Sở Y tế TP.HCM: Chưa có chứng cứ hoại tử xương liên quan đến COVID-19

Nguyễn Quân
•
Thứ Sáu, 15/07/2022

“Hiện y văn thế giới chưa kết luận gì về việc người từng nhiễm COVID-19 [viêm phổi Vũ Hán] có thể bị hoại tử xương vùng sọ mặt” – bà Lê Thiện Quỳnh Như, Phó chánh văn phòng Sở Y tế TP.HCM cho hay vào chiều 14/7.

benh hoai tu xuong so — Ba bệnh nhân bị hoại tử xương vùng sọ mặt – viêm xoang vừa được phẫu thuật trong buổi chia sẻ ngày 11/7 của Bệnh viện Chợ Rẫy. TS.BS Trần Anh Bích, Phó khoa Tai Mũi Họng bệnh viện Chợ Rẫy bên phải ảnh. (Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy/Facebook)

Sở Y tế TP.HCM thành lập hội đồng chuyên môn, bàn thảo về căn bệnh lạ

Trước thông tin nhiều trường hợp sau khi mắc COVID-19 đã bị hoại tử xương dẫn đến biến chứng tử vong, Sở Y tế TP.HCM khẳng định chưa có chứng cứ để nói mắc COVID-19 có liên quan đến căn bệnh trên. Sở Y tế TP.HCM đang trong quá trình thành lập hội đồng chuyên môn với 20 – 30 thành viên ở nhiều chuyên khoa, Hội Y học TP.HCM và dự kiến tổ chức hội thảo khoa học về căn bệnh hoại tử xương hàm vào ngày 21/7 tới.

Chiều 14/7, bà Lê Thiện Quỳnh Như, Phó chánh văn phòng Sở Y tế TP.HCM cho hay chưa có bằng chứng để nói việc hoại tử xương của nhiều bệnh nhân hiện tại là do COVID-19.

“Hiện y văn thế giới chưa kết luận gì về việc người từng nhiễm COVID-19 có thể bị hoại tử xương vùng sọ mặt. Với những vấn đề mới phát sinh này, Sở Y tế TP.HCM sẽ tổ chức hội thảo với sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà khoa học. Dự kiến hội thảo sẽ diễn ra trong tuần 3 của tháng 7”, bà Như nói.

Thông tin về loạt ca viêm hoại tử nặng xương vùng sọ mặt – viêm xoang trên bệnh nhân từng bị nhiễm COVID-19 được nêu tại buổi chia sẻ thông tin khuyến cáo do Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM, trực thuộc Bộ Y tế) tổ chức ngày 11/7. Thông tin từ buổi chia sẻ sau đó được truyền thông đưa tin rộng. Tuy nhiên, các ý kiến nêu tại buổi chia sẻ này không khẳng định người nhiễm COVID-19 có thể bị hoại tử xương vùng sọ mặt.

Bệnh viện Chợ Rẫy trong vòng 2 tháng tiếp nhận 11 trường hợp viêm hoại tử xương vùng hàm mặt, xương sọ do nấm Candida, Aspergilus và vi trùng. Trong đó, 2 ca bệnh đã tử vong, 3 trường hợp được phẫu thuật loại bỏ xương đã bị hoại tử. Một số trường hợp khác được điều trị nội khoa hoặc bệnh nhân từ chối điều trị.

Tại buổi chia sẻ, TS.BS Trần Anh Bích, Phó khoa Tai – Mũi – Họng, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết các bệnh nhân này đều có các triệu chứng bắt đầu là đau dữ dội trong thời gian bị COVID-19, kéo dài cho đến nay mà không hề có các triệu chứng hay ghi nhận tiền căn viêm xoang, viêm tai hay đau răng trước đó.

TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho hay đến nay vẫn chưa thể khẳng định bệnh này có liên quan đến COVID-19 hay không. Nguyên nhân của tình trạng hủy xương thường do tắc mạch, giảm máu nuôi dẫn đến hoại tử hoặc có thể do các yếu tố bên ngoài như vi sinh vật tấn công làm viêm nhiễm xương. Trong 3 bệnh nhân này, 2 trường hợp có nấm sợi tơ trong mô xương sọ bị viêm, tương tự các bài báo cáo quốc tế.

Bình thường, môi trường xung quanh có nhiều loại vi sinh vật, khi cơ thể suy giảm miễn dịch như mắc bệnh đái tháo đường sẽ dễ bị tấn công. Trước đây, người đái tháo đường rất hiếm bị cốt tủy viêm xương nhưng sau khi COVID-19 xuất hiện, thế giới ghi nhận nhiều ca.

“Điều này có thể do cơ thể người mắc COVID-19 bị rối loạn miễn dịch kéo dài, cộng với bệnh lý nền sẵn có, dẫn đến nấm phát triển nhiều hơn trong cơ thể, gây viêm nhiễm”, bác sĩ Hùng phân tích. Trong 11 trường hợp tại Bệnh viện Chợ Rẫy, có 5 bệnh nhân mắc đái tháo đường. Các bệnh nhân sau phẫu thuật đều được dùng kháng sinh, kháng nấm khoảng 6 tháng để đánh giá tình hình.

Sau công bố của Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương tại TP.HCM cho hay từ tháng 2/2022 đến nay tiếp nhận 16 ca hoại tử hàm trên, 3 ca nặng hoại tử hàm trên lan lên đến sàn sọ đã được chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy.

Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM ghi nhận 5 ca cốt tủy viêm xoang hàm trên kể từ đầu năm. Trong đó, 3 ca xuất hiện trên bệnh nhân đái tháo đường, 2 ca nấm xâm lấn gây cốt tủy viêm xương hàm trên.

Bệnh hoại tử xương hàm có liên quan đến COVID-19 chỉ là một trong 4 giả thuyết

Tại Hà Nội, nhiều bệnh viện chuyên khoa răng hàm mặt, tai mũi họng cho biết chưa ghi nhận bệnh nhân bị hoại tử xương hàm sau mắc COVID-19 đến thăm khám (Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương vẫn ghi nhận ca hoại tử xương hàm nhưng nguyên nhân do tia xạ trong điều trị ung thư).

Báo Việt Nam Net sáng 15/7 đăng bài dẫn lời BSCKII Nguyễn Trung Cấp – Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương cho rằng trường hợp bệnh nhân được mô tả trên là tình trạng nhiễm nấm cơ hội. Vấn đề nguyên nhân có phải do COVID-19 hay không, cho đến nay trên thế giới cũng chưa nghiên cứu được đầy đủ, vì vậy tất cả hiện đang là giả thuyết.

Theo BS Cấp, về lý thuyết, COVID-19 gây rối loạn miễn dịch của cơ thể. Với một số bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch nặng, giai đoạn sau COVID-19 có thể nhiễm vi khuẩn hoặc nấm cơ hội, dẫn đến tình trạng sức khỏe diễn biến nặng hơn. Tuy nhiên, các vấn đề sức khỏe gặp phải sau khi mắc COVID-19 rất đa dạng, nhiều bệnh lý còn chưa được nghiên cứu đầy đủ, nên cơ chế bệnh sinh của chúng đa số mới chỉ là những giả thiết khoa học.

“Như vậy, chưa đủ bằng chứng để khẳng định tình trạng hoại tử xương này có liên quan đến hậu COVID-19 hay không, cần phải tiếp tục nghiên cứu. Việc cần làm là không nên để nhiễm bệnh, dù là bệnh nào cũng sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe”, bác sĩ Cấp nói.

Vẫn bài báo trên, PGS.TS Trần Cao Bính, Giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương cho hay vấn đề bệnh lý viêm tủy xương chưa thể khẳng định liên quan trực tiếp đến CVOID-19. Thay vào đó, nguyên nhân có thể đến từ việc cơ thể bệnh nhân sau khi nhiễm nCoV bị yếu đi, dễ mắc các bệnh khác hơn.

“Do COVID-19 cũng đã khiến hệ thống miễn dịch của người bệnh kém đi, bên cạnh đó việc lạm dụng Corticoid, không có chỉ định của bác sĩ và bệnh nhân nhập viện muộn đã khiến cho tình trạng bệnh nặng, dẫn đến ghi nhận ca tử vong”, bác sĩ Bính nói.

Báo Sài Gòn Giải Phóng ngày 14/7 dẫn lời BS Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Phẫu thuật hàm mặt, Bệnh viện Răng hàm mặt Trung ương cho hay y văn thế giới đã ghi nhận các trường hợp tương tự. Có 4 yếu tố nguy cơ được nghi ngờ dẫn đến viêm hoại tử xương hàm trên ở bệnh nhân sau mắc COVID-19.

Giả thuyết thứ nhất, có thể do virus SARS-CoV-2 bám vào thụ thể ACE-2, tập trung nhiều ở niêm mạc mũi, miệng; làm tắc vi mạch máu nuôi xương hàm trên. Người mắc COVID-19 gặp tình trạng tăng đông, gây tắc mạch máu không nuôi dưỡng tốt xương. Thứ hai, do việc sử dụng thuốc kháng viêm. Thứ ba, do tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm nấm. Thứ tư, người bệnh bị tiểu đường gây biến chứng mạch máu, giảm sức đề kháng nên cơ thể dễ bội nhiễm.

GS. TS Trần Minh Trường, Phó Chủ tịch Hội Tai mũi họng Việt Nam, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho hay những dấu hiệu cảnh báo gợi ý của các ca bệnh là tình trạng đau nhiều trong thời gian mắc Covid-19 hoặc sau khi đã có kết quả âm tính với SARS-CoV-2. Bệnh nhân sẽ bị đau ở vùng đầu, mặt, thậm chí triệu chứng đau có thể rất mơ hồ, chỉ khu trú tại vùng trung tâm của đầu. Những cơn đau sau khi khỏi COVID-19 không chấm dứt mà thường âm ỉ, khi đi thăm khám ban đầu, hầu hết bệnh nhân được chẩn đoán là bị viêm xoang.

Từ tháng 5/2021 đến tháng 5/2022, có khoảng 80 bài báo cáo, chủ yếu ở Ấn Độ, Trung Quốc, nhiều nước châu Á và một số nước châu Âu, Mỹ nói về những bệnh nhân mắc bệnh này. Hầu hết bệnh nhân đó có bệnh nền, đái tháo đường, đều từng mắc COVID-19.

Nguyễn Quân

Từ khóa ca hoại tử xương hàm hậu COVID-19 bệnh nhân hoại tử xương sọ