Thói bạo lực của người Việt

Một lần, nhìn thấy hình ảnh mông một em bé mười hai tuổi bị bầm tím sưng vù vì bị một người lớn có chức vụ – công an xã – đánh vì nghi ngờ em ăn cắp, tôi thấy mình bất lực cùng cực. Lần trước đó là hình ảnh một bé trai bầm dập từ chân tới đầu do bị ba dượng đánh vì tội ham chơi không nấu cơm. Lần trước đó nữa, là âm thanh đứa bé vừa khóc gào vừa van xin: “Mẹ ơi đừng đánh con, con biết lỗi rồi!” dưới làn roi vụt chan chát và tiếng kêu gào the thé chửi mắng của người đàn bà hàng xóm.

Đầy hình ảnh học sinh bị thầy cô đánh đập hành hạ trong các lớp học ở mọi miền đất nước.

Ngược xa hơn về quá khứ, tôi ngồi đó, hai tay bấu xoắn vào nhau, cố giấu, nhưng vẫn bị lôi bàn tay bắt chìa ra để cô giáo lớp một quất thật lực cái thước kẻ to vào vì tội viết tay trái. Vừa ngoạc mồm định khóc toáng vì đau thì tinh thần đã bị đứng hình bởi cái thước đã đập chát xuống mặt bàn kèm câu quát im mồm.

Xa hơn nữa về thế hệ trước, là hình ảnh mẹ tôi bị cô ruột – là sư trụ trì ở một chùa lớn – đánh đập, bắt quỳ, bắt hầu hạ, phục dịch và lao động khổ sai mỗi ngày suốt thời thơ ấu (Cách đây chục năm, khi đưa mẹ về thăm lại nơi ấy, tôi chỉ có một ý nghĩ duy nhất trong đầu khi lang thang trong sân chùa: đốt).

Đầy lần, tôi muốn đánh đập một ai đó. Có lần tôi kềm chế được, có lần không. Chạy xe trên đường, đứa nào vượt phải rồi lập tức tạt cúp đầu xe tôi hay xe người khác đều làm tôi muốn tông thẳng vào nó hoặc co chân đạp xe cho nó ngã. Ngã tư đèn đỏ hoặc tắc đường, tôi luôn muốn đánh đập cái đứa ở sau bóp còi. Gặp thứ láo lếu ngu ngốc nhưng thích thể hiện hoắng huýt gây hại cho việc chung tôi chỉ muốn tát cho vài cái… Ý nghĩ bạo lực luôn tồn tại trong tôi và tôi luôn phải kềm chế nó.

Những trận đòn, những lần bị đánh đập ngắt nhéo bởi những đứa lớn hơn… đã hình thành trong tôi một con quỷ bạo lực và nó chỉ chờ chực nhảy xổ ra bất cứ lúc nào, và khốn nạn thay tôi luôn biết nó sẽ luôn nhân danh những điều cao đẹp: yêu thương, dạy bảo, thay trời hành đạo,…

Người Việt mình, thừa nhận đi, hầu hết đều giống như tôi, có tính bạo lực, có ý nghĩ bạo lực trong đầu. Kiềm chế để không thực hiện hành vi, hoặc không nói ra bằng mồm, không viết ra trên giấy để bộc lộ nó mà thôi. Nhưng ta cần hiểu chỉ mỗi cái việc có ý nghĩ muốn đập ai đó đã là một ý nghĩ bạo lực rồi, đâu phải thực hiện mới là bạo lực.

Mấy năm nay, mỗi lần nhìn thấy trẻ bị hành hạ đánh đập, tôi luôn cảm thấy mình bất lực. Tôi kêu gào phải thay đổi tư duy, phải hoàn toàn loại bỏ việc sử dụng hình thức giáo dục roi vọt trong gia đình cũng như ở trường. Tôi luôn phải đối mặt với một đám người bảo thủ khi vẫn bênh vực cho việc roi vọt với trẻ em. Họ đông quá. Những tiến sĩ, nhà văn, bác sĩ, kỹ sư, doanh nhân… ào ào bênh vực biện pháp roi vọt với trẻ và luôn nhân danh tình yêu. Các anh chị tồi lắm khi không dám thừa nhận bản thân bị di chứng tổn thương sinh ra bản tính bạo lực khi cổ xúy cho việc đánh đập trẻ.

Người ta bảo với tôi rằng đánh vì tình yêu vì dạy dỗ khác với đánh vì thù ghét! Thực ra, người ta không dám đánh người lớn tuổi khác chỉ vì muốn dạy dỗ điều gì đó. Dũng cảm lắm thì họ chỉ nói, góp ý hoặc chửi là cùng. Họ không dám đánh một người lớn khác vì họ biết người khác đủ khôn và đủ sức để phản ứng lại. Nhưng, đứa trẻ con là một sinh mệnh hoàn toàn yếu đuối, phụ thuộc, không có khả năng chống trả, thế nên người ta mới dám vụt roi vào người nó để trút ẩn ức và thỏa mãn bản tính bạo lực của bản thân mình.

Người công an xã kia cần phải bị xử lý theo pháp luật, rõ ràng rồi, nhưng nếu nói chuyện với anh ta, tôi chắc chắn sẽ nghe được lời biện minh rằng đánh cháu bé vì muốn dạy bảo chứ không có ý hành hạ. Tất cả những kiểu người này đều biện minh như thế cả. Và tôi tin, roi đầu tiên họ thực sự nghĩ như thế. Nhưng khi cái roi đầu tiên đã quất xuống, đứa trẻ con quắn người van xin khóc thét dưới tay thì lúc đó mới là trận roi để thỏa mãn tính bạo lực trong họ. Không một kiến thức, tri thức, hiểu biết, tình yêu thương nào có thể ngăn cản được con quỷ bạo lực nữa. Nó chỉ ngừng lại sau khi được thỏa mãn hoặc bị ngăn chặn.

Nhìn thấy những tổn thương trên da thịt trẻ, ta ùn ùn lên án, nhưng vẫn cổ xúy cho roi vọt như một biện pháp giáo dục thì thật mâu thuẫn. Và chính vì vậy mà những hình ảnh đau đớn ấy sẽ vẫn còn tiếp tục diễn ra không thể chấm dứt.

Theo facebook Nguyễn Thị Bích Ngà
Đăng có chỉnh sửa dưới sự cho phép của tác giả

Xem thêm cùng tác giả loạt bài về thói xấu người Việt, tựa “Mình xấu thì mình sửa thôi”:

• Thói nhiều chuyện của người Việt
• Phẩm giá của một con cò
• Empathy và Sympathy
• Thói phán xét – Thói phán xét ẩu
• Tâm lý “đứa trẻ-cái kẹo” và mặc cảm của người đi cho
• Thói quen trốn tránh của người Việt
• Hành vi bầy đàn (Herd behaviour)
• Thói háo thắng
• Thói lười học của người Việt
• Thói ghen ghét, đố kỵ của người Việt
• Phản biện và cãi bướng
• Lại bàn về văn hóa tranh luận
• Sự khác biệt giữa đóng góp ý kiến và chỉ trích

Xem thêm cùng tác giả loạt bài “Nền tảng giáo dục gia đình”: