164 người chết, gần 6.000 người bị bắt giữ sau bạo loạn ở Kazakhstan

Hơn 150 người đã chết và gần 6.000 người bị bắt ở Kazakhstan sau vụ bạo loạn tại quốc gia lớn nhất Trung Á trong tuần này, truyền thông địa phương đưa tin hôm Chủ nhật (9/1), dẫn nguồn từ Bộ Y tế.

Quốc gia 19 triệu dân Kazakhstan đã trải qua một tuần biến động bởi các vụ bạo loạn và đụng độ hàng loạt giữa người biểu tình và cảnh sát. 

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev cho biết trong một tuyên bố hôm Chủ nhật rằng đã có 5.800 người bị bắt giữ để thẩm vấn, trong đó bao gồm “một số lượng đáng kể công dân nước ngoài”, nhưng không nêu chi tiết. 

Các quan chức trước đó cho biết 26 “tội phạm có vũ trang” đã bị giết và 16 nhân viên an ninh đã chết.

“Tình hình đã ổn định ở tất cả các khu vực của đất nước”, ngay cả khi lực lượng an ninh đang tiếp tục các hoạt động “dọn dẹp”, tuyên bố cho biết thêm.

Giá nhiên liệu tăng đã châm ngòi cho tình trạng bất ổn bùng phát cách đây một tuần ở các tỉnh miền Tây, nhưng sau đó nhanh chóng lan sang các thành phố lớn, bao gồm cả trung tâm kinh tế Almaty, nơi bạo loạn nổ ra và cảnh sát phải nổ súng.

Bộ Nội vụ Kazakhstan hôm Chủ nhật cho biết thiệt hại về tài sản vào khoảng 175 triệu euro (199 triệu đô la Mỹ).

Bộ cũng nói rằng hơn 100 doanh nghiệp và ngân hàng đã bị tấn công và cướp phá và hơn 400 phương tiện bị phá hủy.

Ủy ban An ninh Quốc gia Kazakhstan (KNB) hôm thứ Bảy cho biết cựu giám đốc an ninh Karim Masimov đã bị bắt vì tình nghi phạm tội phản quốc.

Tin tức về việc giam giữ ông Masimov, cựu thủ tướng và đồng minh lâu năm của cựu lãnh đạo Kazakhstan Nursultan Nazarbayev, được đưa ra trong bối cảnh có nhiều đồn đoán về một cuộc tranh giành quyền lực ở quốc gia thuộc Liên Xô cũ.

Ông Masimov, 56 tuổi, đã bị sa thải vào lúc cao điểm bất ổn hôm thứ Tư, khi ông Tokayev tiếp quản vị trí của ông Nazarbayev với tư cách là người đứng đầu hội đồng an ninh quốc gia.

Người phát ngôn của ông Nazarbayev, Aidos Ukibay hôm Chủ nhật đã bác bỏ tin đồn rằng cựu Tổng thống đã rời khỏi đất nước và nói rằng ông ủng hộ Tổng thống, AFP đưa tin.

Ông Ukibay nói thêm rằng ông Nazarbayev đã tự nguyện nhường quyền kiểm soát hội đồng an ninh cho người đương nhiệm.

Trong một bài phát biểu cứng rắn trước quốc gia vào thứ Sáu, Tổng thống Tokayev cho biết 20.000 “kẻ cướp có vũ trang” đã tấn công Almaty và cho phép lực lượng của ông bắn giết mà không cần cảnh báo.

Ông Tokayev cũng đã gửi lời cảm ơn Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Moscow đứng đầu vì đã cử quân đội đến giúp giải quyết tình hình bất ổn.

CSTO đã điều động vài nghìn quân đến Kazakhstan, bao gồm cả lính dù Nga để bảo vệ các vị trí chiến lược.

Ông Tokayev cho biết việc triển khai sẽ chỉ là tạm thời, nhưng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã cảnh báo hôm thứ Sáu rằng Kazakhstan có thể sẽ gặp khó khăn nếu muốn Nga rút quân.  

Ông Blinken nói với các phóng viên: “Tôi nghĩ, một bài học trong lịch sử gần đây là, một khi người Nga ở trong nhà bạn, đôi khi rất khó để khiến họ rời đi.”

Căng thẳng giữa Moscow và phương Tây đang ở mức cao sau Chiến tranh Lạnh vì lo ngại Nga xâm lược Ukraine.

Xuân Lan

Xem thêm: