Theo nguồn tin độc quyền từ Reuters, Chính phủ Mỹ đang điều tra 3 công ty viễn thông lớn tại Trung Quốc là China Mobile, China Telecom và China Unicom, vì lo ngại họ lấy dữ liệu của Mỹ thông qua hoạt động kinh doanh mạng và đám mây tại Mỹ, sau đó cung cấp cho chính quyền Bắc Kinh.

china mobile
(Ảnh: Henozuxj/ Wikimedia)

Ba người quen thuộc với vấn đề này từ chối nêu tên vì cuộc điều tra vẫn chưa được công khai, cho biết Bộ Thương mại Mỹ đang điều tra, họ đã đưa ra trát đòi hầu tòa cho các công ty được nhà cầm quyền Trung Quốc hậu thuẫn này, cũng đã hoàn tất phân tích rủi ro của China Mobile và China Telecom, nhưng cuộc điều tra về China Unicom đã tiến triển chậm.

Cơ quan quản lý viễn thông Mỹ đã cấm 3 công ty này cung cấp dịch vụ mạng bán lẻ và điện thoại di động ở Mỹ, nhưng họ vẫn hoạt động ở quy mô nhỏ như cung cấp dịch vụ đám mây và dịch vụ định tuyến cho lưu lượng mạng bán buôn của Mỹ, cho phép họ vẫn có được dữ liệu của người dân Mỹ.

China Mobile, China Telecom và China Unicom cùng các luật sư do Mỹ chỉ định đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. Bộ Tư pháp từ chối bình luận và Nhà Trắng chuyển các câu hỏi đến Bộ Thương mại, nhưng bộ này cũng từ chối bình luận. Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington tuyên bố rằng họ hy vọng Mỹ sẽ “ngừng đàn áp các công ty Trung Quốc bằng những lý do không có thực”, Trung Quốc sẽ tiếp tục bảo vệ quyền và lợi ích của các công ty Trung Quốc.

Cuộc điều tra là bước đi mới nhất của Washington nhằm ngăn chặn Bắc Kinh sử dụng các công ty Trung Quốc để lấy dữ liệu của Mỹ, như vậy có thể gây hại cho các công ty, người dân hoặc an ninh quốc gia Mỹ. Đây cũng là một phần trong cuộc chiến công nghệ ngày càng sâu sắc giữa hai đối thủ địa chính trị. Các cuộc điều tra cho thấy Chính phủ Mỹ đang cố gắng đóng các kênh còn lại dành cho các công ty Trung Quốc đã bị khóa để ngăn chặn việc truy cập vào dữ liệu của Mỹ.

Hai người quen thuộc với vấn đề này cho biết, các cơ quan quản lý Mỹ vẫn chưa quyết định cách đối phó với các mối đe dọa tiềm tàng từ những công ty Trung Quốc này, nhưng các cơ quan quản lý có thẩm quyền điều tra các dịch vụ mạng mà các công ty “thế lực thù địch nước ngoài” bán cho Mỹ, có thể ngăn các công ty này hoạt động tại trung tâm dữ liệu ở Mỹ hoặc giao dịch truyền dữ liệu cho các nhà cung cấp dịch vụ internet..

Chuyên gia Doug Madory về định tuyến tại công ty phân tích mạng Kentik cho biết: “Họ là đối thủ toàn cầu số một của chúng tôi, và họ khá lão luyện”.

Reuters chỉ ra rằng cơ quan chức năng Mỹ đã từ lâu cảnh giác các tập đoàn khổng lồ Trung Quốc như China Telecom, China Mobile và China Unicom… Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) vào năm 2019 đã từ chối đơn đăng ký cung cấp dịch vụ điện thoại tại Mỹ của China Mobile, đồng thời lần lượt vào năm 2021 và 2022 đã thu hồi giấy phép của China Telecom và China Unicom để cung cấp dịch vụ điện thoại tại Mỹ.

Vào tháng 4 năm nay, Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ tiếp tục cấm 3 công ty Trung Quốc này cung cấp dịch vụ băng thông rộng. Một phát ngôn viên của Ủy ban Truyền thông Liên bang cho biết ủy ban giữ nguyên quan ngại của mình về vấn đề này.

Năm 2019 theo Tạp chí Bitter Winter, một nhân viên họ Lý từng làm thanh tra cho “Công ty dịch vụ trực tuyến di động Trung Quốc” (công ty con của China Mobile) tiết lộ, họ nhân danh “xử lý thông tin tiêu cực” để theo dõi các cuộc gọi và tin nhắn của khách hàng công ty. Ngoại trừ Hồng Kông, Đài Loan và Ma Cao nằm ngoài vòng phủ sóng thì phạm vi giám sát của nó bao gồm 31 tỉnh và thành phố ở Trung Quốc Đại Lục.

Ông cũng chỉ ra rằng hệ thống của công ty sẽ tự động phát hiện thông tin liên quan đến niềm tin chính trị và tôn giáo, một khi nhà cầm quyền thấy thông tin “nhạy cảm” thì họ phải xem xét lại, bắt xóa bỏ, nếu sơ ý để lọt thông tin “nhạy cảm” thì nhân viên sẽ phải đối mặt hình phạt khấu trừ vào lương, hoặc mất tiền thưởng cuối năm.

Ông Lý cho biết đã cùng với ít nhất 500 đồng nghiệp theo dõi các cuộc gọi và tin nhắn văn bản, hàng tháng phải xử lý hàng chục ngàn tin nhắn. Các từ được gọi là nhạy cảm bao gồm: Pháp Luân Công, tin nhắn hoặc cuộc gọi có từ “Đảng” hoặc “thoái Đảng” cũng nằm trong phạm vi theo dõi chặt chẽ. “Chỉ cần thông tin bị xem là bất lợi cho ĐCSTQ là phân loại thuộc về chính trị.” Ông giải thích: “Chẳng hạn, ĐCSTQ phát hiện mổ cướp nội tạng học viên Pháp Luân Công, sẽ trực tiếp xử lý không để cho lọt ra ngoài.”

Bài báo cũng đề cập, một nhân viên của một công ty kiểm duyệt mạng internet thuộc Văn phòng Thông tin mạng internet Trung ương cũng tiết lộ, để thuận tiện cho việc kiểm duyệt một số chủ đề mà Chính phủ không muốn dân chúng xem thấy, họ phải trải qua “đào tạo” nghiêm ngặt của Chính phủ trước khi nhận nhiệm vụ, ví dụ thông điệp tiêu cực liên quan đến Chính phủ hoặc nhà lãnh đạo của ĐCSTQ đều bị cấm xuất hiện trên các nền tảng xã hội tại Đại Lục, người đăng tải có thể bị kết án vi phạm luật pháp.

Mộc Vệ (t/h)