Nhà khoa học TQ công bố trình tự gen virus COVID bị đuổi khỏi phòng thí nghiệm

Nhà virus học người Trung Quốc Trương Vĩnh Chấn (Zhang Yongzhen) đã nhiều lần gặp khó khăn bởi chính quyền, khi công bố trình tự gen virus Trung Cộng (virus corona mới) cho cộng đồng quốc tế trước đây. Gần đây, ông phẫn nộ khi bị yêu cầu rời khỏi phòng thí nghiệm của mình, và tổ chức người ngồi biểu tình ở ngay lối vào. Bài đăng trên Weibo của ông đã bị xóa, sau khi hàng chục triệu người Trung Quốc xem hashtag liên quan đến hành động kháng nghị của ông.

Hôm thứ Hai, nhà virus học Trương Vĩnh Chấn nói trên mạng rằng ông và nhóm của mình bất ngờ được thông báo về việc bị trục xuất khỏi phòng thí nghiệm, lính canh đã cấm ông vào phòng thí nghiệm vào cuối tuần qua. Hãng thông tấn AP đưa tin, bài đăng của ông trên Weibo sau đó đã bị xóa.

Ông Trương Vĩnh Chấn đã ngồi bên ngoài phòng thí nghiệm từ Chủ nhật (ngày 28/4). Những bức ảnh đăng trên mạng cho thấy một người đàn ông tự xưng là Trương Vĩnh Chấn đang ngủ trên mặt đất.

Vào tháng 1/2020, ông Trương Vĩnh Chấn đã công bố những phát hiện khoa học về loại virus Corona mới (COVID-19) mà không có sự chấp thuận của chính quyền ĐCSTQ. Kể từ đó, ông và nhóm của mình đã phải chịu hàng loạt sự chèn ép, giáng chức và sa thải, trong đó lần sa thải này có vẻ là mới nhất.

Trung tâm Lâm sàng Y tế Cộng đồng Thượng Hải cho biết trong một tuyên bố, rằng phòng thí nghiệm của ông Trương Vĩnh Chấn đóng cửa vì “lý do an toàn” và công việc cải tạo. Trung tâm này cũng cho biết thêm, nhóm của ông Trương Vĩnh Chấn đã được phân bổ phòng thí nghiệm khác.

Tuy nhiên, ông Trương Vĩnh Chấn cho biết đề xuất này chỉ được đưa ra sau khi nhóm của ông bị đuổi khỏi nhà và phòng thí nghiệm, hơn nữa phòng thí nghiệm mới không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn mà nhóm yêu cầu.

“Trung tâm y tế cộng đồng từ chối cho phép tôi và các sinh viên của tôi vào phòng thí nghiệm”, ông nói trong bài đăng trên mạng xã hội Weibo (hiện đã bị xóa). “Tôi sẽ không rời đi, sẽ không bỏ cuộc, tôi theo đuổi khoa học và sự thật!”

Trên mạng xã hội X có chia sẻ thông tin sinh viên phản đối việc đóng cửa phòng thí nghiệm và xung đột với nhân viên bảo vệ.

Ông Trương cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với hãng tin AP hôm thứ Ba rằng ông “không tiện” khi phát biểu, nhưng một đồng nghiệp đã xác nhận với AP hôm thứ Hai rằng các hoạt động kháng nghị thực sự đã diễn ra.

Khi các sự việc liên quan tiếp tục gây sự chú ý của dư luận, ông Trương Vĩnh Chấn lại đăng thông tin trên Weibo sáng sớm ngày 1/5, tuyên bố rằng “sau khi phối hợp với các cơ quan cấp trên liên quan, các hoạt động nghiên cứu khoa học bình thường đã được phép tiếp tục và các thành viên trong nhóm có thể tạm thời được tự do ra vào phòng thí nghiệm”. Ông cũng nhấn mạnh rằng ông sẽ tiếp tục “trao đổi và phối hợp thêm” để giải quyết các vấn đề tiếp theo.

