Ngày 8/8, một nhóm điều tra viên do Liên Hợp Quốc thành lập cho biết quân đội Myanmar và các lực lượng dân quân có liên quan đang phạm tội ác chiến tranh ngày càng thường xuyên và trắng trợn, bao gồm cả các vụ đánh bom từ trên không nhằm vào dân thường.

Embed from Getty Images

Cơ chế Điều tra Độc lập cho Myanmar, hay IIMM, cho biết họ đã tìm thấy bằng chứng thuyết phục trong suốt 12 tháng, kết thúc vào tháng 6 vừa qua rằng, quân đội và dân quân đã nhắm mục tiêu bừa bãi và không cân xứng vào thường dân bằng bom, hành quyết hàng loạt những người bị giam giữ trong các chiến dịch và đốt nhà thường dân trên quy mô lớn.

Nhóm được Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc thành lập vào năm 2018 để giám sát các hành vi vi phạm luật pháp quốc tế ở Myanmar, cho biết họ đang thu thập bằng chứng có thể được sử dụng trong các vụ truy tố những người chịu trách nhiệm trong tương lai.

Nicholas Koumjian, người đứng đầu nhóm cho biết: “Mọi thiệt hại về người ở Myanmar đều là bi kịch, nhưng sự tàn phá gây ra cho cả cộng đồng thông qua các cuộc oanh tạc trên không và đốt phá các ngôi làng là đặc biệt gây sốc. “Bằng chứng của chúng tôi chỉ ra sự gia tăng đáng kể các tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người trong nước, với các cuộc tấn công lan rộng và có hệ thống nhằm vào thường dân, và chúng tôi đang xây dựng các hồ sơ vụ án mà các tòa án có thể sử dụng để quy trách nhiệm cho từng thủ phạm.”

Myanmar đã rơi vào tình trạng hỗn loạn kể từ khi quân đội giành chính quyền từ chính phủ dân cử của nhà lãnh đạo dân sự Aung San Suu Kyi vào tháng 2 năm 2021, gây ra các cuộc biểu tình bất bạo động quy mô lớn nhưng bị đàn áp bằng vũ lực sát thương. Những người phản đối chính quyền quân sự sau đó đã cầm vũ khí và phần lớn đất nước hiện đang bị lôi kéo vào cuộc xung đột, điều mà một số chuyên gia của Liên Hợp Quốc đã mô tả là một cuộc nội chiến.

Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, một tổ chức giám sát nhân quyền, cho biết lực lượng an ninh đã giết ít nhất 3.900 thường dân và bắt giữ 24.236 người khác kể từ khi quân đội tiếp quản.

Chính phủ do quân đội thành lập ngày càng phát động thêm các cuộc tấn công ở vùng nông thôn để chống lại phe đối lập vũ trang chống lại sự cai trị của họ và tiến hành các cuộc không kích và đốt cháy các ngôi làng, khiến hàng nghìn người phải di dời. Các lực lượng kháng chiến có số lượng vũ khí hạn chế và không có khả năng phòng thủ trước các cuộc không kích.

Vào tháng 4, quân đội đã thả một quả bom mà Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho là một loại bom “tăng cường sức nổ” hay còn gọi là chất nổ nhiên liệu-không khí trong một cuộc tấn công vào làng Pazigyi ở vùng Sagaing khiến hơn 160 người thiệt mạng, trong đó có nhiều trẻ em.

Vụ tấn công nhằm vào một buổi lễ khai trương văn phòng địa phương của Chính phủ Thống nhất Quốc gia, tổ chức đối lập chính trên toàn quốc tự coi mình là cơ quan hành chính hợp pháp của Myanmar.

Đáp lại các cáo buộc lạm dụng, chính phủ quân sự thường cáo buộc các thành viên của Lực lượng Phòng vệ Nhân dân ủng hộ dân chủ, cánh vũ trang của Chính phủ Thống nhất Quốc gia, là khủng bố chống lại các mục tiêu liên quan đến chính phủ.

IIMM cho biết trong một báo cáo rằng quân đội lẽ ra phải biết hoặc đã biết rằng một số lượng lớn dân thường đã có mặt tại thời điểm xảy ra một số cuộc tấn công.

Nhóm cho biết các sự cố mà họ điều tra xảy ra đặc biệt ở các vùng Sagaing và Magway và ở các bang Chin, Karen và Kayah, những thành trì chính của lực lượng kháng chiến vũ trang chống lại quân đội cầm quyền.

Nhóm cho biết họ dựa trên những phát hiện của mình về ảnh, video, tài liệu âm thanh, tài liệu, bản đồ, hình ảnh không gian địa lý, bài đăng trên mạng xã hội và bằng chứng pháp y từ 700 nguồn, trong đó có hơn 200 lời kể của nhân chứng.

Không có thông tin nào cho thấy chính quyền Myanmar đã điều tra bất kỳ quan chức quân sự hay dân sự nào về tội ác chiến tranh hoặc tội ác chống lại loài người, và việc bỏ qua những tội ác như vậy có thể cho thấy rằng chính quyền cấp trên có ý định thực hiện chúng, báo cáo cho biết.

IIMM cho biết họ đang tiếp tục tích cực điều tra bạo lực, bao gồm tội phạm tình dục và giới tính, do quân đội gây ra đối với người thiểu số Hồi giáo Rohingya vào năm 2017.

Hơn 700.000 người Rohingya đã trốn khỏi đất nước sang nước láng giềng Bangladesh kể từ tháng 8 năm 2017 để thoát khỏi chiến dịch chống nổi dậy của quân đội sau cuộc tấn công của một nhóm nổi dậy ở bang Rakhine.

Chính phủ Myanmar bác bỏ cáo buộc lực lượng an ninh thực hiện các vụ hãm hiếp, giết người hàng loạt và đốt hàng nghìn ngôi nhà trong chiến dịch. Chính phủ Hoa Kỳ đã coi hành động của quân đội là tội ác diệt chủng.

Ngân Hà (theo AP)