Dân chủ dọa cải tổ toàn diện chính thể Mỹ nếu Cộng hòa bổ nhiệm thẩm phán trước bầu cử

Sau khi Thẩm phán Tối cao Pháp viện Ruth Bader Ginsburg qua đời vào thứ Sáu (18/9), Tổng thống Trump và các đồng minh Đảng Cộng hòa đã công khai ý định sẽ xác nhận một thẩm phán mới trước ngày bầu cử 3/11 hoặc chậm nhất là trước ngày lễ nhậm chức của tổng thống tiếp theo (20/1/2021). Điều này khiến ngày càng nhiều thành viên Đảng Dân chủ lên tiếng đe dọa sẽ thực hiện chiến lược cấp tiến và gia tăng số lượng thẩm phán tại Tối cao Pháp viện nếu sau bầu cử họ kiểm soát được Tòa Bạch Ốc và Thượng viện.

Embed from Getty Images

Dân biểu Dân chủ Joe Kennedy III (bang Massachusetts) hôm thứ Bảy (19/9) đăng trên Twitter: “Nếu ông ta cho bỏ phiếu [xác nhận thẩm phán] năm 2020, thì chúng ta sẽ đóng gói tòa án này vào năm 2021”.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Ed Markey (bang Massachusetts) tweet: “Ông Mitch McConnell đặt ra tiền lệ: Không lấp đầy ghế trống Tối cao Pháp viện trong năm bầu cử. Nếu ông ta vi phạm tiền lệ đó, thì Đảng Dân chủ một khi kiểm soát được Thượng viện vào năm tới, chúng tôi sẽ xóa bỏ thủ tục filibuster và mở rộng Tối cao Pháp viện”.

Ý tưởng “đóng gói” tòa án tối cao bằng việc tăng thêm thẩm phán mà Tổng thống Franklin Delano Roosevelt đã thực hiện không thành công vào năm 1937 đã không còn được Đảng Dân chủ để ý tới trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, ý tưởng đó đã nhen nhóm trở lại sau khi Đảng Cộng hòa năm 2016 đã lấy lý do năm bầu cử để từ chối tổ chức các buổi điều trần xác nhận đề cử viên thẩm phán Tối cao Pháp viện Merrick Garland. Tổng thống sắp mãn nhiệm Barack Obama khi đó đã chọn ông Garland để thay thế Thẩm phán Antonin Scalia.

Hệ quả là, chiếc ghế trống tại Tối cao Pháp viện do bà Antonin Scalia để lại đã được giữ lại cho tới sau lễ nhậm chức của Tổng thống Donald Trump. Ông Trump sau đó đã đề cử thành công thẩm phán bảo thủ Neil Gorsuch vào Tối cao Pháp viện. Nhiều thành viên Đảng Dân chủ đã xem chiếc ghế đó là “bị đánh cắp”.

Đảng Dân chủ bây giờ đã dẫn lại trường hợp ông Garland năm 2016 để phản đối Đảng Cộng hòa xúc tiến bổ nhiệm người thay thế Thẩm phán Ginsburg trong năm bầu cử. Họ nói rằng vì Đảng Cộng hòa đã từ chối lấp đầy ghế trống năm 2016, nên Đảng Dân chủ cũng từ chối làm điều tương tự trong năm 2020.

Tuy nhiên, Đảng Cộng hòa nói rằng tiền lệ 2016 là khác hiện nay bởi vì khi đó Thượng viện được kiểm soát bởi đảng đối lập với Tòa Bạch Ốc.

Những thành viên khác của Đảng Dân chủ đã nói rằng đảng này nên xem xét mở rộng thành viên Tối cao Pháp viện nếu Đảng Cộng hòa trì hoãn và tiến hành bổ nhiệm thẩm phán mới trong phiên điều trần của một Thượng viện sắp hết nhiệm kỳ sau ngày 3/11.

Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, Dân biểu Dân chủ Jerry Nadler viết trên Twitter: “Nếu Thượng nghị sĩ McConnell và Đảng Cộng hòa tại Thượng viện sẽ thông qua đề cử viên [thẩm phán] trước khi một Thượng viện mới và Tổng thống mới bước vào nhiệm sở, thì Thượng viện tiếp theo nên ngay lập tức xúc tiến mở rộng Tối cao Pháp viện”.

