Vào tối ngày 23/8 ở Milwaukee bang Wisconsin, 8 ứng viên Tổng thống Mỹ của Đảng Cộng hòa đã có cuộc tranh biện tổng thống sơ bộ đầu tiên; trong cùng lúc, ông Trump lại đưa ra quan điểm tranh cử trên nền tảng mạng xã hội X thu hút số người xem vượt trội.

GettyImages 1635107450
Ngày 23/8/2023 ở Milwaukee bang Wisconsin, trong cuộc tranh biện đầu tiên của cuộc bầu cử sơ bộ Đảng Cộng hòa có 8 ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa tham gia. (Nguồn ảnh: Win McNamee/ Getty).

Tính đến 8h sáng ngày 25/8 (giờ Việt Nam), đoạn video dài 46 phút trên nền tảng X (trước đây gọi là Twitter) về cuộc phỏng vấn độc quyền của cựu bình luận viên Fox News Tucker Carlson với ông Trump đã có 246,3 triệu lượt xem, trong khi đó ước tính cuộc tranh luận do Fox News tổ chức ở Milwaukee chỉ thu hút hơn chục triệu người xem trên truyền hình. 

Trong cuộc tranh biện do Fox News tổ chức ở Milwaukee, Thống đốc DeSantis bang Florida và doanh nhân công nghệ sinh học Ramaswamy chiếm vị trí trung tâm, họ là 2 ứng viên hàng đầu đứng sau ông Trump trong các cuộc thăm dò. Tham gia tranh biện còn có Thượng nghị sĩ Tim Scott bang Nam Carolina, cựu Phó Tổng thống Mike Pence, cựu Đại sứ và cựu Thống đốc Nam Carolina là Nikki Haley, cựu Thống đốc Chris Christie của New Jersey, cựu Thống đốc Asa Hutchinson của Arkansas, và Thống đốc  Doug Burgum bang Bắc Dakota.

Các ứng viên đã nói về các vấn đề như kinh tế, khủng hoảng biên giới, chiến tranh Nga xâm lược Ukraine, chính sách Trung Quốc, phá thai, cáo trạng của ông Trump và giáo dục.

Mở đầu cuộc tranh biện, ông DeSantis cho rằng “Nước Mỹ đang suy thoái, đây là điều không thể tránh khỏi. Chúng ta cần đưa ông Biden trở lại tầng hầm để đảo ngược tình hình. Trước tiên nên hiểu phải đảo ngược ‘kinh tế Biden’ để các gia đình trung lưu có cơ hội thành công trở lại. [Nếu cứ vậy] dù bạn [người dân Mỹ] làm việc chăm chỉ vẫn thiếu tiền mua ô tô hay nhà mới, trong khi Hunter Biden có thể kiếm được hàng trăm nghìn USD từ những bức tranh kém chất lượng thì đất nước chúng ta không thể thành công”.

Ông tiếp tục: “Cuối cùng, chúng ta cần giảm giá khí đốt tự nhiên. Chúng ta sẽ mở cửa toàn bộ hoạt động sản xuất năng lượng, và chúng ta sẽ một lần nữa thống trị năng lượng ở đất nước này. Tôi đã thể hiện điều này ở Florida. Nếu là tổng thống, tôi đảm bảo sẽ hoàn thành công việc này và tôi sẽ không làm các bạn thất vọng”.

Thống đốc Doug Burgum bang Bắc Dakota đã phải dùng nạng khi tham gia cuộc tranh luận, vì trước đó ông bị đứt dây chằng chéo trước.

Cựu Phó Tổng thống Mike Pence và cựu Thống đốc Chris Christie bang New Jersey cho rằng doanh nhân công nghệ 38 tuổi Ramaswamy thiếu kinh nghiệm, trong khi Thống đốc DeSantis của Florida ca ngợi ông Ramaswamy và đổ lỗi cho chính quyền Trump về quyết định phong tỏa trong thời kỳ đại dịch COVID-19.

Ông DeSantis nói: “Lý do chính khiến chúng ta gặp rắc rối là do chính phủ liên bang đã phản ứng với dịch COVID-19 bằng cách đóng cửa nền kinh tế. Đó là một sai lầm. Điều đó đáng lẽ không nên xảy ra”.

Ông Ramaswamy là một chiến binh trong các cuộc chiến văn hóa chống lại cái gọi là “sự thức tỉnh” của cánh tả vốn cổ súy những hành vi phi truyền thông, thiếu đạo đức và không có đức tin tôn giáo. Sự gia tăng số phiếu bầu của Ramaswamy cho đến nay cho thấy ông là “ngựa ô” lớn nhất trong cuộc đua của Đảng Cộng hòa. Ông Ramaswamy tự nhận mình là “người duy nhất trên sân khấu không bị mua chuộc và tống tiền”, doanh nhân này vạch ra chương trình nghị sự nhằm vực dậy nền kinh tế bằng cách mở cửa sản xuất năng lượng và cắt giảm chi tiêu.

Trong khi cựu Thống đốc Chris Christie của New Jersey tỏ rõ sự xem thường người nghiệp dư chính trị, so sánh ông Ramaswamy với cựu Tổng thống Barack Obama khi còn là thượng nghị sĩ. Ông Obama tranh cử tổng thống năm 2007 với rất ít kinh nghiệm. Ông Christie nói vẻ mỉa mai: “Tôi e rằng chúng ta đang có một trường hợp người nghiệp dư như vậy”.

Đáp lại, ông Ramaswamy đã đề nghị ôm ông Christie, ám chỉ việc ông Christie từng nồng nhiệt thăm hỏi ông Obama sau một cơn bão lớn ở New Jersey hồi ông Barack Obama làm tổng thống.

