Ông Tập Cận Bình xác nhận tham dự APEC, ông Putin và Lý Gia Siêu không được mời

Hôm thứ Ba (31/10), một phát ngôn viên của Nhà Trắng thông báo rằng Tổng thống Biden sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) ở San Francisco, California, vào giữa tháng 11. Tổng thống Nga Vladimir Putin và Trưởng đặc khu hành chính Hồng Kông Lý Gia Siêu (John Lee) không được mời tham dự.

Sau cuộc gặp kéo dài 2 ngày ở Washington vào tuần trước, Tổng thống Biden, cùng các thành viên trong nhóm an ninh quốc gia của ông, và nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Vương Nghị đã đạt được thỏa thuận về nguyên tắc tổ chức cuộc gặp với ông Tập tại San Francisco vào tháng 11.

Theo báo cáo từ Fox News và CNBC, trong cuộc họp báo thường kỳ hôm thứ Ba (31/10), Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết, cạnh tranh khốc liệt đồng nghĩa với ngoại giao khốc liệt. Chính sách của Hoa Kỳ và cách Hoa Kỳ hợp tác với Trung Quốc không thay đổi.

Dù không đề cập đến việc sắp xếp cụ thể cho cuộc gặp, nhưng bà nhấn mạnh rằng đây sẽ là một cuộc trò chuyện khó khăn và quan trọng.

Trước đó, Wall Street Journal dẫn lời một quan chức Chính phủ Mỹ cho biết, Trung Quốc đang chuẩn bị cho chuyến đi của ông Tập Cận Bình tới tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC. Họ đặt phòng khách sạn ở San Francisco.

Ông Tập đã gửi một tín hiệu rõ ràng rằng ông ấy muốn tham dự. Tuy nhiên, Hoa Kỳ tôn trọng thông lệ của chính quyền Trung Quốc, rằng trước khi khởi hành mới công bố thông tin của chuyến đi.

Đây sẽ là cuộc trò chuyện trực tiếp thứ 2 giữa ông Biden với ông Tập Cận Bình kể từ khi ông Biden nhậm chức tổng thống.

Tháng 11/2022, sự kiện hai ông Biden và Tập Cận Bình gặp nhau ở Bali, Indonesia đã thu hút sự chú ý của thế giới. Tuy nhiên, vào tháng 2 năm nay, “sự cố khinh khí cầu gián điệp” của Trung Quốc bị vạch trần, khiến căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gia tăng.

Cuộc gặp ban đầu với ông Tập Cận Bình dự kiến ​​được sắp xếp trong cuộc họp G20 ở Ấn Độ vào tháng 9 đã bị hủy, vì ông Tập không tham dự.

Năm nay, Hoa Kỳ là nước chủ nhà tổ chức hội nghị APEC. Tuần trước, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có chuyến đi đặc biệt tới Washington, và liên lạc với Ngoại trưởng Antony Blinken cùng Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, đồng thời cũng có cuộc gặp ngắn gọn với Tổng thống Joe Biden.

Sau đó Hoa Kỳ đưa tin, hai bên đang nỗ lực thúc đẩy chuyến thăm của ông Tập lần thứ 2.

Trên thực tế, chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Vương Nghị diễn ra vào thời điểm mà sự khác biệt và cạnh tranh giữa hai nước vẫn còn gay gắt, như các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ đối với công nghệ tiên tiến của Trung Quốc, và các hành động hung hăng hơn của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông.

Hai bên cũng thảo luận về khả năng ổn định quan hệ quốc tế ngày càng căng thẳng trong bối cảnh chiến tranh Nga-Ukraine và xung đột Palestine-Israel.

Theo một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Vương Nghị cũng cho biết Trung Quốc và Hoa Kỳ cần “trở lại Bali”, tức cuộc gặp giữa Tập Cận Bình và Biden tại hội nghị thượng đỉnh G20 năm ngoái. Khi đó, họ đã thảo luận về Đài Loan, thương mại Trung-Mỹ và các vấn đề khác, cũng như hợp tác giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, y tế và an ninh lương thực.

Ông Ryan Hass, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Brookings, một tổ chức tư vấn ở Washington, nói với hãng tin AP rằng chuyến thăm của ông Vương Nghị sẽ là điểm liên lạc cuối cùng cho cuộc gặp với ông Tập, và cũng sẽ đưa ra một khuôn khổ cho các chủ đề được thảo luận khi 2 nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau vào tháng 11.

Hoa Kỳ không hy vọng nhiều về một bước đột phá trong mối quan hệ song phương, nhưng có khả năng sẽ giữ căng thẳng ở mức hiện tại.

Bà Tôn Vận (Yun Sun), nhà nghiên cứu cấp cao tại Văn phòng Nghiên cứu Đông Á, kiêm Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson ở Washington, cho biết, chỉ còn khoảng 20 ngày nữa là đến Hội nghị thượng đỉnh APEC và thời gian là điều cốt yếu. Chuyến đi của ông Vương Nghị đồng nghĩa với việc ông Tập Cận Bình sẽ sớm đến để ổn định quan hệ song phương.

Tuy nhiên, lực lượng cảnh sát phe diều hâu cứng rắn tại Quốc hội Hoa Kỳ đã khuyên ông Biden hãy cẩn thận để không bị ĐCSTQ lừa, chứ đừng nói đến việc tin vào “những lời hứa hão huyền” của Trung Quốc.

Ông Michael McCaul, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, đề xuất yêu cầu Trung Quốc thả những người Mỹ vẫn đang bị giam giữ, ngừng xuất khẩu nguyên liệu thô fentanyl, và ngừng mở rộng quân sự ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Theo báo cáo của VOA ngày 30/10, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao tiết lộ, Hoa Kỳ đã gửi lời mời tới tất cả các bên tham gia hội nghị thượng đỉnh APEC.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Trưởng đặc khu hành chính Hồng Kông Lý Gia Siêu (John Lee) không được đưa vào danh sách. Ông Matt Murray, quan chức cấp cao của Hoa Kỳ phụ trách cuộc họp, cho biết chính quyền Biden sẽ tuân thủ luật pháp và quy định của Hoa Kỳ. Họ đều nằm trong danh sách bị chế tài.

Xem thêm

Quốc hội Mỹ lại căng thẳng vấn đề viện trợ Ukraine

Đèn xanh cho viện trợ chiến tranh Israel, nhưng đèn đỏ cho Ukraine, ông Johnson gặp phải chỉ trích mạnh mẽ từ ông Biden và McConnell.