Duma Quốc gia tức Hạ viện Nga hôm thứ Sáu (14/7) đã phê duyệt luật cấm phẫu thuật chuyển đổi giới tính trên toàn quốc và cũng cấm người dân thay đổi tình trạng giới tính của họ trong các văn bản giấy tờ chính thức.

Luật này sẽ được chuyển tới Hội đồng Liên bang tức Thượng viện Nga để bỏ phiếu chuẩn thuận và cần Tổng thống Vladimir Putin ký thành luật chính thức. Cả Thượng viện và ông Putin đều ủng hộ luật này.

Chủ tịch Duma Quốc gia Vyacheslav Volodin nói: “Chúng ta là quốc gia châu Âu duy nhất phản đối tất cả những thứ đang xảy ra tại Mỹ, châu Âu và [chúng ta] làm mọi thứ để cứu lấy các gia đình và các giá trị truyền thống. Và chúng ta cần hiểu rằng không có tương lai nào cả, nếu chúng ta không thông qua luật này, nếu chúng ta không cấm chuyển đổi giới tính”.

Luật mới là phù hợp với quan điểm từ lâu của chính phủ Nga là phản đối cái mà họ gọi là “ý thức hệ chuyển giới” ở phương Tây.

Chủ tịch Duma Quốc gia Vyacheslav Volodin viện dẫn số lượng các ca “phẫu thuật khẳng định giới tính” đang gia tăng tại Mỹ để lập luận rằng những giới hạn về phẫu thuật chuyển giới tại Nga là cần thiết. Ông cho biết số lượng các ca phẫu thuật chuyển giới tại Nga đã tăng lên 50 lần trong một thập kỷ qua.

Các nghị sĩ bảo trợ luật nói rằng năm ngoái đã có gần 1.000 người yêu cầu chuyển đổi giới tính hợp pháp tại Nga.

Bộ Nội vụ Nga cho biết có khoảng 2.990 người Nga đã thay đổi giới tính trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến năm 2022.

Luật mới sẽ thay thế Bộ luật dân sự Nga trong nhiều trường hợp. Nó chỉ cho phép những cơ sở y tế được cấp phép mới được phát hành các chứng chỉ cho phép một người được thay đổi giới tính hợp pháp trên hồ sơ đăng ký quốc gia.

Một người quyết định thay đổi giới tính sẽ khiến cho tình trạng hôn nhân của họ (nếu có) sẽ tự động bị vô hiệu. Nga cũng như một số các nước Đông Âu khác chỉ công nhận hôn nhân hợp pháp giữa một người nam và một người nữ, không công nhận hôn nhân đồng tính.

Theo luật mới, những người chuyển đổi giới tính cũng bị cấm nuôi con hoặc là người bảo trợ hợp pháp của trẻ vị thành niên.

Luật mới sẽ không có điều khoản hồi tố, tức không ảnh hưởng tới những hoạt động trước khi luật được bản hành. Những người phẫu thuật chuyển giới và các nhà cung cấp dịch vụ này trước khi luật có hiệu lực sẽ không phải chịu bất kỳ hậu quả pháp lý nào theo luật mới. Tuy nhiên, một cơ sở y tế được cấp phép sẽ phải được xác minh lại điều kiện y tế của họ trước khi họ có thể thực hiện các ca phẫu thuật thay đổi giới tính hợp pháp.

Pháp luật Nga hiện tại cũng không cho phép tổ chức các cuộc biểu tình của hoặc vì các sáng kiến LGBT.

Dưới thời Tổng thống Putin, truyền thông và các chính trị gia Nga đã luôn nhấn mạnh đến sự tương phản giữa cách tiếp cận về các vấn đề LGBT của phương Tây với cách tiếp cận của Nga, đồng thời định vị tổng thống Nga là người bảo vệ các giá trị dân tộc truyền thống. Ông Putin cũng có mối quan hệ rất gần gũi với Giáo hội Chính thống Nga, tôn giáo không cho phép hôn nhân đồng tính và cũng không dung thứ cho hành vi chuyển giới.

Những người bảo vệ quyền của người chuyển giới đã chỉ trích luật mới, nói rằng luật này bác bỏ nghiêm trọng quyền của những người chuyển giới tại Nga. Một số tuyên bố rằng luật này có động cơ bài xích chuyển giới. Những người chỉ trích cũng chỉ ra rằng nội dung luật mới để lại nhiều câu hỏi chưa được trả lời, chẳng hạn như liệu một bác sĩ có hay không được thực hiện cắt bỏ toàn bộ phần ngực của một phụ nữ có yếu tố di truyền sẽ phát triển ung thư vú.

Tuy nhiên, những người ủng hộ tin tưởng rằng những người chỉ trích luật có thể có những động cơ không nói ra. Phó chủ tịch Duma Quốc gia Nga, ông Pyotr Tolstoy cho biết những phản đối này là tương tự “khi chúng ta cấm đẻ mướn cho người nước ngoài” hồi tháng Mười Hai năm ngoái.

Ông Tolstoy tuyên bố rằng chuyển đổi giới tính là “thương vụ làm ăn béo bở cho một số người” và là cách để các nhóm vận động giành ảnh hưởng.