Trước chuyến thăm Trung Quốc của bà Ursula von der Leyen, ông Phó Thông (Fu Cong) – Đại sứ Trung Quốc tại Liên minh Châu Âu, đã nhận lời phỏng vấn độc quyền với New York Times về một số vấn đề lớn không có triển vọng, như “tình bạn không giới hạn” với Nga, vì sao ông Tập Cận Bình không nói chuyện với Tổng thống Zelensky, và “Hiệp hội đầu tư EU-Trung Quốc”, nhằm làm rõ lập trường của Chính phủ Trung Quốc.

Fu Cong
Ông Phó Thông (Fu Cong) – Đại sứ Trung Quốc tại Liên minh Châu Âu. (Nguồn ảnh: eu.china-mission.gov.cn)

Vài tuần trước khi cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga bắt đầu, ông Putin đã tham dự Thế vận hội mùa đông ở Bắc Kinh, và đưa ra một thông báo chung với phía Trung Quốc tại Bắc Kinh, tuyên bố rằng tình hữu nghị giữa hai nước là không có giới hạn. Một năm sau chiến tranh, Trung Quốc vẫn chưa công khai lên án kẻ xâm lược Putin.

Ông Phó Thông nói rằng sở dĩ như vậy là vì Trung Quốc có thể hiểu được tuyên bố của Nga về chủ trương chống lại cuộc xâm lược này của NATO; đồng thời, Chính phủ Trung Quốc tin rằng “nguyên nhân sâu xa của cuộc chiến phức tạp hơn nhiều” so với những lời của các vị lãnh đạo phương Tây.

Về tình hữu nghị không giới hạn với Nga, ông cho rằng đây chỉ là một lối nói khoa trương. Đến nay, Trung Quốc vẫn chưa hỗ trợ quân sự cho Nga, cũng như chưa công nhận việc sáp nhập lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả Crimea và khu vực Donbas.

Ông nói, Trung Quốc không đứng về phía Nga trong cuộc chiến, có người “cố tình hiểu sai điều đó vì tuyên bố rằng ‘không có giới hạn’ đối với tình bạn hoặc các mối quan hệ”.

Trong năm qua, ông Tập Cận Bình đã tổ chức một số cuộc gặp trực tiếp và hội nghị qua video với ông Putin, bao gồm cả chuyến thăm Moscow vào tháng Ba. Mặc dù Tập Cận Bình đã đề cập rằng ông sẽ có một cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào thời điểm thích hợp, nhưng trên thực tế, cho đến tận lúc này, điều đó vẫn chưa diễn ra.

Vào thứ Năm (ngày 6/4), tại Bắc Kinh, bà Von der Leyen cho biết hoàn toàn đứng về phía Ukraine đang bị xâm lược, ủng hộ Tổng thống Zelensky và thúc giục ông Tập Cận Bình liên lạc với Tổng thống Ukraine.

Ông Phó Thông nói: “Tôi biết mọi người đang chú ý đến vấn đề cuộc gọi của các nguyên thủ quốc gia”, “Chủ tịch Tập không gọi cho ông Zelensky không có nghĩa là Trung Quốc đứng về phía Nga trong vấn đề Ukraine”.

Ông nhấn mạnh rằng không có cuộc gọi điện đàm cũng không ảnh hưởng đến đại cục, và rằng ông Tập Cận Bình có một lịch trình bận rộn, các cuộc tiếp xúc cấp thấp hơn giữa hai nước vẫn diễn ra thường xuyên.

Trong Hội nghị An ninh tại Munich, Đức, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken lần đầu tiên đề cập rằng Hoa Kỳ lo lắng Trung Quốc sẽ cung cấp vũ khí sát thương cho Nga. Liên minh châu Âu, bao gồm cả Đức, coi việc Trung Quốc cung cấp vũ khí chiến tranh cho Nga là một lằn ranh đỏ không thể vượt qua.

Thậm chí trước chuyến thăm Trung Quốc, bà Von der Leyen đã nói trong bài phát biểu mang tính nguyên tắc rằng biểu hiện của Bắc Kinh sẽ quyết định hướng đi của quan hệ EU-Trung Quốc.

Ông Phó Thông chỉ ra rằng Ngoại trưởng Blinken đang “lan truyền những lời dối trá.” Ông nói, hiện tại hay trong tương lai, Trung Quốc đều sẽ không cung cấp vũ khí cho Nga sử dụng ở Ukraine.

Về “Hiệp định đầu tư EU-Trung Quốc” đã được đàm phán vào năm 2020 nhưng hiện đang bị Nghị viện châu Âu gác lại, thái độ của bà Von der Leyen là khi thời gian trôi qua và thế giới thay đổi, EU phải đánh giá lại hiệp định này. Ông Phó Thông nói rằng Trung Quốc giữ thái độ cởi mở với điều này.

Vào tháng 3/2021, Nghị viện Châu Âu đã xử phạt một số quan chức vì vi phạm nhân quyền của Trung Quốc tại Tân Cương. Trung Quốc ngay lập tức trả đũa, tuyên bố trừng phạt nhiều tổ chức và cá nhân Châu Âu.

Kể từ đó cho đến tận ngày nay, Hiệp định đầu tư EU-Trung Quốc trải qua 6 năm đàm phán gian nan đã gián đoạn trong quá trình thông qua và bỏ phiếu tại Nghị viện châu Âu. Cách đây không lâu, truyền thông đưa tin ông Phó Thông đề nghị 2 bên hủy bỏ lệnh trừng phạt, đồng thời bắt đầu quá trình bỏ phiếu cho hiệp định trên.

Khi nói về vấn đề này trong một cuộc phỏng vấn với New York Times, ông nói: “Nếu họ cảm thấy rằng nếu Trung Quốc tiến một bước, họ có thể tiến thêm một bước, thì chúng tôi sẵn sàng xem xét và thảo luận. Chúng tôi rất sẵn lòng khám phá nhiều phương pháp khác nhau.”

Có thông tin cho rằng ông Phó Thông từng nói, Trung Quốc có thể đơn phương dỡ bỏ lệnh trừng phạt, với điều kiện là thỏa thuận có thể được ký kết thành công, và nhận được một số hình thức đền đáp có đi có lại. Tuy nhiên, bà Von der Leyen cho biết tại một cuộc họp báo sau cuộc gặp với Tập Cận Bình rằng họ không thảo luận về vấn đề này.

Theo NYT