“Mới vào 2 năm đầu trong ngân sách 7 năm, Brussels đã cạn tiền rồi,” Thủ tướng Hungary Viktor Orban viết trên mạng xã hội hôm 29/6, kèm theo hình ảnh minh họa trào phúng. “Làm sao chuyện này lại xảy ra? Điều gì đã xảy ra với ngân sách? Tiền ở đâu?” Mặc dù ông Orban không nói chi tiết hơn, nhưng như Politico chỉ ra, đây là liên quan đến đề xuất gần đây về việc đánh giá giữa kỳ để tăng ngân sách dài hạn của EU (từ 2021 đến 2027).

shutterstock 1649868625
Thủ tướng Hungary Viktor Orban tại Ý năm 2020 (Nguồn: Alessia Pierdomenico/ Shutterstock)

“Chúng ta đã sử dụng ngân sách nhiều hơn bao giờ hết,” Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen giải thích cho việc đề xuất sẽ tăng 66 tỷ euro cho quỹ (khoảng 72 tỷ USD), trong đó dự kiến 17 tỷ euro sẽ dành cho Ukraine (khoảng 18,5 tỷ USD); chưa kể khoản 33 tỷ euro cho Ukraine vay (khoảng 36 tỷ USD) không nằm trong quỹ này. Quỹ này mang tên “Khung tài chính đa niên” của EU.

Theo Politico ông Orban thời gian qua vẫn có đưa ra những tranh luận phức tạp về vấn đề quỹ và chi tiêu ở EU.

Như đã đưa tin một diễn biến khác, tháng trước ông Orban đã chặn gói 500 triệu euro. Đó là gói thứ 8 viện trợ quân sự lấy từ quỹ EPF dành cho Ukraine. Ông lập luận rằng nếu liên tục lấy quỹ này cho Ukraine thì không hợp với nguyên tắc hoạt động của quỹ.

Tuy mang cái tên “Quỹ Hòa bình Châu Âu (EPF)”, nhưng trên thông lệ thực tế đây là quỹ hỗ trợ các lực lượng quân sự các nước thành viên của EU. Cũng có thể dùng để viện trợ các lực lượng ngoài EU, nhưng chiếm tỷ lệ không lớn và thường không viện trợ vũ khí sát thương.

Theo ông Orban, nếu lại tiếp tục gói thứ 8 cho Ukraine, thì quỹ EPF sẽ giống như dành riêng để hỗ trợ Ukraine, một quốc gia không phải là thành viên của EU, vậy là đi ngược với tôn chỉ của quỹ.

Một diễn biến gần đây nhất, hôm Thứ Hai, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto trước khi họp với các quan chức EU đã viết trên mạng xã hội: “Châu Âu đang tiến gần hơn đến một thảm họa, theo mọi nghĩa của từ này, thật không may,” như RT đưa tin.

Ông Szijjarto phàn nàn về việc tiếp tục mở rộng quỹ “Hòa bình” EPF vì mục đích chiến tranh: “Bây giờ rắc rối thậm chí còn lớn hơn lẽ ra có thể được ngăn chặn, và lẽ ra hàng ngàn sinh mạng có thể được cứu, nhưng để làm được điều này, người ta sẽ phải thoát ra khỏi chứng rối loạn tâm thần hiếu chiến.”

Điều lo lắng của ông Szijjarto đã trở thành sự thật. Cùng hôm Thứ Hai, sau khi Ngoại trưởng Ukraine Dmitry Kuleba phát biểu, thì giới chức EU đã thông qua quyết định tăng thêm cho quỹ EPF hạn ngạch 3,5 tỷ euro.

Như vậy quỹ này vốn chỉ có 5,6 tỷ euro, nay đã tăng lên tới 12 tỷ euro sau 2 lần liên tiếp mở rộng hạn ngạch của quỹ (lần trước vào tháng 3, và lần này vào tháng 6).

Nhật Tân