Cựu Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu hôm thứ Hai (1/4) đã rời Đài Loan đi thăm Trung Quốc 11 ngày, và có thể sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tuần tới, theo Reuters đưa tin.

Ông Mã làm tổng thống Đài Loan từ năm 2008 đến năm 2016. Năm ngoái, ông đã trở thành cựu tổng thống Đài Loan đầu tiên tới thăm Trung Quốc. Từ khi chính phủ Trung Hoa Dân Quốc trốn chạy ra đảo Đài Loan năm 1949 sau khi thua cuộc nội chiến với những người cộng sản do ông Mao Trạch Đông lãnh đạo, thì chưa có vị lãnh đạo Đài Loan đương nhiệm nào tới thăm Trung Quốc.

Trung Quốc trước nay luôn coi Đài Loan dân chủ là lãnh thổ ngoài khơi xa của mình, và đã đang tăng cường áp lực quân sự và chính trị để khẳng định những tuyên bố chủ quyền đó.

Ông Mã đã từng gặp ông Tập tại Singapore vào cuối năm 2015 trong một cuộc họp mang tính bước ngoặt ngay trước khi bà Thái Anh Văn thắng cử trong cuộc bầu cử tổng thống Đài Loan đầu năm 2016.

Ông Mã và chính phủ Trung Quốc vẫn chưa xác nhận cuộc họp giữa hai ông vào tuần tới vốn đã đang được truyền thông Đài Loan đưa tin rộng rãi. Ba nguồn tin biết về chuyến thăm Trung Quốc của ông Mã nói với Reuters trong điều kiện giấu tên rằng cuộc họp giữa ông Mã và ông Tập dự kiến sẽ diễn ra vào thứ Hai tuần tới tại Bắc Kinh.

Đây là chuyến công du vì hòa bình, cũng như tình bạn hữu”, ông Mã nói với báo giới trong một phát biểu ngắn tại sân bay ở Đài Loan trước khi lên máy bay tới Thâm Quyến, thành phố thuộc tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

Ông Mã nói thêm rằng ông hy vọng sẽ truyền tải thông điệp rằng người dân Đài Loan yêu chuộng hòa bình và mong muốn tránh chiến tranh.

Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc vào tuần trước khi được hỏi về cuộc họp giữa ông Tập và ông Mã, đã chỉ trả lời rằng họ hy vọng chuyến thăm Trung Quốc của ông Mã sẽ suôn sẻ. Văn phòng này gọi ông Mã là “Mr. Mã Anh Cửu”, chứ không gọi ông là cựu tổng thống bởi vì cả Trung Quốc và Đài Loan đều không công nhận chính phủ của nhau.

Văn phòng của ông Mã nói rằng khi lưu trú ở Quảng Đông, ông Mã sẽ thăm BYD – gã khổng lồ xe điện Trung Quốc và Tencent – công ty game lớn nhất thế giới, chủ sở hữu ứng dựng nhắn tin WeChat.

Ông Mã hiện vẫn là thành viên cấp cao của Quốc Dân Đảng, đảng đối lập chính tại Đài Loan, nhưng không giữ bất kỳ chức vụ chính thức nào trong đảng này. Quốc Dân Đảng hồi tháng Một vừa qua đã lần thứ ba liên tiếp thua Đảng Dân Tiến trong cuộc bầu cử trực tiếp tổng thống Đài Loan.

Quốc Dân Đảng chủ trương ủng hộ mối quan hệ gần gũi và đối thoại với Trung Quốc, nhưng mạnh mẽ bác bỏ ý kiến cho rằng họ là đảng thân Bắc Kinh.

Tổng thống Đài Loan sắp mãn nhiệm Thái Anh Văn và Đảng Dân Tiến cầm quyền đã nhiều lần đề nghị đối thoại với Trung Quốc nhưng bị từ chối, bởi vì Bắc Kinh coi bà Thái và Đảng Dân Tiến là các phần tử ly khai nguy hiểm.

Bà Thái nhiều lần tuyên bố rằng chỉ có người dân Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của họ. Chính phủ của bà cũng mạnh mẽ bác bỏ những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với đảo Đài Loan.

Hải Đăng