Trà Vinh: Thành phố dưới những hàng cổ thụ

Trà Vinh là đô thị xanh của Đồng bằng sông Cửu Long với hệ thống cây xanh đa dạng phủ kín các tuyến đường. Có thể nói thành phố nằm ẩn mình dưới những hàng cổ thụ hàng trăm năm tuổi.

Thời nhà Nguyễn, vùng đất Nam bộ được chia làm 6 tỉnh gồm 3 tỉnh miền Đông và 3 tỉnh miền Tây. Năm 1899, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer ra nghị định thành lập Nam kỳ gồm 20 tỉnh, có hiệu lực từ ngày 1/1/1900. Tỉnh Trà Vinh cũng được thành lập vào thời gian này, hàng nghìn cây xanh được trồng trong thành phố. Qua thời gian, thành phố vẫn trồng thêm nhiều cây. Đến nay Trà Vinh đã có những hàng cây cao ngút tầm mắt, che mát mọi con đường trong thành phố, nhiều tuyến đường có những cây sao, cây dầu hoặc me cao hàng chục mét.

Cây xanh trở thành một phần trong cuộc sống của người dân. Hiện nay thành phố có 14.000 cây cổ thụ, trong 1.000 cây cổ thụ từ 100 đến trên 1.000 năm tuổi và đều được bảo vệ. Những cây cổ thụ này rất lớn bằng vòng tay 5, 6 người. Những cây mới trồng sau này thì rất nhiều.

Người Trà Vinh đi đâu về, tháp thoáng nhìn thấy cây xanh cao vút từ đằng xa là biết về đến thành phố rồi.

“Công trình né cây, cây không né công trình”

Các cây xanh tại Trà Vinh đều được đánh mã số theo dõi bảo vệ rất nghiêm ngặt. Mỗi cây đều có một bộ “lịch sử” rất hoàn hảo như nguồn gốc, cây thuộc bộ họ nào, quá trình phát triển của cây, nằm ở vị trí nào, định kỳ chăm sóc tưới nước bón phân ra sao, tuổi đời, v.v…

Từ hàng chục năm nay dù thành phố phát triển nhưng không hề phải mất đi cây xanh, chủ trương của Trà Vinh là “công trình né cây, cây không né công trình” và được người dân đồng lòng ủng hộ. Người dân bảo vệ cây xanh như tài sản của mình, còn các cơ quan hay công trình xây dựng mà vướng cây xanh, muốn chặt đi thì đều phải xin phép.

Một cơ quan được xây dựng ở đường Lê Thánh Tông, ở giữa cổng cơ quan có một cây xanh lớn, muốn hoàn thiện cổng thì phải bỏ đi cây xanh này. Cơ quan này làm công văn gửi đến Công ty quản lý cây xanh xin cưa cây. Cơ quan quản lý cây xanh không đồng ý giải quyết, rồi đưa công văn lên. Kết quả Trà Vinh quyết định rằng cây xanh hoàn toàn có thể nằm ở cổng của cơ quan, vì thế mà không cho phép chặt cây. Nhờ đó mà cây xanh này vẫn bình yên nằm giữa cổng cơ quan này.

Không như các nơi khác, người dân Trà Vinh rất chú ý chăm sóc cây xanh, không hề có những cây đinh, cây vít đóng vào thân cây để treo bảng quảng cáo, không có nạn bóc vỏ cây. Người dân xem cây xanh như thành viên quan trọng cùng chung sống trong một thành phố.

Thành phố xanh

Nhiều khách nước ngoài đến Trà Vinh nhận xét nơi đây có nhiều nét giống các tỉnh ở Thái Lan ở các điểm: chùa, cây xanh, nhạc ngũ âm. Nhưng Trà Vinh xanh hơn rất nhiều bởi được phủ mát bởi những cây cổ thụ quý.

Nơi tập trung nhiều cây xanh nhất là ao Bà Hom với cả rừng cây xanh với những cây sao trên trăm tuổi, đây cũng là nơi khách du khách hay ghé thăm nhất để cảm nhận được vẻ đẹp xanh ngát của thành phố.

Cây xanh cũng được tập trung nhiều ở các chùa. Thành phố Trà Vinh có 12 ngôi chùa, mỗi ngôi chùa đều là một rừng cây thu nhỏ. Theo quan niệm của người dân thì chùa càng có nhiều cây xanh thì lại càng được nhiều phước. Nơi đây có rất nhiều cây cổ thụ cũng các loài chim quý như cò, vạc, se sẻ… tạo nên màu xanh thanh tịnh.

