Úc, Đức, Anh, Mỹ và các nước khác đã ngừng hỗ trợ sau khi Israel cáo buộc nhân viên UNRWA có liên quan đến các cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 của Hamas.

Philippe Lazzarini
Tổng ủy viên UNRWA Philippe Lazzarini phát biểu tại phiên họp vào ngày khai mạc Diễn đàn Người tị nạn Toàn cầu, tại Geneva vào ngày 13 tháng 12 năm 2023. (Ảnh: JEAN-GUY PYTHON/POOL/AFP, Getty Images)

Các quan chức hàng đầu của Palestine và Hamas đã chỉ trích quyết định của gần chục quốc gia phương Tây đình chỉ tài trợ cho cơ quan cứu trợ của Liên hợp quốc dành cho người Palestine và kêu gọi đảo ngược ngay lập tức động thái có thể gây ra rủi ro “rất lớn” này.

Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên Hợp Quốc dành cho Người tị nạn Palestine ở Cận Đông (UNRWA) trước đó cho biết họ đã mở một cuộc điều tra sau khi Israel cáo buộc rằng một số nhân viên của họ có liên quan đến các vụ tấn công của Hamas ngày 7 tháng 10.

Cáo buộc trên khiến ít nhất 10 quốc gia phương Tây rút hoặc tạm dừng tài trợ cho cơ quan này, một động thái mà người đứng đầu UNRWA gọi là “gây sốc”.

“Việc đình chỉ các quỹ đe dọa công tác nhân đạo trong khu vực, đặc biệt là ở Gaza”, Tổng ủy viên UNRWA Philippe Lazzarini cho biết trong một tuyên bố vào cuối ngày thứ Bảy (27/1), đồng thời kêu gọi các quốc gia đã đóng băng nguồn tài trợ “xem xét lại quyết định của họ” khi Gaza đối mặt với nguy cơ nạn đói hàng loạt.

Trước đó, Tổng thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Hussein al-Sheikh cho biết quyết định của các nước “kéo theo rủi ro lớn về cứu trợ nhân đạo và chính trị”.

“Vào thời điểm đặc biệt này và trước tình trạng gây hấn liên tục chống lại người dân Palestine, chúng tôi cần sự hỗ trợ tối đa cho tổ chức quốc tế này và không ngừng ủng hộ và giúp đỡ tổ chức này”.

Ông Sheikh viết trên X, kêu gọi các nước “ngay lập tức đảo ngược quyết định của mình”.

Hoa Kỳ, Úc, Canada, Ý, Đức, Phần Lan, Hà Lan, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh và Scotland đã ngừng tài trợ cho UNRWA.

Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu Josep Borrell cho biết khối sẽ “đánh giá các bước tiếp theo và rút ra bài học dựa trên kết quả của cuộc điều tra đầy đủ và toàn diện”.

Tuy nhiên, Ireland và Na Uy bày tỏ sự ủng hộ đối với UNRWA, đồng thời cho biết cơ quan này thực hiện công việc quan trọng để giúp đỡ những người Palestine phải di dời và đang rất cần sự hỗ trợ ở Gaza.

UNRWA mở cuộc điều tra về các cáo buộc

Hamas hôm thứ Bảy (27/1) đã chỉ trích “những đe dọa” của Israel đối với cơ quan này, sau khi Israel cáo buộc một số nhân viên UNRWA có liên quan đến các cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 của Hamas ở miền nam Israel.

Văn phòng báo chí của Hamas cho biết trong một bài đăng trên Telegram: “Chúng tôi yêu cầu Liên Hợp Quốc và các tổ chức quốc tế không chấp nhận những lời đe dọa và tống tiền” từ Israel.

Hôm thứ Sáu (26/1), UNRWA cho biết họ đã sa thải một số nhân viên và đã mở một cuộc điều tra về các cáo buộc.

Ông Lazzarini cho biết: “Chính quyền Israel đã cung cấp cho UNRWA thông tin về cáo buộc có liên quan của một số nhân viên UNRWA trong vụ tấn công kinh hoàng nhằm vào Israel ngày 7 tháng 10”.