“Lấp đầy khoảng trống Tối cao Pháp viện trong một phiên điều trần của Thượng viện sắp mãn nhiệm, sau khi người dân đã bỏ phiếu bầu ra ban lãnh đạo mới, là không phải dân chủ và vi phạm trắng trợn niềm tin của công chúng vào các quan chức dân cử. Quốc hội sẽ phải hành động và mở rộng tòa án này vì đó là điều đúng đắn để bắt đầu”, Dân biểu bang New York nói tiếp.

Hiện vẫn chưa rõ liệu đề cử viên tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden sẽ ủng hộ những lời kêu gọi nêu trên hay không. Một số đối thủ của ông Biden tại các phiên tranh biện bầu cử sơ bộ, kể cả đề cử viên phó tổng thống Kamala Harris, năm ngoái đã biểu thị để mở việc mở rộng số lượng thẩm phán tại Tối cao Pháp viện nếu họ tiếp quản được Tòa Bạch Ốc.

Tuy nhiên, ông Biden năm 2019 nói rằng ông chưa chuẩn bị để mở rộng Tối cao Pháp viện “bởi vì có ngày chúng ta sẽ hối tiếc về chuyện đó”.

Sau cái chết của bà Ginsburg, ông Biden nói rằng hãy để người dân Mỹ chọn ra tổng thống và vị tổng thống đó sẽ chọn thẩm phán mới cho Tối cao Pháp viện. Ông chưa đề cập về ý tưởng mở rộng Tối cao Pháp viện nếu Đảng Dân chủ chiến thắng cả Tòa Bạch Ốc và Thượng viện trong cuộc bầu cử tháng Mười Một.

Mặc dù các lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Quốc hội chưa rõ ràng công khai ủng hộ mở rộng Tối cao Pháp viện, nhưng họ đã lên tiếng để ngỏ khả năng thực hiện các chiến lược cấp tiến nếu Đảng Cộng hòa xác nhận thẩm phán trước bầu cử. Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer (bang New York) hôm thứ Bảy (19/9) đã nói với các thành viên Đảng Dân chủ tại Thượng viện rằng “không điều gì đặt ngoài sàn [Thượng viện]” nếu  Đảng Cộng hòa xúc tiến xác nhận thẩm phán Tối cao Pháp viện ngay bây giờ.

“Tôi nói rõ thế này: Nếu Lãnh đạo McConnell và Đảng Cộng hòa tại Thượng viện xúc tiến điều này, thì không gì sẽ đặt ngoài sàn [Thượng viện] vào năm tới. Không điều gì sẽ đặt ra ngoài hết”, ông Chuck Schumer  nói. Thượng nghị sĩ Dân chủ bang New York nói thêm rằng “mọi giá trị Mỹ đang gặp rủi ro”.

Chủ tịch Hạ viện, Dân biểu Dân chủ Nancy Pelosi (bang California) hôm Chủ Nhật (20/9) đã không nói về việc mở rộng Tối cao Pháp viện, nhưng không loại trừ các biện pháp như luận tội tổng thống Trump nếu ông ta xúc tiếp xác nhận thẩm phán mới.

“Chúng tôi có các lựa chọn của mình. Chúng tôi có các mũi tên trong bó tên mà tôi sẽ không thảo luận về chúng ngay bây giờ, nhưng thực sự là chúng tôi có cơ hội lớn trong đất nước chúng ta”, bà Pelosi nói trên chương trình “This Week” của kênh ABC News. “Vị Tổng thống này thậm chí đã đe dọa không chấp nhận kết quả bầu cử”.

Tòa Bạch Ốc đã lên tiếng phản bác các phát biểu đe dọa của ông Schumer và bà Pelosi.

Phó Thư ký Tòa Bạch Ốc Brian Morgenstern nói với Fox News rằng: “Chủ tịch Hạ viện đã đe dọa sẽ luận tội Tổng thống lần nữa chỉ vì ông hoàn thành trách nhiệm của mình theo hiến pháp. Nhiều thành viên Đảng Dân chủ đang đe dọa mở rộng tòa án tối cao và nói những thứ như ‘không điều gì sẽ để ra ngoài hết’.  Đây là thứ quyền lực khủng khiếp và nguy hiểm mà Đảng Dân chủ nắm lấy. Họ sẽ không từ bỏ bất kỳ thủ đoạn nào để làm xói mòn Hiến pháp nhằm thực thi nghị trình cấp tiến của họ”.

Như Ngọc (Theo Fox News)

Xem thêm: