Hai cựu quan chức tình báo Mỹ cho biết, tại đỉnh điểm của đại dịch COVID-19, Mỹ đã chia sẻ bằng chứng “gây sốc” với các thành viên khác của liên minh Ngũ Nhãn (Five Eyes), rằng rất có thể COVID-19 đã thoát ra khỏi phòng thí nghiệm Trung Quốc, nhưng bằng chứng này đã bị bỏ qua.

vien virus hoc Vu Han
Viện Virus học Vũ Hán. (Nguồn: Ureem2805/Wikimedia)

Khi cuộc điều tra về nguồn gốc của đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19) bị “chính trị hóa”, cuối cùng tính xác thực của thông tin tình báo này đã bị cả thế giới nghi ngờ.

Tháng 1/2021, Liên minh Ngũ Nhãn đã tổ chức một cuộc họp thảo luận về khả năng xảy ra giả thuyết rò rỉ COVID-19 từ phòng thí nghiệm. Vào thời điểm đó, Hoa Kỳ cảnh báo rằng Trung Quốc đã che đậy các hoạt động nghiên cứu và quân sự về virus Corona tại phòng thí nghiệm Vũ Hán.

Hai quan chức tình báo thời Trump nói với tờ Daily Telegraph rằng trong một cuộc gọi chưa được tiết lộ trước đó, Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là ông Mike Pompeo đã nói chuyện với Anh, Canada, New Zealand, Úc, và đưa ra bằng chứng ủng hộ giả thuyết COVID rò rỉ trong phòng thí nghiệm.

Các cựu quan chức cho biết, khi đó ông Pompeo đã trình bày bản tóm tắt các báo cáo bí mật được Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thu thập ngay từ đầu khi dịch bệnh bùng phát. Trước đó, bản báo cáo đã được chia sẻ riêng với Anh thông qua mạng lưới tình báo Ngũ Nhãn từ tháng 10 – 12/2020.

Một cựu quan chức tham gia viết báo cáo cho biết, họ đã thấy một số thông tin gây sốc. Thông tin tình báo chỉ rõ rằng COVID-19 thực sự có khả năng đã rò rỉ từ phòng thí nghiệm của Trung Quốc. Tuy nhiên, hai cựu quan chức tình báo tiết lộ, các bộ trưởng Anh khi đó đã bác bỏ khả năng này.

Các quan chức cho biết, Anh phớt lờ bằng chứng do Mỹ đưa ra, vì các bộ trưởng coi tuyên bố về vụ rò rỉ phòng thí nghiệm là một “vấn đề chính trị của Hoa Kỳ”. Ngoài ra, những bất đồng công khai giữa các nhà khoa học chính phủ và cựu Tổng thống Trump cũng thúc đẩy câu chuyện này.

Một quan chức cho biết, về cơ bản một khi vấn đề này trở thành vấn đề chính trị, khả năng truy cứu trách nhiệm trên phạm vi quốc tế sẽ thực sự bị phá vỡ. Liên minh Ngũ Nhãn hơi khó chịu với cách xử lý vấn đề này của tầng lớp chính trị Hoa Kỳ.

Từ lâu, nhiều nhà khoa học cho biết, họ tin rằng việc lây truyền bệnh ở động vật là nguyên nhân rất có thể gây ra đợt bùng phát COVID-19.

Tuy nhiên, sau đó một số nhân vật chính phủ, trong đó có Bộ trưởng nội các Anh Michael Gove, cho biết họ tin rằng COVID có thể đã rò rỉ từ phòng thí nghiệm của Trung Quốc.

FBI và Bộ Năng lượng Hoa Kỳ cũng tuyên bố, họ tin rằng đợt bùng phát COVID rất có thể là do rò rỉ trong phòng thí nghiệm.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, ông không chắc virus đến từ đâu. Theo bản tóm tắt báo cáo do Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (bản PDF) công bố, cộng đồng tình báo Hoa Kỳ vẫn còn chia rẽ về nguồn gốc của COVID-19.

Hiện Chính phủ Anh đang phải đối mặt với những lời kêu gọi mở rộng cuộc điều tra về nguồn gốc này.

Các quan chức quen thuộc với vấn đề này cũng cho biết, cuộc hội nghị điện đàm vào tháng 1/2021 được tiến hành trên “đường dây mở” mà không có mã hóa bảo mật. Họ hy vọng tình báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có thể biết rằng các nước phương Tây đã biết về thí nghiệm COVID và hoạt động quân sự của họ.

Nguồn tin của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, họ cố tình làm vậy nhằm gây áp lực lên “những kẻ xấu”.

10 ngày sau cuộc họp, báo cáo do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chuẩn bị đã được công bố ra công chúng dưới dạng “tờ thông tin”.

Nhà virus học người Trung Quốc Trương Vĩnh Chấn (Zhang Yongzhen) đã nhiều lần gặp khó khăn với chính quyền Trung Quốc, khi công bố trình tự gen COVID-19 cho cộng đồng quốc tế trước đây.

Gần đây, phẫn nộ khi bị yêu cầu rời khỏi phòng thí nghiệm của mình, ông đã ngồi biểu tình ở ngay lối vào. Sau khi hàng chục triệu người Trung Quốc xem hashtag liên quan đến hành động kháng nghị của ông, bài đăng trên Weibo của ông bị xóa.

phong thi nghiem TQ
Nhà virus học Trung Quốc Trương Vĩnh Chấn phản đối việc chính quyền trục xuất khỏi phòng thí nghiệm (Ảnh từ mạng xã hội X)

Ông Trương Vĩnh Chấn được quốc tế đánh giá cao và đã giành được nhiều giải thưởng cho công việc của mình, nhưng ở quê nhà ông lại phải chịu áp lực. Ông bị cấm làm việc với một số đối tác nghiên cứu cũ và bị cách chức tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Trung Quốc.

Bình Minh (t/h)