Trong khi đó ông Mike Pence coi ông Ramaswamy là “tân binh”.

Trong buổi tranh biện 23/8 đó, trong số 8 ứng viên có 7 người đã giơ tay xác nhận (trừ ông Hutchinson) rằng nếu ông Trump giành được đề cử của Đảng Cộng hòa năm 2024, thì họ sẽ ủng hộ cựu tổng thống ngay cả khi ông bị kết án. Nhưng sau đó ông Christie đã rút lại quan điểm.

Tuy ông Trump dẫn đầu cuộc đề cử ứng viên, một số cuộc thăm dò cho thấy có những đảng viên Đảng Cộng hòa mong một giải pháp thay thế, nhưng vẫn chưa quyết định ai là ứng viên thay thế.

Các ứng viên Đảng Cộng hòa đang cạnh tranh để giành được thành tích đột phá ở các bang bỏ phiếu sớm như Iowa, New Hampshire, Nam Carolina và Nevada, điều này có thể giúp bất kỳ ai trong số họ dẫn trước trong cuộc bầu cử sơ bộ, đặc biệt nếu cử tri có những lo ngại nhất định về thách thức pháp lý của ông Trump.

Để giành được tham gia trên sân khấu tranh biện tổng thống của Đảng Cộng hòa, một ứng cử viên cần có ít nhất 1% ủng hộ trong 3 cuộc thăm dò trên toàn quốc hoặc ít nhất 1% ủng hộ trong một cuộc thăm dò cử tri ở 2 trong 4 bang bầu cử sơ bộ sớm và 1 cuộc thăm dò trên toàn quốc, và điều kiện nữa là ứng viên phải thu hút được 40.000 người tài trợ cá nhân cho các chiến dịch của họ, trong đó phải có ít nhất 200 nhà tài trợ cá nhân trong 20 tiểu bang hoặc vùng lãnh thổ trở lên. 

Thị trưởng Suarez của Miami, doanh nhân Johnson, cựu ứng viên thống đốc bang California Elder và cựu Dân biểu Hurd bang Texas đã không đủ điều kiện tham gia cuộc tranh biện đầu tiên.

Cuộc tranh biện hôm thứ Tư là cuộc tranh biện đầu tiên do Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa (RNC) tổ chức trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ 2024. Buổi tiếp theo sẽ diễn ra vào ngày 27/9 tại Thư viện Tổng thống Reagan ở California.

Người không tham gia tranh biện cũng thắng

Chiến dịch tranh cử của ông Trump tuyên bố chiến thắng trước vài tiếng khi bắt đầu cuộc tranh biện, “Tổng thống Trump đã thắng trong cuộc tranh biện tối nay vì mọi thứ xoay quanh ông ấy”. Chiến lược gia cấp cao của chiến dịch tranh cử Trump là Chris LaCivita cho biết. “Trên thực tế, sự kiện tối nay thậm chí không nên được gọi là một cuộc tranh biện, mà là một buổi thử giọng cho đội ngũ nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump”.

Người dẫn đầu trong đề cử ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2024 là cựu Tổng thống Trump đã vắng mặt trong cuộc tranh biện tối 23/8 đó. Ông Trump ‘thi tài’ với 8 ứng viên tham gia tranh biện bằng cách độc đáo là có mặt trên mạng xã hội X với bình luận viên chính trị gạo cội Tucker Carlson. Cuộc phỏng vấn của ông Carlson với ông Trump dài 46 phút, và sau 3 tiếng video được phát hành đã đạt 91 triệu lượt xem, vượt xa số người xem buổi tranh biện tổng thống sơ bộ  đầu tiên trên Fox News.

Trong cuộc phỏng vấn, ông Trump gọi những người đưa ra cáo buộc hình sự chống lại ông là “man rợ” và cảnh báo về “mức độ thù hận mà tôi chưa từng thấy” ở Mỹ. 

Ông Trump nói: “Họ là những con thú dữ; họ là những kẻ bệnh hoạn, thực sự bệnh hoạn”.

Chúng ta có những người tuyệt vời trong Đảng Dân chủ, chúng ta có những người tuyệt vời là thành viên Đảng Dân chủ. Hầu hết mọi người dân trong đất nước chúng ta là tuyệt vời”, cựu Tổng thống Trump nói. “Tôi đang đại diện cho mọi người, tôi không chỉ đại diện cho những người Cộng hòa hay bảo thủ, mà tôi đại diện cho tất cả mọi người, tôi là tổng thống của mọi người dân”.

Nhưng tôi đã đang nhìn thấy những gì họ làm. Tôi đã đang nhìn thấy họ cố gắng làm mọi thứ. Khi họ ngụy tạo Nga, Nga, Nga, và khi điều đó được phơi bày, thì họ chìm xuống”, ông Trump nói, đề cập đến tuyên bố ông thông đồng với Nga để đảm bảo chiến thắng năm 2016 đã bị vạch trần là trò lừa dối.

Cựu Tổng thống Trump nói “báo cáo Durham đã giải thích trò đó hủ bại thế nào”.

Ông Trump còn cho biết lo ngại đối thủ sẽ cố gắng “đánh cắp” cuộc bầu cử năm 2024. Trong cuộc phỏng vấn, ông Trump đã nói về đối thủ DeSantis – người chỉ đứng sau ông Trump trong thăm dò – là “chắc chắn sẽ thất bại”.

Dù phải gánh 4 cáo trạng hình sự và 91 tội danh, ông Trump vẫn bảo đảm và thậm chí gia tăng số người ủng hộ ông trong các cuộc thăm dò. 

Mộc Vệ (t/h)