại Hạ viện vào tháng 11 tới đây, ông McCarthy có khả năng sẽ kế nhiệm bà Pelosi với tư cách là Chủ tịch Hạ viện.

Dự đoán về một viễn cảnh như vậy, ông McCarthy đã tuyên bố mong muốn theo bước bà Pelosi ở Đài Loan. “Tôi rất muốn làm điều đó [đến Đài Loan] với tư cách là  Chủ tịch Hạ viện,” ông nói với các phóng viên vào tuần trước.

Trước chuyến thăm của bà Pelosi, một phái đoàn Quốc hội gồm sáu thành viên đã đến thăm hòn đảo này vào tháng 4. Ngoài Thượng nghị sĩ Robert Menendez, đảng viên Đảng Dân chủ New Jersey là chủ tịch Ủy ban Đối ngoại, phái đoàn bao gồm các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa như Lindsey Graham của Nam Carolina, Richard Burr của Bắc Carolina, Rob Portman của Ohio và Ben Sasse của Nebraska, cũng như dân biểu Ronny Jackson của bang Texas.

Trên lý thuyết, ít nhất, các vấn đề Đài Loan và Trung Quốc nhìn chung được sử dụng để làm động lực cho cử tri Hoa Kỳ.

Theo một cuộc khảo sát năm 2021 của Hội đồng Các vấn đề Toàn cầu Chicago, 69% người Mỹ ủng hộ việc Hoa Kỳ công nhận Đài Loan là một quốc gia độc lập; 65% muốn Đài Loan gia nhập các tổ chức quốc tế.

Và quan điểm tiêu cực về Trung Quốc tiếp tục thiết lập mức cao lịch sử ở Mỹ. Vào tháng 6, một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy 82% người Mỹ có quan điểm bất lợi về Trung Quốc.

Tobita Chow, giám đốc của Justice Is Global, một nhóm vận động nhằm đưa ra giải pháp thay thế cho các cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc, cho biết ông tin rằng “mặc dù các câu chuyện chống Trung Quốc đã trở nên quan trọng hơn trong chính trị Hoa Kỳ, nhưng nói chung chúng hoạt động có lợi cho cánh tả.”

Ông Chow bình luận rằng chuyến thăm của bà Pelosi “làm tăng mức độ nghi ngờ và lo lắng chung về Trung Quốc, nó có thể có tác động gián tiếp đến mức độ hiệu quả của các thông điệp chống Trung Quốc nói chung trong các chiến dịch bầu cử”. Tuy vậy, ông nói, điều đó cuối cùng lại sẽ “giúp Đảng Cộng hòa”.

Mô tả điểm dừng chân tại Đài Loan của bà Pelosi là “sân khấu chính trị”, Lyle Goldstein, giám đốc Khu vực Châu Á tham gia vào các ưu tiên quốc phòng, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết nó “sẽ không giúp ích một cách có ý nghĩa cho Đảng Dân chủ vào giữa nhiệm kỳ, vì người Mỹ nói chung đang cảm thấy những hậu quả kinh tế tiêu cực ngày càng gia tăng và họ có xu hướng bỏ phiếu liên quan đến cái ví của mình”.

Bà Pelosi “có thể đã thành công trong việc tập hợp các tư tưởng tự do theo tiêu chuẩn của bà ấy”, ông nói, nhưng “cái giá của việc làm lu mờ các tính toán chính trị nội bộ với các chính sách đối ngoại có thể khiến Mỹ phải trả giá trong dài hạn, và rất có thể sẽ gây hại cho người dân Đài Loan.”

Robert Daly, giám đốc Viện Wilson Centre’s Kissinger về Trung Quốc và Hoa Kỳ, nói rằng chuyến thăm của bà Pelosi sẽ không ảnh hưởng đến cuộc bầu cử vì cử tri vẫn tập trung vào các vấn đề trong nước như lạm phát và “định hướng chung của đất nước”.

“Không phải là bà ấy đang cố gắng cứu công việc của mình khi đến Đài Loan, mà là bà ấy đang cố gắng nâng cao di sản của mình với tư cách là một chiến binh vì nhân quyền,” ông Daly nói.

Bà Pelosi, 82 tuổi, cho biết sẽ vẫn tái tranh cử tại Hạ viện, nhưng không tuyên bố rõ ràng liệu bà có tìm cách tiếp tục làm Chủ tịch nếu Đảng Dân chủ giữ quyền kiểm soát Hạ viện hay không.

Trong lịch sử, đảng mất quyền lực thường có được ưu thế giữa nhiệm kỳ và quyền kiểm soát của đảng Dân chủ tại Hạ viện hiện rất hẹp (220 so với 210). Trang web thăm dò FiveThirtyEight.com dự báo rằng đảng Cộng hòa hiện có ưu thế tốt để giành lại quyền kiểm soát Hạ viện, với ước tính họ có 83% cơ hội trong khi đảng Dân chủ chỉ có 17% cơ hội duy trì quyền kiểm soát.

Lê Vy (theo SCMP)