Nếu đề xuất được thông qua, người từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) hằng tháng khác, thì sẽ được nhận trợ cấp hưu trí xã hội, thay vì mốc 80 tuổi như hiện hành. 

nguoi gia nhan tro cap huu tri
Người già bán hàng rong trên vỉa hè Hà Nội, 2019. (Ảnh minh họa: Evgenii mitroshin/Shutterstock)

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) đã có báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của thường trực Chính phủ và thành viên Chính phủ tại cuộc họp về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).

Về ý kiến thống nhất giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống, có thể thấp hơn nữa, Bộ LĐ-TB&XH cho biết Bộ này thống nhất với Văn phòng Chính phủ về quan điểm cần phải điều chỉnh giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Tuy nhiên, căn cứ tình hình kinh tế – xã hội, khả năng của ngân sách nhà nước, trước mắt Bộ LĐ-TB&XH đề xuất tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi.

Đồng thời, Bộ kiến nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.

Lộ trình tiếp tục giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội không được Bộ này nêu cụ thể, mà cho biết sẽ cùng Bộ Tài chính, các bộ ngành liên quan “tiếp tục nghiên cứu, đánh giá” vào thời gian tới, khi điều kiện phát triển kinh tế – xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước cho phép.

Trước đó, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) hoàn thiện công bố hồi tháng 6, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất điều chỉnh giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, là từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng khác.

Khi đạt đủ điều kiện trên, người từ 75 tuổi trở lên sẽ nhận trợ cấp hưu trí hàng tháng, mức 500.000 đồng/người/tháng (thay vì mức 360.000 đồng/người/tháng hiện hành). Người nhận trợ cấp cũng được tham gia BHYT miễn phí do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, quy định này nhằm gia tăng đối tượng hưởng trợ cấp hằng tháng mà không phát sinh tăng nhiều ngân sách nhà nước, do ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ BHYT, còn trợ cấp hằng tháng do Quỹ BHXH đảm bảo từ thời gian đóng BHXH của người lao động.

Bộ này tính toán người lao động có thời gian đóng BHXH 5 năm với mức tiền lương tháng đóng bình quân như hiện nay có thể được hưởng trợ cấp hằng tháng bằng với mức trợ cấp hưu trí xã hội ngay từ 65 tuổi thay vì phải chờ đến 75 tuổi.

Đánh giá về tác động của quy định này, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, việc tăng mức trợ cấp hằng tháng với người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên từ 360.000 đồng lên thành 500.000 đồng khiến kinh phí phát sinh thêm khoảng hơn 7.100 tỷ đồng/năm, bao gồm giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi 5.000 tỷ đồng, điều chỉnh mức trợ cấp hằng tháng từ 360.000 đồng thành 500.000 đồng là 2.100 tỷ đồng.

Ước tính hiện nay có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp xã hội. Khi giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống 75, nhóm người nhận trợ cấp sẽ tăng khoảng hơn 700.000 người.

Đề xuất trên được thay đổi khi tại thời điểm tháng 3, khi dự thảo luật được đưa ra lấy ý kiến, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất người từ 80 tuổi trở lên, không đóng BHXH và không có lương hưu, sẽ nhận trợ cấp xã hội 500.000 đồng/tháng.

Nguyễn Quân