Tờ Guardian cho rằng động thái này cho thấy chính quyền ĐCSTQ tiếp tục gây áp lực và kiểm soát các nhà khoa học, nhằm tránh bị giám sát chặt chẽ trong việc xử lý dịch virus corona.

Sau khi giải trình tự virus vào ngày 5/1/2020, ông Trương Vĩnh Chấn và nhóm của ông ban đầu gửi thông báo tới chính quyền ĐCSTQ, cảnh báo về khả năng lây lan của virus. Nhưng ngày hôm sau, phòng thí nghiệm của ông đã bị quan chức y tế hàng đầu Trung Quốc ra lệnh tạm thời đóng cửa.

• Cha đẻ vắc-xin COVID Trung Quốc ‘ngã ngựa’, vấn đề vắc-xin lại được chú ý

Theo thông tin chính thức, Trung tâm Lâm sàng Y tế Cộng đồng Thượng Hải là bệnh viện cấp 3A. Bí thư đảng ủy của trung tâm là bà Phạm Tiểu Hồng (Fan Xiaohong), giám đốc trung tâm là ông Thẩm Ngân Trung (Shen Yinzhong). Ông Trương Vĩnh Chấn là giáo sư tại trung tâm, ông cũng là nhà nghiên cứu tại Viện Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc, thành viên Ủy ban Chuyên gia Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Ủy ban Y tế Sức khỏe quốc gia, đồng thời là phó chủ nhiệm về Bệnh nhiệt đới và Ký sinh trùng của Hiệp hội Y khoa Trung Hoa. Vào ngày 10/10/2020, lễ khánh thành Viện Sinh học Mầm bệnh Hoa Đông đã được tổ chức tại Tòa nhà Phòng ngừa và Kiểm soát của Trung tâm Lâm sàng Y tế Cộng đồng Thượng Hải. Ông Trương Vĩnh Chấn và bà Thạch Chính Lệ (kiêm chức) lần lượt được bổ nhiệm làm giám đốc và phó giám đốc.

Công bố kết quả giải trình tự virus

Các nhà khoa học nước ngoài đã yêu cầu ông Trương Vĩnh Chấn và các nhà khoa học Trung Quốc khác được phép công bố kết quả giải trình tự. Một tuần sau, ông Trương Vĩnh Chấn đã công bố trình tự của mình mà không được phép, điều này cho phép các cơ quan y tế thế giới bắt đầu xét nghiệm virus Corona COVID-19 và phát hiện ra rằng nó đang lây lan bên ngoài Trung Quốc. Thông báo này cũng khởi động việc phát triển các xét nghiệm, vắc-xin và các biện pháp khác để chống đại dịch.

Ông Trương Vĩnh Chấn được quốc tế đánh giá cao và đã giành được nhiều giải thưởng cho công việc của mình, nhưng ở quê nhà ông lại phải chịu áp lực. Ông bị cấm làm việc với một số đối tác nghiên cứu cũ và bị cách chức tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC).

Trong đại dịch virus corona ở Vũ Hán, chính quyền ĐCSTQ cũng bắt giữ các nhà báo công dân cố gắng đưa tin về tác động của đợt bùng phát đối với người dân và bệnh viện.

Năm 2021, Trương Vĩnh Chấn nói với tờ New Times rằng ông không hề hối hận về hành động của mình. Ông nói, “Tôi có niềm tin vào bản thân. Tôi có quá nhiều kinh nghiệm, nhóm của tôi đã có quá nhiều khám phá trong những năm qua và chúng tôi có thể đưa ra những phán đoán chính xác.”

Một số liên kết đến các bài báo dường như đã bị xóa sau khi chúng được xuất bản, nhưng tranh chấp giữa ông Trương Vĩnh Chấn với Cục Y tế Thượng Hải vẫn được thảo luận rộng rãi trên mạng xã hội vào chiều thứ Ba.