Trung Quốc và Canada liên tục “ăn miếng trả miếng”

Hạ Vũ
•
Thứ Tư, 10/05/2023

Quan hệ giữa Trung Quốc và Canada liên tục có diễn biến xấu đi. Ngày 8/5, Canada đã trục xuất một nhà ngoại giao của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đến thứ Ba (9/5) ĐCSTQ đã trả đũa bằng cách trục xuất một nhà ngoại giao Canada.

GettyImages 1441779289 — Thủ tướng Justin Trudeau của Canada tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Indonesia hôm 16/11/2022. (Nguồn ảnh: Leon Neal/Getty Images)

Hôm thứ Hai (8/5), Canada đã trục xuất nhà ngoại giao Triệu Nguy (Zhao Wei) tại Lãnh sự quán Trung Quốc ở Toronto. Ông Triệu Nguy bị cáo buộc giúp ĐCSTQ thu thập thông tin về một nghị sĩ Đảng Bảo thủ Canada.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao ĐCSTQ hôm thứ Ba (9/5) thông báo rằng Trung Quốc liệt Lãnh sự Jennifer Lalonde của Tổng lãnh sự quán Canada tại Thượng Hải vào danh sách “không được hoan ngênh”, qua đó yêu cầu bà Jennifer Lalonde rời khỏi Trung Quốc trước ngày 13/5.

Thủ tướng Justin Trudeau của Canada đáp lại rằng Canada sẽ không e ngại trước trả đũa của Trung Quốc. Ông nói với các phóng viên tại Ottawa: “Đây là quyết định mà chúng tôi xem xét nghiêm túc, chúng tôi đã suy nghĩ kỹ để trục xuất nhà ngoại giao Trung Quốc này. Chúng tôi biết rằng sẽ có trả đũa, nhưng chúng tôi không e ngại. Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện tất cả các bước cần thiết để bảo vệ người Canada khỏi sự can thiệp của nước ngoài”.

ĐCSTQ cũng tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp trả đũa tiếp theo, nhưng không nói rõ. Ông Trudeau đáp lại: “Cho dù họ (ĐCSTQ) chọn gì tiếp theo, chúng tôi sẽ không bị đe dọa, và chúng tôi sẽ đảm bảo rằng Trung Quốc (ĐCSTQ) tiếp tục thấy chúng tôi xử lý đặc biệt thích đáng vấn đề này”.

Hoạt động bí mật từ ĐCSTQ luôn khiến cộng đồng quốc tế lo ngại

Cuộc chiến ngoại giao ăn miếng trả miếng giữa ĐCSTQ và Canada đánh dấu một mức thấp mới trong quan hệ giữa hai nước vốn không tốt trong nhiều năm. Canada ngày càng lo ngại về xâm nhập của ĐCSTQ, tiêu biểu như can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2019 và 2021 của Canada khiến công chúng Canada tức giận.

Tờ WSJ đưa tin rằng việc ĐCSTQ trục xuất nhà ngoại giao Canada đã khiến những nỗ lực của Trung Quốc trong ổn định quan hệ với phương Tây trở nên phức tạp hơn. Sau khi kết thúc chính sách ‘Zero COVID’, ĐCSTQ đã thúc đẩy tấn công ngoại giao để gây bất hòa giữa Mỹ và các đối tác ngoại giao.

Thông tin cho biết, vụ trục xuất cũng là một lời nhắc nhở về mối quan tâm ngày càng tăng trên toàn thế giới đối với các hoạt động bí mật can thiệp của ĐCSTQ. Các cáo buộc về hoạt động của ông Triệu Nguy đã gây sóng gió chính trị ở Canada, buộc Chính phủ Trudeau phải hành động.

Nói với NBC, cựu Đại sứ Canada tại Trung Quốc là Guy Saint-Jacques chỉ ra rằng việc Canada trục xuất nhà ngoại giao Trung Quốc là “hoàn toàn phù hợp”. Ông nói: “Canada gửi một thông điệp rất rõ ràng tới ĐCSTQ rằng Chính phủ Canada sẽ không dung thứ cho bất kỳ sự can thiệp nào nữa”.

Trong một cuộc phỏng vấn của mạng lưới phát sóng công cộng Canada (CBC), ông Guy Saint-Jacques cho biết dự kiến ĐCSTQ sẽ không dùng đến biện pháp trừng phạt kinh tế vì họ đang thúc đẩy “Dụ dỗ thuyết phục các công ty nước ngoài quay lại đầu tư vào Trung Quốc, việc áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Canada vào giai đoạn này sẽ gửi một thông điệp rất xấu đến các công ty nước ngoài”.

Cảnh báo công dân Canada tại Trung Quốc

Lên tiếng về sự cố ngoại giao này, Ngoại trưởng Mélanie Joly của Canada cho biết hôm thứ Ba (9/5) rằng: “Canada sẽ không dung thứ cho bất kỳ hình thức can thiệp nào của nước ngoài vào công việc nội bộ của chúng tôi… Ottawa chú ý đến động thái trục xuất này từ Trung Quốc”. Bà nói thêm bằng tiếng Pháp rằng bà sẽ trao đổi với nhà ngoại giao Lalonde (Jennifer Lynn Lalonde) – một nhà ngoại giao “rất được kính trọng” và luôn lưu ý Công ước Viên về quan hệ ngoại giao.

Đối với người Canada ở Trung Quốc, cảnh báo du lịch vẫn không thay đổi, bà nói rằng người Canada ở Trung Quốc nên thận trọng cao độ do kiểu thực thi pháp luật tùy tiện từ nhà chức trách Trung Quốc. “Chúng tôi sẽ làm việc để đảm bảo để người Canada luôn nhận thức được những rủi ro khác nhau liên quan đến việc đi du lịch nước ngoài”, bà nói.

Quyết định trục xuất ông Triệu Nguy có nguồn gốc từ một báo cáo vào năm 2021 của tình báo Canada, cáo buộc quan chức ngoại giao ĐCSTQ này đã đề nghị theo dõi và có thể đe dọa người thân của nghị sĩ Đảng Bảo thủ Canada là Michael Chong.

Tuần trước, Bộ Ngoại giao Canada đã triệu tập Đại sứ ĐCSTQ tại Canada là ông Tùng Bồi Vũ (Cong Peiwu) để thể hiện rõ quan điểm rằng Canada sẽ không dung thứ cho hành vi xâm nhập như vậy.

Bộ Ngoại giao ĐCSTQ đã phủ nhận mọi cáo buộc.