Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Nicholas Burns cáo buộc Chính phủ Trung Quốc kích động tình cảm chống Mỹ tại nước này. Ông Burns nói với Wall Street Journal rằng Bắc Kinh đang cản trở trao đổi bình thường giữa người dân Trung Quốc và Hoa Kỳ.

Embed from Getty Images

Ngày 26/4/2024, tại Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc Nicholas Burns tại Đại lễ đường Nhân dân. (Ảnh: Mark Schiefelbein/AP/ qua Getty Images)

Ông Nicholas Burns, 68 tuổi, là nhà ngoại giao cấp cao nhậm chức vào tháng 4/2022, chỉ trích Bắc Kinh đã làm suy yếu vị thế của Hoa Kỳ, cũng như vị thế chính sách ngoại giao của nước này đối với Trung Quốc.

Tháng 11/2023, Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đạt được đồng thuận về việc thúc đẩy giao lưu giữa người dân hai nước. Đây là một trong những biện pháp quan trọng nhằm hàn gắn quan hệ hai bên.

Tuy nhiên, căng thẳng trong quan hệ giữa hai nước vẫn còn, đặc biệt là việc Trung Quốc gián tiếp hỗ trợ Nga trong cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, và sự phụ thuộc vào xuất khẩu đã khiến giá cả thị trường toàn cầu sụt giảm.

Ông Burns cho biết, Chính phủ Trung Quốc đang phá hoại những mối quan hệ này bằng cách thẩm vấn và đe dọa công dân tham dự các sự kiện do Hoa Kỳ tổ chức ở Trung Quốc, tăng cường giám sát các bài đăng trên mạng xã hội của Đại sứ quán Hoa Kỳ và cổ vũ tình cảm chống Mỹ.

Ông Burns tiết lộ, Chính phủ Trung Quốc nói rằng họ ủng hộ việc khôi phục giao lưu giữa người với người, nhưng trên thực tế, họ lại có những hành động cực đoan khiến mục tiêu này không thể đạt được. Ông chỉ trích đây là hành vi vi phạm lòng tin nghiêm trọng và hy vọng Trung Quốc sẽ cân nhắc kỹ hơn.

Ông cũng chỉ trích Chính phủ Trung Quốc đã kích động tình cảm chống Mỹ ở nước này, và đặc biệt lo ngại về vụ đâm 4 giáo viên đại học Iowa ở Đông Bắc Trung Quốc gần đây.

Giới chức Trung Quốc cho biết nghi phạm đã bị bắt, nhưng không tiết lộ thêm thông tin về vụ việc. Mặc dù 4 nạn nhân đang hồi phục, nhưng ông cho biết vẫn chưa có đủ thông tin để biết động cơ của những kẻ tấn công.

Ông Burns nói chính quyền Trung Quốc đã gây áp lực lên người dân nước này, và ngăn cản họ tham gia 61 sự kiện công cộng do Đại sứ quán Mỹ tổ chức kể từ tháng 11/2023, đồng thời cơ quan an ninh quốc gia Trung Quốc cũng đe dọa những người tham gia các sự kiện này.

Chính phủ Trung Quốc khiếu nại rằng công dân Trung Quốc thường bị phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử ở Hoa Kỳ. Sinh viên Trung Quốc có thị thực Hoa Kỳ bị thẩm vấn gay gắt khi đến nước này, thậm chí còn bị từ chối nhập cảnh.

Ông Burns phản bác rằng hơn 99% người nắm giữ visa du học đều có thể thuận lợi vượt qua quá trình đánh giá nhập cảnh. Ông nói, phải điền vào mẫu đơn xin visa một cách trung thực, nếu không sẽ không được thông quan. Ông thừa nhận rằng các quan chức Mỹ đôi khi cũng có thể mắc sai lầm.

Ông cũng nói rằng Trung Quốc đã gây khó khăn cho sinh viên Trung Quốc vào các trường đại học Mỹ, và hủy bỏ một sự kiện mời nhà ngoại giao Mỹ quảng bá các trường đại học Mỹ tới học sinh trung học và phụ huynh của họ.

Khoảng một nửa số sinh viên được chọn tham gia các chương trình trao đổi do Hoa Kỳ tài trợ đã bỏ học trong 2 năm qua, cho thấy áp lực từ chính quyền, trường học và người sử dụng lao động rất lớn.

Ông Burns còn tiết lộ, Bắc Kinh đã cắt điện một buổi hòa nhạc do Đại sứ quán Mỹ tổ chức. Mọi người tưởng rằng ngày hôm đó mất điện, nhưng thực chất là việc phá hoại sự kiện. Ông cho rằng đây không phải là dấu hiệu của một chính phủ tự tin.

Ông cho biết, Hoa Kỳ đã cấp khoảng 105.000 visa du học mới cho công dân Trung Quốc vào năm 2023, đây là mức cao nhất kể từ sau đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19).

Đại sứ quán Hoa Kỳ có thể cấp thêm thị thực nếu họ được phép thuê nhân viên Trung Quốc. Nhưng Trung Quốc đã không chấp thuận cho Đại sứ quán Mỹ thuê nhân viên Trung Quốc trong 3 năm, dẫn đến tình trạng tồn đọng trong quá trình xử lý đơn xin visa.

Ông Burns đã ở Trung Quốc hơn 2 năm và rất lo lắng về những nỗ lực của Chính phủ Trung Quốc nhằm vu khống Hoa Kỳ, bóp méo xã hội, lịch sử và chính sách của Mỹ. Những chuyện kiểu này xảy ra hàng ngày trên tất cả các mạng do chính phủ kiểm soát, cảm xúc chống chủ nghĩa Mỹ trực tuyến rất mạnh mẽ.

Ông nói Hoa Kỳ đã có nhiều cuộc đối thoại với Chính phủ Trung Quốc về vấn đề này, nhưng không có gì thay đổi, không có gì được giải quyết.

Bình Minh (t/h)