Theo nhóm cố vấn của WHO, dữ liệu cho thấy virus corona gây ra COVID-19 đã lây lan từ động vật, nhưng cần nghiên cứu thêm để hiểu sự việc đã xảy ra như thế nào và ở đâu, bao gồm cả khả năng xảy ra sự cố trong phòng thí nghiệm.

Trong báo cáo đầu tiên của mình, Nhóm Cố vấn Khoa học về Nguồn gốc của Tác nhân gây bệnh Mới lạ (Sago) cho biết hôm thứ Năm (9/6) rằng dữ liệu dịch tễ học và trình tự có sẵn cho thấy Sars-CoV-2 lây lan từ động vật sang người trong môi trường tự nhiên.

Nhóm 27 nhà khoa học từ khắp nơi trên thế giới thuộc Sago cho biết loại virus có liên quan về mặt di truyền gần nhất là một họ virus corona được xác định ở dơi móng ngựa tại Trung Quốc vào năm 2013, với tỷ lệ trùng lặp di truyền gần 96,1% và ở Lào vào năm 2020 với tỷ lệ 96,8%, nhưng chúng vẫn không đủ gần.

Báo cáo cho biết: “Những loại virus này dường như cũng không liên quan chặt chẽ đến Sars-CoV-2 để được xác định ngay lập tức là nguồn lây nhiễm”, đồng thời cho biết thêm rằng cần phải thực hiện thêm nhiều nghiên cứu khác để xác định vật chủ ban đầu hoặc vật chủ trung gian lây lan cho loài người.

Nhóm Sago được thành lập vào tháng 10 để tư vấn cho Tổ chức Y tế Thế giới về nguồn gốc của các mầm bệnh mới hay mầm bệnh tái xuất hiện, trong bối cảnh WHO cố gắng khởi động lại cuộc điều tra về cách thức mà đại dịch bắt đầu.

Một báo cáo về chuyến công tác thực địa kéo dài 4 tuần tới thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc vào đầu năm ngoái đã kết luận rằng “rất khó có khả năng” virus này thoát ra khỏi phòng thí nghiệm.

Tuy nhiên, sau các phản ứng dữ dội từ cộng đồng quốc tế, Tổng giám đốc WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết còn “quá sớm” để loại trừ giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm.

Trong báo cáo mới nhất của Sago, các nhà khoa học cho biết cần phải đánh giá khả năng Sars-CoV-2 lây lan cho con người thông qua vi phạm các biện pháp an toàn và an ninh sinh học.

Viện Virus học Vũ Hán, nơi các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu virus corona từ dơi và lưu giữ loại virus corona có tên là RaTG13, một họ hàng gần của Sars-CoV-2, là trung tâm của giả thuyết rò rỉ trong phòng thí nghiệm.

Phái bộ của WHO năm ngoái đã đến thăm viện nhưng không thực hiện một cuộc điều tra kỹ lưỡng.

Ba thành viên của Sago – Vladimir Dedkov từ Nga, Carlos Morel từ Brazil và Yang Yungui từ Trung Quốc – phản đối việc thực hiện nghiên cứu sâu hơn về sự cố phòng thí nghiệm trong báo cáo vì “không có bằng chứng khoa học mới”.

Báo cáo cho biết các nghiên cứu sẽ yêu cầu sự hợp tác hơn nữa của Trung Quốc, bao gồm đánh giá 76.000 bệnh nhân đến khám tại 233 cơ sở y tế ở Vũ Hán trong những tháng trước khi bùng phát dịch COVID-19 vào tháng 12 năm 2019.

Ngân Hà