Chính quyền Kyiv đã tỏ ra thận trọng trước công chúng về kết quả của cuộc phản công quy mô lớn của Ukraine vào tháng 6. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley đều thừa nhận rằng cuộc phản công của Ukraine đã không đạt được như mong đợi.

Zelensky in Moldova
Tổng thống Ukraine Zelensky tại cuộc họp thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo Châu Âu tại Moldova hôm 1/6. (Ảnh chụp màn hình video)

Ukraine phản công không như kỳ vọng

Theo Reuters đưa tin, tuần trước Tổng thống Ukraine Zelensky thừa nhận rằng tiến độ trong một cuộc phản công lớn của quân đội Ukraine chậm hơn dự kiến, nhưng ông không tiết lộ thêm nhiều thông tin chi tiết. Chính quyền Kyiv tuyên bố rằng quân đội Ukraine đã chiếm lại 130 km2 lãnh thổ ở phía nam trong cuộc phản công, chiếm lại một số ngôi làng. Tuy nhiên, những vùng đất này chỉ là một phần nhỏ trong số diện tích quân đội Nga nắm giữ.

Vào ngày 30/6, ông Zelensky tuyên bố rằng quân đội Ukraine đang tích cực phản công trên mọi hướng. Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar cho biết, sau khi đánh giá tiến độ của cuộc phản công, quân đội Ukraine cho rằng mọi thứ đang “tiến hành theo kế hoạch”, các hoạt động phản công quân sự cần thông qua “nhiều khía cạnh” để đánh giá các nhiệm vụ quân sự khác nhau. 

Hiện tại không thể kiểm chứng tình hình tại chiến trường Ukraine.

Tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia (National Press Club) ở Washington, D.C., Tướng Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, cho biết cuộc phản công của quân đội Ukraine “đang tiến ổn định từng bước, qua các bãi mìn rất khó khăn… 500 mét, 1.000 mét hoặc 2.000 mét mỗi ngày với khoảng cách khác nhau”. Ông Milley không ngạc nhiên khi cuộc phản công của Ukraine không tiến triển như mong đợi.

Ông Milley nói: “Có sự khác biệt giữa một cuộc chiến tranh trên giấy tờ và một cuộc chiến tranh thực sự. Trong một cuộc chiến tranh thực sự, sẽ có người chết. Ở tiền tuyến, trong những xe quân sự đó, tất cả đều là người thật, mọi người có thể bị thuốc nổ mạnh làm nổ nát vụn.”

Ông nói thêm: “Tôi đã nói có thể cần 6 tuần, 8 tuần, 10 tuần, điều này sẽ rất khó khăn và rất lâu, hơn nữa cũng là một cuộc chiến rất, rất đẫm máu. Bất cứ ai đều không nên có bất kỳ ảo tưởng nào về điều này.”

Đài truyền hình quốc gia Tây Ban Nha RTVE trích dẫn bài phát biểu của ông Zelensky với giới truyền thông Tây Ban Nha ở Kyiv, nói rằng trước hội nghị thượng đỉnh NATO ở Litva vào ngày 11/7, Ukraine phải cho thấy kết quả phản công của mình, nhưng mỗi dặm tiến lên đều phải trả giá bằng mạng sống.

Ông Zelensky thừa nhận rằng các kế hoạch phản công của Ukraine đã chậm lại trong những tháng gần đây. Nguyên nhân không phải là không thể tiến công, mà là quân tiến lên đồng nghĩa với tổn thất nhân lực, Ukraine không có đại bác.

RUSI: Quân đội Nga đã thích nghi với chiến trường Ukraine và điều chỉnh chiến thuật

Chuyên gia chiến tranh trên bộ Jack Watling và Nick Reynolds, thuộc Viện Nghiên cứu Quân chủng Liên hợp Hoàng gia (Royal United Services Institute, RUSI), đã xuất bản một bài báo có tiêu đề “Cối xay thịt: Chiến thuật của Nga trong năm thứ 2 của cuộc xâm lược Ukraine” (Meatgrinder: Russian Tactics in the Second Year of Its Invasion of Ukraine). Báo cáo này chủ yếu cung cấp cái nhìn tổng quan và phân tích về cách quân đội Nga điều chỉnh chiến thuật trong cuộc chiến tranh Nga – Ukraine và những thách thức mà quân đội Ukraine phải đối mặt.

Sau khi nhận những bài học thất bại trong chiến đấu, quân đội Nga đã thay đổi chiến thuật, từ nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn là đơn vị hành quân chung sang phân chia thành đơn vị nhiệm vụ tác chiến như bộ binh chiến đấu, biệt kích, đặc công và quân dùng một lần (disposable troops). Bộ binh chiến đấu tham gia chủ yếu vào các hoạt động phòng thủ và kiểm soát mặt đất; quân dùng một lần được sử dụng trong các cuộc giao tranh liên tiếp quy mô nhỏ, để xác định vị trí các địa điểm khai hỏa của Ukraine, sau đó là mục tiêu của bộ binh chuyên nghiệp hoặc tìm điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Ukraine để tấn công. Sự phân bố thương vong giữa các đơn vị chiến đấu quân sự khác nhau này rất không đồng đều. Điểm yếu chính của bộ binh Nga là tinh thần xuống thấp, dẫn đến sự gắn kết và phối hợp không tốt giữa các đơn vị.

Dữ liệu hiện tại cho thấy, lực lượng Công binh Nga, một trong những quân chủng lớn mạnh nhất của quân đội Nga, đã và đang xây dựng các chướng ngại vật phức tạp và công trình (công sự) dã chiến trên tiền tuyến, bao gồm các hào bê tông cốt thép, hầm chỉ huy, hệ thống dây điện chằng chịt, hào chống tăng và bãi mìn phức tạp. Các loại mìn của Nga được bố trí phạm vi rộng và phức tạp, trộn lẫn giữa mìn chống tăng, mìn sát thương dây chuyền, v.v. Những công trình phòng ngự này đặt ra thách thức chiến thuật lớn đối với cuộc tiến công của quân đội Ukraine.

Lực lượng thiết giáp Nga chủ yếu hỗ trợ hỏa lực, tấn công các vị trí của Ukraine bằng hỏa lực chính xác. Quân đội Nga đã bắt đầu sử dụng ngụy trang nhiệt trên xe bọc thép, sử dụng một loạt các sửa đổi và quy trình chiến thuật, kỹ thuật, trình tự, giúp giảm đáng kể khả năng bị phát hiện của xe tăng ở tầm xa. Ngoài ra, các biện pháp này cũng làm giảm khả năng bị trúng nhiều loại tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM) với tầm bắn hơn 1400 mét.

Thông qua việc điều chỉnh chiến thuật của mình, quân đội Nga có thể bắn hạ tới 10.000 máy bay không người lái Ukraine mỗi tháng dựa trên tác chiến điện tử (EW) vẫn còn rất mạnh mẽ. Pháo binh Nga đã cải thiện tính cơ động hỏa lực và hiệu quả của hệ thống phòng không chống lại Hệ thống tên lửa dẫn đường phóng hàng loạt (GMLRS) cũng tăng lên đáng kể. Đây là những thách thức đối với cuộc phản công của quân đội Ukraine.

Về vấn đề này, báo cáo viết: “Độ sâu của phòng thủ theo chiều sâu (quân đội Nga) có nghĩa là Ukraine phải có sức mạnh tác chiến đấu cực kỳ mạnh mẽ để xuyên thủng các tuyến phòng thủ của Nga. Mức độ công sự của Nga ở tiền tuyến khiến cho việc vượt qua chúng gần như là không thể.”