Bên cạnh ao Bà Hom là chùa Âng nổi tiếng của người Khmer, có 36.000 m² cây xanh. Đây là ngôi chùa cổ nhất ở Trà Vinh, được lập từ năm 990, có nhiều cây cổ thụ đã hơn 1.000 năm tuổi.

Nếu những cây cổ thụ nhất trên 1.000 năm tuổi ở chùa Âng, thì cây cổ thụ lâu năm thứ hai nằm ở đường Sơn Thông, đây là con đường của những cây Dầu Dù hơn 300 năm tuổi, tán cây rất rộng, buổi trưa nhiều người đến đây hóng mát.

Thành phố Trà Vinh có 59 tuyến đường (gồm 32 tuyến nội ô và 27 tuyến vùng ven) đều phủ kín cây xanh. Các tuyến đường nội ô có các cây sao, dầu, phượng, me, xà cừ, mỗi đường lại trồng một loại cây khác nhau.

Người Trà Vinh gọi tên đường theo tên cây xanh được trồng, như đường đường Cây Dù Dầu (đường Sơn Thông); đường Hàng Me (đường 19 Tháng 5); đường Cây Sao (đường Lê Thánh Tôn) hay đường Cây Dầu Lớn (đường Nguyễn Thị Minh Khai).

Nhiều người dân lâu năm ở Trà Vinh còn tiếc nuối vì năm 1954, một cơn bão lớn làm một nửa số cây từ thời thuộc Pháp bị ngã đổ và chết.

Theo dõi, chăm sóc, chữa bệnh cho cây

Mỗi cây xanh có mã số và theo dõi và lịch sử chăm sóc, nên Công ty cây xanh biết trước sức khỏe của cây nhằm ứng cứu kịp thời. Năm 2016, Công ty nhận thấy nhiều cây cổ thụ lâu năm đã suy kiệt, già cỗi, khả năng bị chết. Các chuyên gia ở Hà Lan, Australia, Viện giống cây trồng (Bộ Nông nghiệp) và Đại học Nông lâm đã được mời đến khảo sát, tìm nguyên nhân để tìm cách xử lý.

Qua khảo sát các chuyên gia nhận định 800 cây cổ thụ suy kiệt, trong đó một nửa nguy cấp. Nguyên nhân do bê tông hóa khiến nước ở gốc cây không thẩm thấu xuống rễ. Mùa khô tưới nước không đủ khiến cây bị thiếu nước, thiếu dinh dưỡng. Sau khi biết được nguyên nhân, Trà Vinh tìm được biện pháp giải quyết và quyết định chi 20 tỷ để chăm sóc, giúp cây xanh khỏe mạnh trở lại, phá bỏ bê tông quanh gốc cây, xới đất bón phân, tưới nước đầy đủ, đặc biệt truyền nước dinh dưỡng trực tiếp vào thân cây.

Nhờ vậy mà các cây bị ảnh hưởng đã xanh tươi đâm chồi trở lại. Những cây sao, cây dầu hơn trăm tuổi đã trổ bông vàng rất đẹp.

Thành phố có chất lượng không khí tốt thứ 3 Đông Nam Á

IQAir là công ty công nghệ chất lượng không khí của Thụy Sĩ. Khắp nơi trên thế giới gồm cả Việt Nam đều biết về chỉ số AQI của để đo chất lượng không khí. Chỉ số AQI ở Trà Vinh luôn đạt mức rất tốt. Năm 2023 vừa qua IQAir tham khảo thêm chỉ số AQI công bố 15 thành phố có chất lượng không khí trong lành nhất Đông Nam Á, Trà Vinh là thành phố có chất lượng không khí tốt thứ 3 Đông Nam Á, và là thành phố duy nhất của Việt Nam góp mặt. Hai vị trí đứng đầu đều của Indonesia – vốn có lợi thế là quốc gia vạn đảo, 4 mặt đều là biển.

Sài Gòn có chỉ số AQI nằm ở ngưỡng rất cao ảnh hưởng xấu cho sức khỏe. Hà Nội luôn nằm trong những thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Còn Trà Vinh trở thành điểm sáng, rất đáng để các địa phương khác học hỏi. Trong khi Trà Vinh chú trọng bảo vệ cây xanh thì các thành phố lớn khác vẫn diễn ra tình trạng chặt cây để phục vụ công trình.

Trần Hưng

Xem thêm:

• Chuyện cây xanh ở Hà Nội trước và sau năm 75

Mời xem video: