Trong 571 ha dự kiến làm Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, UBND TP.HCM cho rằng cần sử dụng khoảng 93 ha rừng phòng hộ ven biển, trong đó có gần 83 ha là rừng ngập mặn tự nhiên.

rung can gio
Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cần Giờ nhìn từ trên cao. (Ảnh: Qcon/Shutterstock)

Ngày 8/9, UBND TP.HCM có văn bản khẩn gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH-ĐT) về Dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ (sau đây gọi tắt là Dự án cảng Cần Giờ) để tiến hành thẩm định.

Cảng Cần Giờ dự kiến được xây dựng tại khu vực Cù lao Con Chó (xã Thạnh An, huyện Cần Giờ, TP.HCM), cạnh cửa sông Cái Mép – Thị Vải, gần các tuyến hàng hải quốc tế đi qua Biển Đông, với tổng vốn 5,45 tỷ USD.

Chiều dài cầu cảng chính khoảng 7km, bến sà lan khoảng 2km. Dự kiến quy mô cảng có thể khai thác tàu vận tải container có trọng tải lớn nhất hiện nay 250.000DWT (24.000 teu), tàu trung chuyển có trọng tải từ 10.000-65.000 tấn (750-5.200 teu) và sà lan trọng tải 8.000 tấn.

Dự án được chia làm 7 giai đoạn, trong đó (giai đoạn 1 từ năm 2024 – 2027, hoàn thành toàn bộ vào cuối năm 2045.

Hiện dự án chưa được xác định trong các đồ án quy hoạch được duyệt nên sẽ được UBND TP.HCM trình cấp thẩm quyền cập nhật, điều chỉnh bổ sung vào Quy hoạch vùng TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đồ án Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060.

Vị trí đề xuất cảng Cần Giờ được xác định một phần thuộc ranh khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ và một phần thuộc diện tích mặt nước.

cang can gio
Phối cảnh Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. (Hình ảnh: dẫn qua tphcm.chinhphu.vn)

Tổng nhu cầu sử dụng đất của dự án là 571ha. Trong đó, gần 90ha đất cù lao (rừng phòng hộ ven biển), với gần 83ha đất có rừng với hiện trạng rừng ngập mặn tự nhiên, gần 7ha còn lại không có rừng. 481ha còn lại là diện tích mặt nước.

Về pháp lý sử dụng đất, toàn bộ diện tích đất đã được Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Ban Quản lý Rừng phòng hộ Cần Giờ. Diện tích còn lại do Nhà nước quản lý, nhưng một số khu vực có người dân nuôi trồng thủy hải sản.

Về đánh giá sơ bộ tác động môi trường, UBND TP HCM cho biết dự án thuộc vùng đệm của Khu Dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ. Theo quy chế quản lý khu dự trữ sinh quyển, khu vực được triển khai hoạt động phát triển kinh tế, được thực hiện công trình có kết cấu, vật liệu xây dựng hài hòa với cảnh quan tự nhiên và được cấp có thẩm quyền cho phép.

Hiện tại, nhà đầu tư dự án mới chỉ có nội dung báo cáo về đánh giá tác động môi trường tại báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, chưa có đánh giá tác động môi trường sơ bộ.

Theo UBND TP.HCM, đối với thành phố và huyện Cần Giờ, dự án được kỳ vọng sẽ thu hút vốn đầu tư lớn từ doanh nghiệp để đầu tư xây dựng hạ tầng cảng biển hiện đại, tạo công việc cho khoảng 6.000 – 8.000 lao động tại cảng và hàng chục nghìn lao động trong các ngành dịch vụ hậu cần, trung tâm logistics và thu phí thuế quan.

Nguồn thu ngân sách Nhà nước lấy từ các khoản thuế từ hoạt động bốc xếp, lưu bãi, thuế thu nhập doanh nghiệp và các loại phí, lệ phí hàng hải từ tàu ra vào cảng. Dự kiến trong giai đoạn đầu tư hoàn chỉnh, nguồn thu ngân sách từ phí thuê mặt nước, thuế xuất nhập khẩu hàng hóa của cảng Cần Giờ từ 34.000 tỷ đồng đến 40.000 tỷ đồng/năm.

Trước đó, trong phần đánh giá sơ bộ tác động môi trường của đề án nghiên cứu xây dựng Cảng Cần Giờ, Công ty Tư vấn thiết kế kỹ thuật cảng – kỹ thuật biển (đơn vị tư vấn) cho rằng yếu tố nhạy cảm duy nhất của dự án là sử dụng một phần diện tích của rừng phòng hộ.

Tuy nhiên, theo đơn vị tư vấn, yếu tố này có thể giải quyết bằng đề án kỹ thuật điều tra, kiểm kê và định giá để chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Ngoài ra, dự án sẽ được quy hoạch để đảm bảo tỷ lệ cây xanh hơn 10% diện tích cho việc bảo tồn rừng phòng hộ và cây xanh.

Cần Giờ là một huyện ngoại thành, nằm ở phía Đông Nam của TP.HCM, là cửa ngõ vào thành phố bằng đường thủy. Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Rừng ngập mặn Cần Giờ là khu dự trữ sinh quyển rừng thế giới đầu tiên của Việt Nam, được Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận (ngày 21/1/2000).

Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ có diện tích 75.740ha, bao gồm 31.000ha đất ngập nước, rừng ngập mặn và các sinh cảnh tự nhiên khác, được hình thành trên vùng châu thổ rộng lớn của các cửa sông Đồng Nai, sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ.

Một trong những đặc điểm quan trọng nhất của Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ là khu rừng ngập mặn rộng lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ bờ biển khỏi xói lở và cung cấp môi trường sống cho quần thể động thực vật đa dạng trên cạn và thủy sinh. Đây cũng là nơi mang lại sinh kế cho cộng đồng dân cư địa phương.