Ngày 3/5, một dự thảo ý kiến ​​của Tối cao Pháp viện Mỹ về dự luật phá thai ở tiểu bang Mississippi bị rò rỉ đã gây ra cú sốc lớn. Tổng thống Mỹ đương nhiệm Biden và cựu Tổng thống Trump, các nghị sĩ của Đảng Dân chủ, Đảng Cộng hòa đều biểu đạt thái độ của mình. Tòa án Tối cao cũng đã đưa ra tuyên bố về vụ rò rỉ này.

p3000381a396279567
Biểu tình chống phá thai. (Nguồn: Fibonacci Blue / CC BY 2.0)

Dự thảo ý kiến ​​này do truyền thông Mỹ Politico có được, cho thấy Tòa án Tối cao muốn lật ngược phán quyết vụ “Roe kiện Wade” năm 1973 rằng phá thai là hợp pháp ở Mỹ.

Trong bản thảo 98 trang ý kiến ​​đa số, thẩm phán Tòa án Tối cao Samuel Alito viết: “Vụ ‘Roe kiện Wade’ ngay từ đầu đã sai lầm khủng khiếp, vụ kiện này đối với cuộc điều tra lịch sử nằm ở đâu đó giữa ‘không liên quan gì đến hiến pháp’ và ‘rõ ràng là không chính xác’, hơn nữa luận chứng của vụ kiện này đặc biệt yếu; nhưng phán quyết ban đầu đã gây ra hậu quả mang tính phá hoại.”

Ông cũng viết rằng trường hợp của vụ “Roe kiện Wade” tạo ấn tượng rằng quyền phá thai có thể được tìm thấy trong Hiến pháp Mỹ, trong khi trên thực tế, quyền phá thai không được đề cập trong Hiến pháp Mỹ.

Phần cuối của dự thảo viết: “Chúng tôi chắc chắn đi đến kết luận rằng quyền phá thai không bén rễ sâu vào lịch sử và truyền thống của quốc gia. Hiến pháp Mỹ không cấm công dân của các tiểu bang bang cấm hoặc hạn chế việc phá thai và phán quyết của vụ ‘Roe kiện Wade’ đã vượt quá quyền đó. Chúng tôi hiện đang lật ngược lại quyết định này và giao quyền lợi này cho người dân và các đại biểu dân cử của họ … Hiện tại là lúc phải tuân theo Hiến pháp và để vấn đề phá thai cho các đại biểu dân cử (biểu quyết).”

Chánh án tức giận lên án “sự phản bội” và điều tra kỹ lưỡng nguồn gốc của vụ rò rỉ

Tòa án Tối cao thừa nhận trong một tuyên bố hôm thứ Ba (ngày 3/5) rằng “một bản sao của dự thảo ý kiến ​​trong vụ án đang chờ xử lý” đã bị rò rỉ vào tối thứ Hai (2/5).

Tuyên bố viết: “Việc phân phối nội bộ các dự thảo ý kiến ​​của các thẩm phán là một phần theo quy định thông thường và quan trọng trong công tác thảo luận bí mật của tòa án. Mặc dù tài liệu được mô tả trong báo cáo là đúng sự thật, nhưng nó không đại diện cho quyết định của tòa án hoặc lập trường cuối cùng của bất kỳ thành viên nào về vụ kiện.”

Chánh án John Glover Roberts cũng đã đưa ra một tuyên bố hôm thứ Ba (3/5), gọi những rò rỉ là một sự phản bội đối với tòa án và đã chỉ thị người phụ trách tòa án điều tra nguồn gốc của những rò rỉ, nhưng tòa án sẽ không bị ảnh hưởng bởi vụ rò rỉ này.

Ông Roberts viết: “Ở một mức độ nào đó, sự phản bội bí mật của tòa án có mục đích phá hoại tính công bằng chính nghĩa của công việc của chúng tôi, và nó (sự phản bội) sẽ không thành công. Công việc của tòa án sẽ không chịu bất cứ ảnh hưởng nào. Tòa án tối cao thật may mắn khi có một đội ngũ, cả nhân viên bình thường và thư ký pháp lý, đều rất trung thành với tòa án và cam kết tuân theo pháp quyền. Các nhân viên tôn trọng tính bảo mật của trình tự tư pháp và duy hộ sự tín nhiệm của tòa án. Vụ rò rỉ là một sự xúc phạm đối với tòa án và cộng đồng các công chức tòa án, là sự phá hoại đặc biệt và nghiêm trọng đối với sự tín nhiệm.”

Ông Biden: Ủng hộ quyền lựa chọn của phụ nữ

Tổng thống Mỹ Biden hôm thứ Ba (3/5) đã lên tiếng về vụ việc này: “Tôi tin rằng quyền lựa chọn (phá thai) của phụ nữ là cơ bản.” Và ông còn cho biết bất kỳ quyết định nào của Tòa án cấp cao nên thúc đẩy cử tri bỏ phiếu cho “các ứng cử viên ủng hộ quyền lựa chọn phá thai” trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11.

Ông Biden nói thêm rằng nếu Tòa án Tối cao “thật sự lật ngược vụ ‘Roe kiện Wade’, trách nhiệm bảo vệ quyền lựa chọn [phá thai] của phụ nữ sẽ thuộc về các quan chức dân cử ở tất cả các cấp chính quyền.” Ông nói: “Ở cấp liên bang, chúng tôi sẽ cần đa số ghế thượng nghị sĩ và dân biểu ủng hộ quyền lựa chọn phá thai để thông qua luật liên quan, tôi sẽ nỗ lực cho việc này và ký thành luật.”

