Hôm thứ Tư (17/1), Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đã phát hiện 18 máy bay của lực lượng không quân Trung Quốc đang hoạt động quanh quốc đảo này và thực hiện “những cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu chung” cùng các tàu chiến Trung Quốc. Đây được xem là hoạt động quân sự quy mô lớn đầu tiên của Đại Lục sau cuộc bầu cử ở Đài Loan.

Trung Quốc, vốn coi Đài Loan là lãnh thổ của mình, trong 4 năm qua đã thường xuyên đưa máy bay chiến đấu và tàu chiến vào không phận và hải phận quanh hòn đảo này nhằm tìm cách khẳng định các tuyên bố chủ quyền mà chính phủ Đài Loan đã bác bỏ.

Vào thứ Bảy tuần trước (13/1), Đài Loan đã bỏ phiếu bầu ông Lại Thanh Đức của Đảng Dân Tiến cầm quyền (DPP) làm tổng thống tiếp theo. Bắc Kinh đã nhiều lần chỉ trích ông Lại là kẻ ly khai nguy hiểm và mang lại chiến tranh.

Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, bắt đầu từ khoảng 7:50 tối ngày 17/1 giờ địa phương, họ đã phát hiện 18 máy bay trong đó có máy bay chiến đấu Su-30 hoạt động ngoài khơi miền bắc và miền trung Đài Loan cũng như phía tây nam của hòn đảo.

Bộ này cho biết thêm, 11 máy bay trong số đó đã vượt qua đường trung tuyến của Eo biển Đài Loan hoặc các khu vực lân cận, phối hợp với các tàu chiến Trung Quốc để thực hiện “những cuộc tuần tra sẵn sàng chiến đấu chung”.

Đường trung tuyến của Eo biển Đài Loan từng đóng vai trò là phần ngăn cách không chính thức giữa hai bên, tuy nhiên máy bay Trung Quốc hiện thường xuyên bay qua đường ranh giới này. Trung Quốc nói rằng họ không công nhận sự tồn tại của đường trung tuyến đó.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho hay đã cử lực lượng của mình tới giám sát tình hình.

Tuyên bố của Bộ nêu rõ: “An ninh và thịnh vượng của khu vực Eo biển Đài Loan có liên quan chặt chẽ đến sự phát triển và ổn định toàn cầu, đồng thời cũng là nghĩa vụ và trách nhiệm mà tất cả các bên trong khu vực phải chia sẻ”.

“Quân đội sẽ tiếp tục tăng cường khả năng tự vệ của mình tương ứng với nhu cầu tự vệ và các mối đe dọa của kẻ thù, đồng thời ứng phó với các mối đe dọa trong khu vực.”

Bộ Quốc phòng Trung Quốc chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức.

Trước đó vào thứ Tư (17/1), Văn phòng các vấn đề về Đài Loan của Trung Quốc tuyên bố rằng Bắc Kinh không thừa nhận việc sử dụng vũ lực để đặt Đài Loan dưới sự kiểm soát mà là nhắm vào những can thiệp từ nước ngoài và một số ít phần tử ly khai; nước này nói thêm rằng người Đài Loan cần phải loại bỏ “thành kiến” chống lại Trung Quốc. .

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho hay Mỹ đang theo dõi chặt chẽ các hành động của Bắc Kinh và kêu gọi nước này không sử dụng cuộc bầu cử Đài Loan làm “cái cớ để leo thang”.

“Chúng tôi liên tục kêu gọi kiềm chế và không đơn phương thay đổi hiện trạng, điều đã duy trì hòa bình và ổn định tại Eo biển Đài Loan và trên toàn khu vực trong nhiều thập kỷ”, trích lời phát ngôn viên Hoa Kỳ.

Một nguồn giấu tên quen thuộc với chính quyền Biden cho biết “sẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi thấy Bắc Kinh tăng dần áp lực lên Đài Loan trong vài tháng tới”.

“Chúng tôi đã chứng kiến áp lực ngoại giao và các mối đe dọa về áp lực kinh tế lớn hơn nữa. Áp lực đó có thể tiếp tục ngay cả sau lễ nhậm chức”.

Ông Lại đã nhiều lần đề nghị đàm phán với Trung Quốc nhưng đều bị từ chối. Ông nói rằng ông sẽ duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển, nhưng chỉ người dân Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của đất nước này.

Ông Vincent Chao, phát ngôn viên cho chiến dịch tranh cử của ông Lại và là người đứng đầu các vấn đề quốc tế của DPP, nói với Viện Hòa bình Hoa Kỳ rằng chính quyền mới sẽ là một trong những chính quyền của sự “kế thừa”“không có yếu tố bất ngờ”, đồng thời duy trì khả năng răn đe mạnh mẽ cùng với Hoa Kỳ và các nước khác trong khu vực.

Ông Vincent Chao cho biết chính quyền Đài Loan sẽ nỗ lực hết sức để có trách nhiệm, thực tế và tránh những hành động khiêu khích.