Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm thứ Bảy (8/7) đã đảm bảo được sự ủng hộ tối quan trọng cho khao khát gia nhập NATO khi người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan công khai tán thành Kyiv trở thành thành viên của khối liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương.

Erdogan Zelensky 8 7
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tham gia một cuộc họp báo chung tại Dinh thự Vahdettin, Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ hôm 8/7/2023. (Ảnh: Ozan Guzelce/ dia images via Getty Images)

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoga đã nói với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky rằng Ankara ủng hộ mong muốn gia gia nhập NATO của Kyiv. Tuy nhiên, ông Erdogan cũng thúc giục Ukraine “quay lại nỗ lực đàm phán hòa bình” để kết thúc cuộc chiến tranh hiện đã kéo dài 500 ngày.

Không nghi ngờ gì nữa rằng Ukraine xứng đáng là thành viên của NATO”, ông Erdogan nói trong cuộc họp báo chung với ông Zelensky tại Istanbul vào sáng thứ Bảy (8/7, giờ địa phương). Ông cũng nói thêm rằng hai bên tham chiến trong chiến tranh tại Ukraine nên quay lại các cuộc đàm phán hòa bình.

Một thỏa thuận hòa bình công bằng không tạo ra bên thua cuộc”, lãnh đạo tối cao của Thổ Nhĩ Kỳ nói, theo Reuters.

Ông Zelensky đã gửi lời cảm ơn ông Erdogan vì sự ủng hộ đến đúng vào thời điểm quan trọng trước hội nghị thượng đỉnh NATO thường niên sẽ khai mạc tại Vilnius, Litva vào thứ Ba (11/7).

Ông Zelensky nói trong cuộc họp báo rằng ông “vui mừng khi nghe thấy” Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ Ukraine.

Sau đó, ông Zelensky viết trên Twitter liên quan đến cuộc hội đàm với ông Erdogan: “Tôi biết ơn sự ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine. Khung hòa bình. Bảo vệ các quốc gia của chúng ta, nhân dân và lợi ích của chúng ta”.

Tổng thống Zelensky đã đang tích cực vận động hành lang mạnh mẽ để Ukraine được gia nhập NATO. Ông lập luận rằng Ukraine đã đang trở thành giới tuyến phòng thủ cuối cùng của châu Âu chống lại sự gây hấn của Nga.

Tuần qua, ông Zelensky đã tới thăm Cộng hòa Czech, Slovakia và Bulgaria để mang lại thêm sự ủng hộ cho Ukraine trở thành thành viên của NATO trong bối cảnh sắp diễn ra hội nghị thượng đỉnh của khối liên minh quân sự do Mỹ lãnh đạo.

Tại Prague, Cộng hòa Czech, ông Zelensky đã nhận được cam kết ủng hộ Ukraine gia nhập NATO “ngay khi chiến tranh kết thúc”. Tại Sofia, Bulgaria, ông cũng đã đảm bảo nhận được sự ủng hộ trở thành thành viên NATO “ngay khi điều kiện cho phép”.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng đã tái khẳng định quan điểm của ông rằng Ukraine sẽ trở thành thành viên.

Tuy nhiên, thời gian biểu để Ukraine gia nhập NATO cho đến nay vẫn là chưa rõ ràng.

Hôm thứ Sáu (7/7), Mỹ đã làm giảm hy vọng của Ukraine về bất kỳ một sự gia nhập NATO nhanh chóng nào. Washington nói rằng hội nghị thượng đỉnh NATO trong hai ngày 11-12/7 tới đây sẽ không đưa ra lời mời chính thức Ukraine trở thành thành viên NATO.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói hội nghị tại Vilnius “sẽ là thời khắc quan trọng trên con đường Ukraine trở thành thành viên”, nhưng Kyiv “cần thực hiện thêm các bước nữa trước khi gia nhập NATO”.

Các quốc gia NATO cũng đã đang thảo luận về việc Ukraine khi nào và bằng cách nào có thể trở thành thành viên và theo các điều kiện gì. Các thành viên NATO chẳng hạn như Đức, khẳng định rằng Ukraine cần phải đáp ứng một số điều kiện nhất định, trong đó quân đội phải do chính quyền dân sự và dân chủ kiểm soát.

Tổng thống Zelensky thừa nhận rằng Kyiv khả năng cao sẽ không thể gia nhập NATO trong khi vẫn còn tham chiến với Nga.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần lên tiếng đe dọa về hành động chưa xác định nếu Ukraine gia nhập NATO.

Điện Kremlin đang quan sát chặt chẽ

Điện Kremlin đang quan sát chặt chẽ các cuộc hội đàm của Tổng thống Ukraine Zelensky tại Thổ Nhĩ Kỳ. Nga trước nay vốn đang nỗ lực phá vỡ thế cô lập quốc tế thông qua nuôi dưỡng mối quan hệ mạnh mẽ với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Ông Erdogan đã đang cố gắng tự vẽ chân dung mình là một nhà trung gian hòa giải trung lập. Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng cường đáng kể thương mại thời chiến với Nga, đồng thời cung cấp cho Ukraine máy bay không người lái (drone) và các vũ khí khác để giúp ngăn chặn quân đội Nga bao vây Kyiv trong những tuần đầu của cuộc chiến tranh.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng là bên trung gian hòa giải các cuộc đàm phán hòa bình Nga-Ukraine ngay sau khi chiến tranh bủng nổ và đã dẫn tới được một biên bản ký tắt vào tháng 4/2022. Tuy nhiên thỏa thuận sơ bộ này sau đó đã không được thực hiện và cả Nga và Ukraine đều đổ lỗi cho nhau vi phạm thỏa thuận. Từ sau đó, hai bên tham chiến đã không tiếp tục thêm bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào.

Ông Erdogan mặc dù đã tái khẳng định lời kêu gọi từ lâu của ông rằng hai bên tham chiến phải quay lại các cuộc đàm phán hòa bình, nhưng lần này với việc công khai ủng hộ mong muốn gia nhập NATO của Ukraine, chắc chắn ông sẽ khiến Tổng thống Nga Putin giận dữ.

Tuy vậy, Ông Erdogan tự tin cho biết ông sẽ trực tiếp thông tin cho ông Putin về các cuộc đàm phán với ông Zelensky vừa qua khi ông chủ Điện Kremlin tới thăm Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng tới.

Ông Erdogan nói thêm rằng ông và tổng thống Nga sẽ thảo luận về các đợt trao đổi tù binh tiềm năng, cũng như khả năng gia hạn thỏa thuận ngũ cốc giúp Ukraine tiếp tục xuất khẩu mặt hàng này ra thị trường thế giới. Thỏa thuận ngũ cốc sẽ hết hạn vào ngày 17/7 tới đây nếu Nga không đồng ý gia hạn.

Hải Đăng (T/h)