Với mức giá vé không đổi kể từ năm 2014, Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội cho rằng không còn hợp lý khi chi phí vận hành 1km cho xe buýt hiện nay tăng khoảng 48%. 

xe buyt ha noi
Người đi xe buýt đang xuống xe tại điểm đỗ trên đường Nguyễn Khoái, Hà Nội, năm 2017. (Ảnh minh họa: Vietnam Stock Images/Shutterstock)

Sở GTVT Hà Nội đang đề xuất UBND TP Hà Nội cho tăng giá vé xe buýt có trợ giá từ ngày 1/1/2024, mức tăng từ 1.000-11.000 đồng/vé lượt, tùy theo cự ly từng tuyến.

  • Cự ly dưới 15km có mức điều chỉnh thấp nhất, từ 7.000 lên 8.000 đồng;
  • Cự ly từ 15-25km tăng từ 7.000 lên 10.000 đồng;
  • Cự ly từ 25-30km tăng từ 8.000 lên 12.000 đồng;
  • Cự ly từ 30-40km tăng từ 9.000 lên 15.000 đồng.
  • Cự ly trên 40km có mức tăng cao nhất, từ 9.000 lên 20.000 đồng.

Với vé tháng, mức tăng trung bình là 40%, tùy theo nhóm người và số tuyến.

Cụ thể, học sinh, sinh viên, công nhân khu công nghiệp đi một tuyến là 70.000 đồng (hiện là 55.000 đồng), liên tuyến 140.000 đồng (hiện là 100.000 đồng).

Vé mua theo hình thức tập thể (không ưu tiên) đi một tuyến 100.000 đồng (hiện là 70.000 đồng), liên tuyến 200.000 đồng (hiện là 140.000 đồng);

Các nhóm khác đi vé một tuyến là 140.000 đồng (hiện 100.000 đồng), vé liên tuyến 280.000 đồng (hiện 200.000 đồng).

Đề xuất mới vẫn miễn tiền vé xe buýt đối với người có công, người cao tuổi (60 tuổi trở lên), trẻ em dưới 6 tuổi, nhân khẩu thuộc hộ nghèo.

Ngân sách thành phố hỗ trợ 50% giá vé tháng đối với học sinh, sinh viên, công nhân khu công nghiệp; hỗ trợ 30% vé tháng với cán bộ, nhân viên tại các văn phòng công sở, doanh nghiệp khu công nghiệp mua vé tháng theo hình thức tập thể.

Lý giải cho đề xuất tăng giá vé, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Nguyễn Phi Thường cho rằng mức giá vé xe buýt ban hành từ ngày 1/5/2014 và áp dụng đến nay (9 năm) đang rất thấp so với khả năng chi trả cho đi lại của người dân. Trong khi đó, chi phí vận hành 1km cho xe buýt hiện nay tăng khoảng 48% so với năm 2014.

Các yếu tố đầu vào phục vụ cho hoạt động xe buýt như giá nhiên liệu, tiền lương… tăng cao cùng chính sách khuyến khích hỗ trợ người dân đi xe buýt khiến chi phí trợ giá cao. Năm 2023, chi phí trợ giá dự kiến là khoảng 2.754 tỷ đồng, tăng gấp 2,55 lần so với năm 2014.

Tại thời điểm điều chỉnh giá vé năm 2014, hệ thống xe buýt Hà Nội có 72 tuyến và nhánh tuyến, chưa bao phủ đủ 30 quận, huyện, thị xã của TP;  tuyến có cự ly dài nhất là 49,9km. Đến nay, hệ thống có 132 tuyến buýt, bao phủ đủ 30 quận, huyện, thị xã; tuyến cự ly dài nhất 61,05km. Theo đó, hiện tại, các tuyến có cự ly từ 30km đến 60km có mức giá như nhau là chưa phù hợp.

Đánh giá về tác động khi tăng giá vé xe buýt, Sở GTVT Hà Nội cho rằng năm 2023 sản lượng hành khách có dấu hiệu phục hồi. Sở này dự kiến sau khi tăng giá vé, ít nhiều tâm lý hành khách có bị ảnh hưởng dẫn đến sản lượng ban đầu giảm nhẹ, tuy nhiên sau đó sẽ tăng trở lại.

Phương án tăng giá vé nói trên được cho là sẽ không tác động lớn đến hành khách đi xe buýt, đặc biệt là khách vãng lai (sử dụng vé lượt). Mặc dù sản lượng giảm nhẹ nhưng doanh thu lại tăng thêm.

Về mặt xã hội, Sở GTVT Hà Nội cho rằng giá vé đề xuất điều chỉnh như trên vẫn bảo đảm nhóm người có thu nhập thấp có thể tham gia đi xe buýt; với nhóm học sinh, sinh viên, công nhân vẫn có chính sách ưu tiên.

Việc điều chỉnh giá vé xe buýt giúp đầu tư đổi mới phương tiện, nâng cấp cơ sở hạ tầng và dịch vụ xe buýt để người dân lựa chọn xe buýt, hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân.

Hà Nội hiện đang khai thác 154 tuyến buýt, trong đó có 132 tuyến buýt trợ giá, 8 tuyến buýt không trợ giá, 12 tuyến buýt kế cận và 2 tuyến City tour.

Tổng số xe buýt đang khai thác trên toàn mạng là 2.279 xe, trong đó 2.034 xe buýt được trợ giá.

Sở GTVT Hà Nội cho hay trong giai đoạn 2015 – 2019, mức trợ giá trung bình là 1,371 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2020 – 2022 trợ giá trung bình 2.230 tỷ đồng/năm; trong đó, riêng năm 2022 trợ giá 2.991 tỷ đồng, dự kiến năm 2023 trợ giá 2.754 tỷ đồng.

Minh Sơn