Các quan chức Mỹ nói với hãng tin Politico rằng họ có thể “đã bỏ lỡ cơ hội” để thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Trao đổi trong điều kiện giấu tên, các quan chức Mỹ thừa nhận Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Quân đội Mỹ, Đại tướng Mark Milley năm ngoái “đã đúng” khi ông ta đưa ra “tuyên bố dứt khoát” về cơ hội chiến thắng thấp cho Kyiv trên chiến trường và họ cần phải bước vào bàn đàm phán với Moscow.

Chúng ta có thể đã bỏ lỡ cơ hội để thúc đẩy các cuộc đàm phán sớm hơn”, một quan chức Mỹ giấu tên nói với Politico hôm thứ Sáu (18/8). Vị quan chức này nói thêm rằng: “Milley đã đúng”.

Phát biểu tại New York vào tháng 11/2022, Đại tướng Milley đã nói rằng Ukraine có thể sẽ không đạt được chiến thắng quân sự và rằng Kyiv có thể sử dụng thời gian ngừng chiến trong mùa đông này để bước vào các cuộc đàm phán với Moscow và tránh phải chịu thêm bất kỳ tổn thất nào nữa.

Những bình luận nêu trên của ông Milley được cho là đã làm Kyiv tức giận và gây ra tình trạng hỗn loạn trong Nhà Trắng đến nỗi mà chính quyền Biden đã phải vội vã tái đảm bảo với lãnh đạo Ukraine rằng Washington sẽ tiếp tục ủng hộ những mục đích toàn diện của Tổng thống Zelensky, gồm cả việc lấy lại Bán đảo Crimea.

Nhiều báo cáo trên truyền thông cho biết Washington ít nhất từ cuối năm ngoái đã đang bị chia rẽ về ý tưởng đàm phán hòa bình, trong đó Tổng thống Joe Biden và Ngoại trưởng Antony Blinken kịch liệt phản đối các cuộc đàm phán, trái ngược với mong muốn của một số thành viên trong các cơ quan quân đội và tình báo Mỹ. Sự chia rẽ này đã vẫn tiếp tục khi Ukraine chuẩn bị cho cuộc phản công trong nửa đầu năm nay, trong đó có những báo cáo truyền thông chỉ ra rằng bất chấp sự lạc quan của ông Biden và ông Blinken, thì Bộ Quốc phòng Mỹ đã biết Kyiv đã không chuẩn bị tốt cho hoạt động quân sự quan trọng này, và CIA đã dự đoán rằng cuộc phản công của Ukraine cuối cùng sẽ thất bại.

Sự bi quan về thành công của Ukraine trên chiến trường bây giờ đang lan rộng trong Nhà Trắng. Một quan chức giấu tên khác nói với Politico rằng chính quyền Biden đang gia tăng tự vấn: “Nếu chúng ta thừa nhận chúng ta sẽ không làm điều này mãi mãi, thì chúng ta sẽ làm gì?”

Đại tướng Milley vừa qua đã tiếp tục lên tiếng cho rằng cần một giải pháp ngoại giao cho cuộc chiến tranh Ukraine. Ông nói với Washington Post tuần này: “Nếu tình trạng cuối cùng là ‘Ukraine là một quốc gia tự do, độc lập, có chủ quyền với lãnh thổ nguyên trạng’…thì điều đó sẽ mất rất nhiều thời gian, nhưng quý vị cũng có thể đạt được những mục tiêu đó – có lẽ, có khả năng – thông qua một số phương thức ngoại giao nào đó”.

Tuy nhiên, chính quyền Biden dường như không muốn thay đổi lộ trình đặt ra với cuộc chiến tranh ở Ukraine.

Politico dẫn lời phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Andrienne Watson cho hay: “Tổng thống Joe Biden đã rõ ràng rằng bất kỳ quyết định nào về một giải pháp đàm phán cho cuộc chiến tranh này là sẽ tùy thuộc vào Ukraine và Tổng thống Zelensky. Chúng tôi đã rõ ràng về nguyên tắc ‘không điều gì về Ukraine mà không có Ukraine’. Và chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào làm mọi thứ chúng tôi có thể để giúp Ukraine bảo vệ đất nước của họ chống lại cuộc xâm lược tàn bạo của Nga”.

Về phía Nga, Ngoại trưởng Sergei Lavrov đã nói rằng bất kỳ cuộc đàm phán nào sẽ được tổ chức “đều không phải là với Zelensky – con rối trong tay phương Tây, mà là trực tiếp với các quan thầy của ông ta”. Điện Kremlin cũng bảo lưu quan điểm cho rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình tiềm năng nào cũng sẽ phải công nhận “thực tế lãnh thổ mới”, nghĩa là các khu vực Donetsk, Lugansk, Kherson, và Zaporozhye sẽ không được trả lại cho Ukraine.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Ukraine Dmitry Kuleba đầu tháng Tám này nói trên tờ Corriere della Sera của Ý rằng nếu và khi Kyiv quyết định đàm phán với Moscow, thì sẽ không phải là đàm phán với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Ông Putin đã đang phạm quá nhiều tội ác nghiêm trọng”, ông Kuleba nói với tờ Corriere della Sera qua điện thoại. “Chúng tôi rất rõ ràng rằng chúng ta sẽ không bao giờ có thể nhìn thấy ông Putin và ông Zelensky ngồi cùng một chỗ”.

Chúng tôi có thể đàm phán với Nga sau khi họ rút hết quân đội khỏi lãnh thổ của chúng tôi, nhưng không phải là đàm phán với ông Putin”, ông Kuleba khẳng định.

Trước đó, vào tháng 10/2022, Tổng thống Zelensky đã ký lệch cấm tất cả người Ukraine đàm phán với Tổng thống Nga Putin.

Hải Đăng