Theo thông tin được tiết lộ, một nhân viên ngân hàng cấp cao của Nomura International Nhật Bản đã bị chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cấm rời khỏi Trung Quốc Đại Lục, thông tin này thu hút sự chú ý của quốc tế. Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản lại tweet về vấn đề này, chế nhạo ĐCSTQ rằng khi nói đến chủ đề “kiềm chế” Trung Quốc, Trung Quốc Cộng sản là có một không hai.

GettyImages 1198186468
Cảnh sát vũ trang của ĐCSTQ tuần tra sân bay ở Quảng Tây, Trung Quốc. Ảnh chụp ngày 2/2/2020. (Ảnh: TPG/Getty Images)

Ông Vương Trọng Hà (Charles Wang Zhonghe), người đứng đầu chi nhánh Hồng Kông của Nomura International Nhật Bản và là chủ tịch ngân hàng đầu tư Trung Quốc, được cho là bị hạn chế rời khỏi Trung Quốc Đại Lục, nhưng chưa bị giam giữ. Vào tối thứ Hai (ngày 25/9), Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản – ông Rahm Emanuel – đã viết trên mạng xã hội X rằng, “Trung Quốc (ĐCSTQ) cho biết rằng họ mở cửa đối với doanh nghiệp nước ngoài, nhưng đối với nhân viên của Astellas, Bain & Company, Mintz, Capvision và bây giờ là Nomura, lại không cảm thấy như vậy.”

Khi lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình đặt cái gọi là an ninh quốc gia lên hàng đầu, Chính phủ ĐCSTQ đã thắt chặt kiểm soát dữ liệu xuyên biên giới và chia sẻ thông tin khác, đồng thời có lập trường cứng rắn đối với một số công ty nước ngoài trong năm nay. Vào cuối tháng 3 năm nay, một giám đốc điều hành cấp cao người Nhật của Công ty Dược phẩm Astellas (Astellas Pharma) Nhật Bản đang chuẩn bị về nước sau khi kết thúc công việc ở Trung Quốc, đã mất tích vào ngày cuối cùng ông ở Trung Quốc. Vài ngày sau, Bộ Ngoại giao ĐCSTQ cho biết công dân Nhật Bản này bị giam giữ vì nghi ngờ hoạt động gián điệp.

Chính quyền Trung Quốc cũng đột kích văn phòng của Capvision Partners, một công ty tư vấn mạng lưới chuyên gia; bắt giữ 5 nhân viên địa phương của công ty thẩm định Mintz Group; và thẩm vấn nhân viên của công ty tư vấn toàn cầu Bain & Company.

ĐCSTQ cũng đã sửa đổi luật phản gián để thắt chặt sự kiểm soát của nhà nước đối với nhiều hoạt động dữ liệu và kỹ thuật số hơn, điều này làm tăng rủi ro các hoạt động kinh doanh thông thường có thể bị hiểu nhầm hoặc hiểu sai là hoạt động gián điệp.

Ông Rahm Emanuel tiếp tục nói: “Danh sách các công ty bị cảnh sát đột kích, bắt giữ và giam giữ ngày càng tăng lên trong khi đầu tư nước ngoài tiếp tục giảm. Khi nói đến việc ‘kiềm chế’ Trung Quốc, thì Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc Cộng sản) là có một không hai.”

Ông Vương Trọng Hà cũng là chủ tịch của Nomura Orient International Securities Co., liên doanh của ngân hàng Nhật Bản tại Trung Quốc Đại Lục. Là một chủ ngân hàng đầu tư kỳ cựu, ông bắt đầu sự nghiệp ở New York và cũng từng làm việc tại Merrill Lynch và Deutsche Bank trước đây ở Hồng Kông. Trước khi gia nhập Nomura vào năm 2018, ông từng là phó giám đốc điều hành của Ngân hàng Công thương Quốc tế Trung Quốc, công ty con của ngân hàng lớn nhất thế giới về tài sản, theo hồ sơ LinkedIn của ông. Ông cũng giữ chức vụ này tại Hồng Kông từ năm 2011 đến năm 2016, nơi ông chịu trách nhiệm phát triển kinh doanh cũng như các hoạt động ngân hàng đầu tư và thị trường vốn của công ty.

Theo một báo cáo mới công bố ngày 2/5 của nhóm nhân quyền Safeguard Defenders, ĐCSTQ đang ngày càng cấm người dân rời khỏi Trung Quốc, kể cả các quản lý cấp cao của doanh nghiệp nước ngoài. Hạn chế xuất cảnh đã trở thành một trong nhiều công cụ được ĐCSTQ sử dụng để tăng cường kiểm soát mọi mặt của đời sống người dân, hạn chế người nước ngoài rời khỏi đất nước đã trở thành một phương tiện ngoại giao con tin của ĐCSTQ.

Theo báo cáo của tổ chức Safeguard Defenders, từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền vào năm 2012, Trung Quốc đã mở rộng luật hạn chế xuất cảnh và thực thi luật này mạnh hơn, thậm chí trong nhiều trường hợp đã sử dụng luật này tùy tiện, bao gồm cả trong thủ đoạn thường thấy là việc đàn áp xuyên quốc gia và các kiểu cưỡng chế khác, mục tiêu từ các nhà hoạt động đến phóng viên nước ngoài.

Vào ngày 30/6 năm nay, Bộ Ngoại giao Mỹ đã cập nhật lời khuyên đi lại đối với khu vực Trung Quốc Đại Lục, Hồng Kông và Ma Cao, vẫn giữ rủi ro cấp độ 3 (Level 3: Reconsider Travel), kiến nghị công dân Mỹ cân nhắc lại trước khi đi đến các khu vực trên.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Trung Quốc Đại Lục đã tùy tiện thực thi luật pháp, bao gồm ban hành lệnh cấm xuất cảnh đối với công dân Mỹ và công dân của các quốc gia/khu vực khác, đồng thời không cung cấp cho các bên các thủ tục công bằng và minh bạch theo luật của nước này. Hướng dẫn mới nhất của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết thêm rằng chính quyền ĐCSTQ dường như có toàn quyền coi các tài liệu, dữ liệu, số liệu thống kê hoặc tài liệu khác nhau là bí mật nhà nước, cũng như bắt giữ và truy tố những người nước ngoài bị nghi ngờ là gián điệp. Bắc Kinh đã tăng cường giám sát các công ty của Mỹ và nước thứ ba hoạt động tại Trung Quốc, chẳng hạn như các công ty dịch vụ chuyên nghiệp và thẩm định.