Thông qua các quỹ nghiên cứu và quyên góp, tập đoàn Huawei – nhà sản xuất thiết bị viễn thông Trung Quốc có quan hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), bị Chính phủ Mỹ đưa vào danh sách đen – đã đầu tư ít nhất 30 triệu bảng Anh (37,9 triệu USD) vào các trường đại học Anh.

huawei shutterstock 1308451723 image
(Ảnh Shutterstock)

‘Gã khổng lồ’ viễn thông mà Chính phủ Mỹ coi là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia này lại chính là nhà tài trợ Trung Quốc lớn nhất cho các tổ chức giáo dục đại học của Anh. Trong 4 năm qua, Huawei và nhà sản xuất chip tiên tiến HiSilicon của họ đã chi hàng triệu bảng Anh tài trợ cho các dự án thông tin, công nghệ và truyền thông tại Anh do chuyên gia lãnh đạo. Những khoản tài trợ từ Trung Quốc này đã làm dấy lên lo ngại rủi ro thiệt hại rất lớn cho nước Anh.

Tập trung vào những trường hàng đầu

Phân tích của Epoch Times cho thấy Huawei đã tài trợ 30 triệu bảng Anh (37,9 triệu USD) cho các trường đại học ở Anh.

Yêu cầu dựa trên Đạo luật Tự do Thông tin (Freedom of Information, FOI) được gửi tới hơn 160 tổ chức giáo dục của Anh tiết lộ: Nhiều tổ chức giáo dục đã nhận tài trợ từ Huawei và công ty con của họ nằm trong danh sách đen cũng như các công ty khác có trụ sở tại Bắc Kinh –các công ty này bị cáo buộc phạm tội và vi phạm nhân quyền.

Gần như tất cả các tổ chức của Anh trả lời chất vấn về nguồn tài trợ đều nhận được tài trợ hoặc đóng góp từ Huawei hoặc công ty con của họ.

Một số trường đại học, bao gồm Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London, từ chối trả lời các câu hỏi về nguồn tài trợ của họ từ Trung Quốc, vấn đề cho thấy con số có thể cao hơn nhiều so với hàng chục triệu bảng Anh.

Trong số các trường đại học đã phản hồi, Đại học Edinburgh xác nhận đã nhận được 10.798.369 bảng Anh (13,6 triệu USD) tài trợ nghiên cứu từ Huawei. Theo đó từ năm 2017 – 2022, trường đại học có trụ sở tại Scotland này đã luôn dựa vào Huawei để tài trợ cho các dự án công nghệ tại Viện Tin học của trường. Năm ngoái, Huawei đã tài trợ cho Đại học Edinburgh liên quan dự án “Hợp tác nghiên cứu bảo đảm dịch vụ dựa trên đám mây”. Trường đại học cho biết khoản tài trợ nằm trong khoảng từ 200.000 – 450.000 bảng Anh (252.397 – 567.900 USD). Cùng năm đó, trường đã nhận được khoản tài trợ 222.257 bảng Anh (khoảng 280.500 USD) khác cho “nghiên cứu nâng cao trong lĩnh vực hệ điều hành máy tính”. Vào năm 2020, Đại học Edinburgh đã nhận được từ Huawei khoản tài trợ trị giá 4,2 triệu bảng Anh (5,3 triệu USD) cho phòng thí nghiệm vận hành và quản lý dữ liệu phân tán.

shutterstock 735989560
Trường Emperial College London. (Nguồn: pxl.store/ Shutterstock)

Một cơ sở khác là Cao đẳng Hoàng gia London chuyên về kỹ thuật, y học và kinh doanh, trong giai đoạn 2018-2022 đã nhận được khoản tài trợ từ Trung Quốc trị giá 18.380.012 bảng Anh (23,2 triệu USD). Theo tài liệu của Đạo luật Tự do Thông tin, năm đó tất cả 16 dự án của trường đại học này đều do Huawei tài trợ, bao gồm nghiên cứu về máy học dữ liệu lớn, thuật toán theo dõi cử chỉ và mã hóa kênh truy cập an toàn. Huawei cũng đã quyên góp một khoản tiền (không được tiết lộ) cho những hội nghị chuyên đề và nghiên cứu về AI của Cao đẳng Hoàng gia London.