“Để bảo vệ khả năng cung cấp hỗ trợ nhân đạo của cơ quan, tôi đã quyết định chấm dứt ngay lập tức hợp đồng với những nhân viên này và tiến hành một cuộc điều tra nhằm xác định sự thật ngay lập tức”.

Ông không tiết lộ số lượng nhân viên hay sự liên quan bị cáo buộc của họ nhưng cho biết rằng “bất kỳ nhân viên UNRWA nào có liên quan đến các hành động khủng bố” sẽ phải chịu trách nhiệm, bao gồm cả việc bị truy tố hình sự.

Ngay sau đó vào thứ Sáu, Hoa Kỳ tuyên bố sẽ ngừng tài trợ cho UNRWA vì những cáo buộc về là 12 nhân viên “có thể đã liên quan” đến vụ tấn công của Hamas.

Bộ trưởng Phát triển Quốc tế Canada Ahmed Hussen cũng cho biết hôm thứ Sáu rằng Ottawa đã “tạm dừng” nguồn tài trợ bổ sung khi UNRWA tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng.

Các nước đóng băng viện trợ cho UNRWA

Hôm thứ Bảy (27/1), Vương quốc Anh cho biết họ đã cùng với Hoa Kỳ “tạm dừng” viện trợ tài chính trong tương lai cho UNRWA, vốn được tài trợ gần như hoàn toàn tự nguyện từ các nước thành viên Liên hợp quốc.

“Vương quốc Anh kinh hoàng trước những cáo buộc rằng nhân viên UNRWA có liên quan đến vụ tấn công ngày 7 tháng 10 nhằm vào Israel, một hành động khủng bố tàn ác mà Chính phủ Anh đã nhiều lần lên án”, Văn phòng Đối ngoại và Khối thịnh vượng chung cho biết trong một tuyên bố.

Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani cho biết đất nước của ông đang tham gia cùng các đồng minh và cắt giảm hỗ trợ cho cơ quan này, ông đăng trên X: “Các nước đồng minh đã đưa ra quyết định tương tự. Chúng tôi cam kết cung cấp viện trợ nhân đạo cho người dân Palestine nhưng cũng đồng thời bảo vệ an ninh của Israel”.

Ngoại trưởng Úc Penny Wong “quan ngại sâu sắc” trước những cáo buộc chống lại UNRWA nhưng hoan nghênh cuộc điều tra của cơ quan này. “Chúng tôi đang nói chuyện với các đối tác và sẽ tạm dừng giải ngân khoản tài trợ gần đây”.

Bộ Ngoại giao Đức cũng tạm dừng tài trợ, cho biết: “Cho đến khi kết thúc cuộc điều tra, Đức, phối hợp với các nước tài trợ khác, sẽ tạm thời không phê duyệt bất kỳ khoản tài trợ mới nào cho UNRWA ở Gaza”.

‘Dừng’ các hoạt động của UNRWA

Israel ca ngợi các quốc gia đã ngừng hỗ trợ cho cơ quan Liên Hợp Quốc.

Ngoại trưởng Israel Katz cho biết: “Chúng tôi sẽ làm việc để thu hút sự ủng hộ của lưỡng đảng ở Mỹ, Liên minh Châu Âu và các quốc gia khác trên toàn cầu nhằm ngăn chặn các hoạt động của UNRWA ở Gaza”.

UNRWA được thành lập sau khi thành lập nhà nước Israel vào năm 1948 để cung cấp giáo dục, y tế, dịch vụ xã hội và việc làm cho hàng trăm nghìn người tị nạn Palestine bị buộc phải di dời. Tổ chức bắt đầu hoạt động vào năm 1950.

Cơ quan này đã hỗ trợ gần 6 triệu người Palestine ở Gaza và Bờ Tây bị chiếm đóng, cũng như ở các nước láng giềng Jordan, Syria và Lebanon.

Các nơi trú ẩn của cơ quan UNRWA ở Gaza cũng đã nhiều lần bị tên lửa Israel nhắm tới trong chiến tranh, bất chấp những lời cầu xin các lối đi an toàn để vận chuyển viện trợ nhân đạo.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã cam kết tiến hành “đánh giá độc lập khẩn cấp và toàn diện về UNRWA” sau những cáo buộc của Israel.