Tính chung 6 tháng đầu năm 2023, tổng giá trị xuất – nhập khẩu giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) đạt 28,5 tỷ USD, giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm tỷ trọng áp đảo về giá trị lẫn số lượng.

phi cang bien TP.HCM thu phi cang bien
Doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua các cảng biển TP.HCM thêm khó khi chịu thêm phí cảng biển từ ngày 1/4/2022. (Ảnh: Igor Grochev/Shutterstock)

Theo báo cáo của Chính phủ Việt Nam, xuất khẩu sang các thị trường lớn như EU dù tăng trưởng khả quan trong thời gian qua nhưng tỷ trọng của các thị trường này còn tương đối khiêm tốn (tỷ lệ này ở nhiều tỉnh chưa đến 10%). Ngoài ra, tỷ lệ tận dụng ưu đãi EVFTA chưa đạt được như kỳ vọng.

Đáng chú ý là các doanh nghiệp FDI vẫn chiếm tỷ trọng đa số trong giá trị xuất khẩu các mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch lớn của Việt Nam như: giày dép, da giày, điện thoại và linh kiện, máy móc thiết bị,…

Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu vẫn thực hiện gia công hoặc xuất khẩu nguyên liệu, bán thành phẩm. Việc xây dựng và định vị thương hiệu cho các mặt hàng “Made in Viet Nam” tại thị trường khó tính như thị trường EU chưa thể thực hiện.

Hạn chế nữa là số lượng các doanh nghiệp xuất khẩu sang các thị trường EU còn khiêm tốn. Số lượng các doanh nghiệp nhập khẩu nhìn chung thấp hơn số lượng doanh nghiệp xuất khẩu.

Nhiều doanh nghiệp mới chỉ tham gia được một số công đoạn của chuỗi cung ứng; khả năng đáp ứng, tuân thủ các yêu cầu về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm và các yêu cầu kỹ thuật của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam vẫn còn hạn chế, nhất là trong bối cảnh nhiều thị trường nhập khẩu ngày càng nâng cao tiêu chuẩn kỹ thuật, hàng rào phi thuế quan; doanh nghiệp thiếu chủ động trong đáp ứng đủ các tiêu chuẩn để hưởng ưu đãi.

Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu dưới dạng thô hoặc theo đơn đặt hàng gia công của các nhà nhập khẩu nước ngoài.

Số lượng doanh nghiệp Việt Nam xây dựng được thương hiệu xuất khẩu sang các thị trường của EU còn hạn chế, báo cáo của Chính phủ nhận định.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính chung 6 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất nhập khẩu Việt Nam – EU đạt 28,5 tỷ USD, giảm 10% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm tỷ trọng 9% trong tổng kim ngạch của cả nước.

Việt Nam xuất siêu sang thị trường EU 14,2 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2023, giảm 10,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Theo lĩnh vực, 5 nhóm ngành mà EU đầu tư nhiều nhất tại Việt Nam là công nghiệp chế biến, chế tạo; bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy; hoạt động chuyên môn, khoa học công nghệ; thông tin và truyền thông và giáo dục và đào tạo.

Đức Minh