Theo AP đưa tin, một vụ nổ lớn tại kho xăng làm rung chuyển khu vực miền núi Nagorno-Karabakh vào tối thứ Hai (25/9, giờ địa phương). Giới chức địa phương xác nhận có hơn 200 người bị thương và chưa rõ số người tử vong.

Nhân viên nhân quyền Gegham Stepanyan tại Nagorno-Karabakh loan báo trên mạng xã hội X (tên mới của Twitter) cho biết vụ nổ tại một kho xăng gần thủ phủ Stepanakert đã khiến hơn 200 người bị thương. Hiện chưa rõ nguyên nhân gây ra vụ nổ vào đúng thởi điểm cư dân đang xếp hàng để được đổ xăng cho hành trình rời khỏi Nagorno-Karabakh tới Armenia.

Bà Stepanyan cho biết đa số nạn nhân đang trong tình trạng “nguy kịch và/hoặc cực kỳ nguy kịch”. Bà nói thêm rằng những nạn nhân này sẽ cần phải được vận chuyển bằng đường hàng không ra khỏi khu vực để được chữa trị cứu lấy mạng sống. Hiện chưa có thông tin về số người chết sau vụ nổ.

Theo các quan chức của lực lượng ly khai ở Nagorno-Karabakh, hàng chục người đang xếp hàng tại một cơ sở chứa nhiên liệu nơi vụ nổ xảy ra bởi vì họ được hứa sẽ được đổ nhiên liệu cho ôtô di chuyển tới Armenia. Nhiêu liệu vận tải đã trở thành mặt hàng khan hiếp trong 10 tháng khu vực Nagorno-Karabakh bị Azerbaijan phong tỏa.

Vụ nổ xảy ra vài giờ sau vòng đàm phán thứ hai giữa các quan chức Azerbaijan và đại diện của lực lượng ly khai ở Nagorno-Karabakh. Vòng đàm phán này được tổ chức hôm thứ Hai (25/9) tại thị trấn Khojaly, ngay phía bắc của thủ phủ Stepanakert của Nagorno-Karabakh. Vòng đàm phán đầu tiên đã được tổ chức vào tuần trước. Văn phòng tổng thống Azerbaijan đã nói trong một tuyên bố rằng các cuộc hội đàm mới nhất đã diễn ra “trong bầu không khí mang tính xây dựng” và tập trung thảo luận về viện trợ nhân đạo cho khu vực này và các vấn đề dịch vụ y tế.

Quân đội Azerbaijan tuần trước đã tiến hành chiến dịch quân sự 24 giờ mà họ gọi là “hoạt động chống khủng bố” nhắm vào khu vực Nagorno-Karabakh. Chiến dịch này đã ép giới chức ly khai người Armenia phải đồng ý buông vũ khí và bắt đầu đàm phán về việc “tái tích hợp” Nagorno-Karabakh vào Azerbaijan sau nhiều thập kỷ nằm dưới sự điều hành của lực lượng ly khai.

Mặc dù Azerbaijan đã cam kết tôn trọng quyền của tộc người Armenia trong khu vực và đảm bảo khôi phục nguồn cung thiết yếu sau 10 tháng phong tỏa vừa qua, nhưng nhiều người dân địa phương tại Nagorno-Karabakh đã lo sợ bị trả thù và quyết định di tản sang Armenia.

Chính phủ Armenia cho biết tính đến tối 25/9 đã có hơn 6.500 cư dân Nagorno-Karabakh trốn chạy tới Armenia. Trong khi, Moscow nói rằng lực lượng gìn giữ hòa bình Nga tại Nagorno-Karabakh đang hỗ trợ hoạt động sơ tán. Khoảng 700 người dân vẫn tạm trú trong trại của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga vào tối 25/9.

Nagorno-Karabakh nằm ở khu vực mà trong nhiều thế kỷ bị đặt dưới sự thống trị của người Ba Tư, người Thổ Nhĩ Kỳ, người Nga, người Ottoman và Liên Xô. Cả Azerbaijan và Armenia đều tuyên bố chủ quyền khu vực này sau khi Đế chế Nga sụp đổ vào năm 1917. Trong thời kỳ Liên Xô, khu vực này được chính quyền cộng sản chỉ định là khu vực tự trị nằm trong Azerbaijan.

Khi Liên Xô sụp đổ vào đầu những năm 1990, người Armenia sống tại Nagorno-Karabakh đã hất bỏ sự kiểm soát trên danh nghĩa của Azerbaijan và đã kiểm soát khu vực này sau một cuộc chiến tranh được gọi là Chiến tranh Karabakh lần thứ nhất. Từ năm 1988 đến năm 1994, có khoảng 30.000 người đã thiệt mạng và hơn 1 triệu người, chủ yếu là người Azerbaijan, đã phải di tản đi nơi khác.

Năm 2020, sau nhiều thập kỷ xung đột nhỏ dai dẳng, Azerbaijan đã giành chiến thắng trong cuộc chiến kéo dài 44 ngày, được gọi là Chiến tranh Karabakh lần thứ hai. Cuộc chiến này đã kết thúc sau khi các bên ký thỏa thuận hòa bình dưới sự trung gian hòa giải của Nga.

Hải Đăng