Như Epoch Times đã tiết lộ trước đó, trường tại London này cũng đã nhận được tiền từ Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNOOC) – một công ty dầu khí của nhà nước Trung Quốc từng bị cáo buộc có liên quan đến buôn bán ma túy và vi phạm nhân quyền ở Myanmar. Công ty này cũng được cho là công cụ của ĐCSTQ trong hoạt động đưa những người tập Pháp Luân Công đến các trại lao động và trại tâm thần nếu họ không từ bỏ đức tin.

Trong số các trường đại học danh tiếng nhất của Anh còn có hai trường hàng đầu là Cambridge và Oxford cũng nhận được khoản tài trợ đáng kể từ Huawei.

8EtzjZFil5TV0P9qNYr4r6PKP
Đại học Cambridge. (Nguồn: PoohFotoz/ Shutterstock)

Trong 4 năm qua, trường Cambridge đã nhận được 2,6 triệu bảng Anh (3,3 triệu USD) tiền tài trợ nghiên cứu. Trường này cũng chấp nhận khoản quyên góp khoảng 10 triệu bảng Anh (12,6 triệu USD) từ Huawei, theo tài liệu của Luật Tự do Thông tin. Trường Cambridge cho biết số tiền quyên góp sẽ được sử dụng cho khoa học máy tính, tài trợ cho sinh viên, kỹ thuật và Dự án Toán học Thiên niên kỷ (Millennium Mathematics Project, MMP).

oxford university i scaled
Đại học Oxford. (Ảnh: Shutterstock)

Đại học Oxford chỉ nhận được một khoản tài trợ nghiên cứu từ Huawei vào năm 2018: 100.000 bảng Anh (126.206 USD) đến 249.000 bảng Anh (314.267 USD) tiền mặt cho các dự án nâng cao về AI.

Ngoài ra còn một số trường đại học khác đã nhận được những đóng góp nhỏ hơn nhưng đáng kể từ Huawei hoặc HiSilicon, bao gồm như: Đại học Reading đã ký một thỏa thuận nghiên cứu trị giá 50.000 bảng Anh (63.106 USD) vào năm 2021 để “xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến kế hoạch 5G của Huawei”.

Đe dọa an ninh quốc gia

Năm 2022, Chính phủ Johnson của Anh ra lệnh hạn chót vào cuối năm 2027 phải loại bỏ hoàn toàn thiết bị Huawei trong mạng 5G tại Anh.

Lệnh cấm 5G của Anh đối với Huawei được hướng dẫn bởi Trung tâm An ninh mạng Quốc gia, cho biết vấn đề về tính bảo mật của các sản phẩm Huawei (chẳng hạn như thiết bị được sử dụng trong các trạm thu phát điện thoại và bộ chuyển mạch điện thoại).

Trước đó vào năm 2020, Chính phủ Mỹ xem Huawei là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia, theo đó các công ty Mỹ bị cấm sử dụng trợ cấp để mua thiết bị của Huawei. Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ đã cảnh báo rằng thiết bị viễn thông của Huawei có thể được ĐCSTQ sử dụng để theo dõi công dân Mỹ.

Liên quan đến nguồn tài trợ từ Trung Quốc, Tổng giám sát Mark Sabah về dịch vụ công của Anh và EU tại tổ chức xã hội dân sự đa quốc gia Quỹ Ủy ban Tự do Hồng Kông (The Committee for Freedom in Hong Kong Foundation) cảnh báo, rằng các trường đại học Anh tự đặt mình vào rủi ro lớn khi nhận khoản tài trợ khổng lồ từ các tổ chức như Huawei. Ông nói với Epoch Times: “Các khoản đầu tư khổng lồ từ các công ty Trung Quốc đều có liên hệ với ĐCSTQ đã phơi bày những rủi ro mà các trường đại học Anh phải đối mặt, Chính phủ Anh nên đưa ra nguyên tắc về vấn đề nguồn tiền quyên góp và nơi có thể được nhận…”.

Ông Sabah cho biết ‘gã khổng lồ’ công nghệ liên quan ĐCSTQ như Huawei không chỉ đầu tư hàng chục triệu USD vào các trường đại học ở Anh mà còn vào các dự án khác, bao gồm cả nỗ lực vận hành mạng 5G của Anh. Ông nói: “Trước thực tế phản đối mạnh mẽ, Chính phủ Anh đã đúng khi ngăn chặn điều này xảy ra…. Bước tiếp theo là truy vấn việc nếu tài trợ bị rút thì các trường đại học này có kế hoạch tránh rủi ro không?”