Tại Mỹ hôm thứ Sáu (27/10), Tổng thống Biden và Ngoại trưởng Blinken đã lần lượt gặp gỡ nhà ngoại giao hàng đầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Vương Nghị đến thăm. Cuộc gặp giữa ông Biden và ông Vương Nghị kéo dài một tiếng, được cho là dấu hiệu cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập có khả năng rất cao.

Vuong Nghi Blinken
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói chuyện với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trước cuộc gặp tại Bộ Ngoại giao ở Washington, DC, ngày 26/10/2023. (Ảnh của SAUL LOEB/AFP qua Getty Images)

Tuyên bố của Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Biden nhấn mạnh sự cần thiết của cả Mỹ và Trung Quốc trong việc quản lý cạnh tranh một cách có trách nhiệm, đồng thời duy trì các kênh liên lạc cởi mở. Tổng thống Biden nhấn mạnh Mỹ và Trung Quốc cần hợp tác cùng nhau để giải quyết các thách thức toàn cầu.

Hai bên chưa chính thức xác nhận cuộc gặp Biden – Tập

Điều phối viên truyền thông chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng là John Kirby cho biết hôm thứ Sáu rằng ông Biden vẫn hy vọng sớm gặp ông Tập Cận Bình, nhưng Kirby không cho biết liệu hai nước có đạt được đồng thuận về cuộc gặp Biden – Tập dự kiến vào tháng 11 hay không. Hai nguyên thủ dự kiến ​​sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo APEC tại San Francisco vào tháng 11.

Kirby nói: “Cả hai ông (Biden và Tập Cận Bình) có mối quan hệ lâu dài, chúng tôi tin tưởng rằng điều này (cuộc gặp) sẽ xảy ra”.

Kirby nói về cuộc gặp của Tổng thống Biden với ông Vương Nghị: “Theo quan điểm của ông ấy (Biden), đây là một diễn biến tích cực và là cơ hội tốt để duy trì đối thoại đang diễn ra”.

Kirby cũng cho biết Ngoại trưởng Blinken và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Sullivan cũng tham dự cuộc gặp giữa Biden và Vương Nghị.

ĐCSTQ vẫn chưa công bố liệu ông Tập Cận Bình có tham dự Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo APEC hay không. Tại cuộc họp báo hôm thứ Sáu, khi trả lời câu hỏi của phóng viên, người phát ngôn Mao Ninh của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ cho biết rằng hiện không có thông tin nào về vấn đề này để cung cấp.

Khả năng cuộc gặp Biden – Tập là rất cao

Mặc dù không bên nào xác nhận cuộc gặp Biden – Tập, nhưng trên nền tảng truyền thông xã hội X, cố vấn cấp cao Scott Kennedy về thương mại Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế – một tổ chức tư vấn của Washington – cho biết rằng chuyến đi của ông Vương Nghị cho thấy khả năng gặp nhau là rất cao.

“Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã ở lại Washington trong một thời gian dài bất thường – ba ngày, điều này cho thấy ông ấy đến để thảo luận về chương trình nghị sự và cơ hội của cuộc gặp Biden-Tập Cận Bình bên lề cuộc họp APEC ở San Francisco”, ông Kennedy nói.

Cuộc gặp giữa ông Biden và ông Vương Nghị không có gì bất ngờ, vì nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã gặp nhà ngoại giao hàng đầu Blinken của Mỹ trong chuyến thăm Trung Quốc hồi tháng 6.

Về cuộc gặp Blinken – Vương Nghị

Vào thứ Sáu (27/10), Ngoại trưởng Mỹ Blinken và người đồng cấp Vương Nghị đã gặp lại nhau tại Bộ Ngoại giao Mỹ để thảo luận cách giải quyết những khác biệt, đồng thời mở đường cho cuộc gặp có thể diễn ra vào tháng 11 giữa ông Biden và ông Tập.

Ông Vương Nghị đã đến Bộ Ngoại giao Mỹ vào thứ Năm (26/10) để gặp và ăn tối với ông Blinken, họ đã tổ chức một cuộc họp kín vào sáng thứ Sáu (27/10).

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Năm rằng cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Blinken và người đồng cấp Vương Nghị là một phần trong nỗ lực không ngừng nhằm duy trì các đường dây liên lạc cởi mở giữa Mỹ và Trung Quốc, đồng thời quản lý một cách có trách nhiệm mối quan hệ Mỹ-Trung. Hai nhà ngoại giao đã thảo luận một loạt vấn đề song phương, khu vực và toàn cầu trong cuộc gặp hôm thứ Năm, bao gồm giải quyết các lĩnh vực bất đồng và thương thảo các lĩnh vực hợp tác.

“Ngoại trưởng nhắc lại rằng Mỹ sẽ tiếp tục bảo vệ lợi ích và giá trị của chúng tôi cũng như của các đồng minh và đối tác của chúng tôi”, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố.

Ông Vương Nghị cho biết trong cuộc họp hôm thứ Năm rằng Trung Quốc và Mỹ nên quay lại kế hoạch phát triển lành mạnh, ổn định và bền vững càng sớm càng tốt.

Chuyến thăm ba ngày của ông Vương Nghị là chuyến thăm mới nhất trong một loạt các cuộc tiếp xúc ngoại giao giữa Trung Quốc và Mỹ. Cả ông Biden và ông Blinken đều bày tỏ lời chia buồn về cái chết của cựu Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường.

Hàng loạt vấn đề xung đột

Trung Quốc và Mỹ đang đối đầu trong hàng loạt vấn đề: vấn đề Đài Loan, nhân quyền, chiến tranh Nga xâm lược Ukraine, kiểm soát xuất khẩu chip, và gần đây là cuộc chiến Israel chống khủng bố Hamas. ĐCSTQ có quan hệ chặt chẽ với Iran – nơi cung cấp vũ khí hỗ trợ cho Hamas, cho Hezbollah ở Lebanon, những tổ chức gây ra mối đe dọa cho an ninh Trung Đông. Mỹ kêu gọi ĐCSTQ sử dụng ảnh hưởng với Iran để ngăn chặn việc mở rộng cuộc chiến Israel-Hamas ở Trung Đông.

Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ hôm thứ Năm ra tuyên bố cho hay, trên không phận Biển Đông vào tối thứ Ba (24/10), một máy bay chiến đấu của ĐCSTQ đã chặn một cách nguy hiểm một máy bay ném bom B-52 của Không quân Mỹ, hai máy bay tưởng như chạm vào nhau khi chỉ bay cách nhau  chưa đến 10 feet (khoảng 3 mét).

Ông Kirby cho biết, chương trình nghị sự của cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc bao gồm các sự kiện ở Trung Đông. Ông nói rằng Mỹ cũng quan ngại về vùng biển tranh chấp ở Biển Đông. Trung Quốc và Philippines thường xuyên đụng độ ở khu vực này.