Vào giữa tháng 7 tới, Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ khai mạc tại thủ đô Vilnius của Litva, Tổng thư ký Jens Stoltenberg tuyên bố rằng hội nghị thượng đỉnh này sẽ không chính thức mời Ukraine gia nhập NATO.

Screen Shot 2023 04 21 at 10.58.20
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg hồi tháng 4/2023 tại Kyiv. (Ảnh chụp màn hình video)

Reuters đưa tin, tại cuộc họp báo sau cuộc gặp với Thủ tướng Đức Scholz ở Berlin ngày 19/6, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết, lãnh đạo các nước thành viên NATO sẽ không chính thức mời Ukraine gia nhập NATO tại hội nghị thượng đỉnh tổ chức ở thủ đô Vilnius của Litva vào tháng 7.

Ông Stoltenberg nói: “Trong quá trình chuẩn bị hội nghị thượng đỉnh ở Vilnius (Litva), chúng tôi không thảo luận về lời mời (đến Ukraine) xuất hiện chính thức (gia nhập NATO). Tất cả chúng tôi đều muốn chấm dứt cuộc chiến này, nhưng trên cơ sở hòa bình có được một cách chính đáng chứ  không có nghĩa là chấp nhận yêu cầu của Nga [một cách tùy tiện] để đổi lấy một hiệp định đình chiến”.

Theo hãng truyền thông Mỹ Politico, ngày càng nhiều nước thành viên châu Âu ủng hộ việc nới lỏng các điều kiện để Ukraine gia nhập NATO. Trong nhiều dịp không chính thức, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg gợi ý rằng các thành viên đồng ý rằng Ukraine có thể gia nhập NATO sau khi chiến tranh Nga-Ukraine kết thúc mà không cần phải tuân thủ các điều khoản của một loạt cải cách quân sự và dân chủ.

Mặc dù điều này không phù hợp với mong muốn của Kyiv được gia nhập NATO ngay lập tức, nhưng so với những trở ngại trước đây đối với việc gia nhập NATO thì đây cũng là một bước tiến. Tuy nhiên cũng có những thành viên NATO lo ngại việc hủy bỏ này liên quan “Kế hoạch hành động tư cách thành viên” (MAP, nghĩa là tiêu chí đánh giá tư cách thành viên NATO) sẽ càng chọc giận Nga, dẫn đến leo thang chiến tranh Nga xâm lược Ukraine, làm gia tăng khó khăn cho công cuộc tái thiết Ukraine thời hậu chiến cũng như vấn đề hàn gắn quan hệ với Moscow.

Tuy nhiên, mới đây ông Stoltenberg đã nhắc lại quan điểm của ông về việc Ukraine gia nhập NATO, tức là Ukraine chỉ có thể gia nhập NATO nếu tất cả các nước thành viên đồng ý.

AFP đưa tin, ngày 17/6 Tổng thống Mỹ Joe Biden nói với truyền thông rằng không có con đường tắt nào để Ukraine gia nhập NATO: “Họ (Ukraine) phải đáp ứng các tiêu chuẩn chung, chúng tôi sẽ không để vấn đề [gia nhập NATO] trở nên ngày càng dễ dàng hơn”.