Vào tháng Chín năm ngoái, ông Biden đã chỉ đạo Hội đồng Chính sách Giới và Văn phòng Cố vấn Nhà Trắng khởi động “phản ứng của toàn chính quyền” đối với phán quyết của Tòa án Tối cao, phán quyết này cho phép luật cấm phá thai ở mức độ lớn hơn của bang Texas vẫn có hiệu lực.

Ông Trump: Quá sớm để nói về rò rỉ ảnh hưởng đến bầu cử giữa kỳ

Cựu Tổng thống Donald Trump hôm thứ Ba cho biết, vụ rò rỉ chưa từng có về dự thảo ý kiến ​​đã gây sốc, nhưng ông cho rằng còn quá sớm để nói về việc vụ rò rỉ này ảnh hưởng đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Fox News Digital vào thứ Ba (3/5), ông Trump nói, “Thật ngạc nhiên khi thấy tin tức này, mặc dù Washington là một thành phố của rò rỉ, nhưng tôi chưa bao giờ thấy một vụ rò rỉ của Tòa án Tối cao, trong vài thập kỷ mọi người chưa từng thấy vụ rò rỉ như thế này. Đó là một tiền lệ rất nguy hiểm và nó thực sự đáng lo ngại.”

Khi được hỏi liệu ông có cho rằng vụ rò rỉ là một nỗ lực cuối cùng để ảnh hưởng đến quyết định cuối cùng của tòa án hay không, ông Trump nói: “Ở một mức độ rất lớn thì đây là một vấn đề 50-50, nó rất nan giải, rất nhiều người kích động không ngớt và cũng có rất nhiều người không như thế, từ một ý nghĩa nào đó thì nó có thể đi theo 2 hướng.” Ông Trump không chắc chắn về phán quyết cuối cùng của Tòa án Tối cao: “Điều này có vẻ là thật, nhưng bạn không biết liệu điều gì khác sẽ xảy ra.”

Ông Trump đã bổ nhiệm 3 thẩm phán Tòa án Tối cao bảo thủ trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, bao gồm ông Gorsuch, ông Kavanaugh và bà Barrett.

Đảng Dân chủ: Quyết định tồi tệ nhất

Thống đốc bang Dân chủ California, ông Gavin Newsom cho biết, California sẽ đưa ra một sửa đổi đối với hiến pháp tiểu bang để “trao quyền lựa chọn (phá thai)”.

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cho biết trong một tuyên bố chung, “Được biết, các thẩm phán do đảng Cộng hòa bổ nhiệm đã bỏ phiếu để lật lại vụ ‘Roe kiện Wade’, đây là một trong những quyết định tồi tệ và gây tổn hại nhất trong lịch sử.”

Một số người ủng hộ phá thai đã tổ chức một cuộc mít tinh phản đối bên ngoài Tòa án Tối cao vào sáng sớm ngày 3/5. Họ hét lên “Làm gì đó đi, các  thành viên Đảng Dân chủ.”

Đảng Cộng hòa: Rò rỉ là một cuộc tấn công vào Tòa án tối cao

Một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa đã lên án việc rò rỉ dự thảo phán quyết của Tòa án Tối cao.

Thượng nghị sĩ Josh Hawley đã tweet: “Cánh tả tiếp tục tấn công Tòa án Tối cao theo cách chưa từng có và vi phạm tính bí mật, hiển nhiên là vì để đe dọa … Tòa án không nên chấp nhận cuộc tấn công phối hợp với cánh tả này. Hiện giờ hãy công bố quyết định.”

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Tom Cotton đã tweet: “Tòa án Tối cao và Bộ Tư pháp phải ngay lập tức sử dụng tất cả các công cụ điều tra cần thiết để xác định vụ rò rỉ này.”

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Rick Scott cho biết: “Hành vi vi phạm quy định này cho thấy rằng các thành viên Đảng Dân chủ cấp tiến đang làm việc chăm chỉ hơn nữa để đe dọa và phá hoại tòa án … Các thẩm phán không thể bị lung lay bởi cuộc tấn công này.”

Theo dự thảo tài liệu, dự kiến ​​sẽ không có phán quyết chính thức trong vài tuần tới.

Phá thai có thể bị cấm ở một nửa nước Mỹ

Các nhóm ủng hộ phá thai tin rằng nếu Tòa án tối cao lật lại vụ “Roe kiện Wade”, việc phá thai có thể sớm bị cấm ở khoảng một nửa đất nước.

Trước hết, 13 tiểu bang ở Mỹ đã thông qua “luật kích hoạt” vào tháng 4. Điều này có nghĩa là ngay sau khi phán quyết của Tòa án Tối cao được đưa ra, lệnh cấm phá thai sẽ được ban hành ngay lập tức, và 13 tiểu bang khác có thể sẽ nhanh chóng tuân theo.

13 tiểu bang (cấm phá thai ngay lập tức) gồm có là Arkansas, Idaho, Kentucky, Louisiana, Mississippi, Missouri, North Dakota, Oklahoma, South Dakota, Tennessee, Texas, Utah và Wyoming.

Theo nghiên cứu của Viện Guttmacher, các tiểu bang Alabama, Arizona, Michigan, West Virginia và Wisconsin đã có lệnh cấm phá thai trước vụ “Roe kiện Wade”, và các lệnh cấm này có thể được khôi phục nếu luật bị lật ngược.

Vì vậy, việc lật ngược vụ “Roe kiện Wade” sẽ kích hoạt lệnh cấm phá thai gần như ngay lập tức ở ít nhất 18 tiểu bang. Ngoài ra, theo Guttmacher  báo cáo, các tiểu bang Georgia, Iowa, Ohio và Nam Carolina đều có luật cấm phá thai sau 6 tuần, và mặc dù những luật đó đã bị phán quyết là vi hiến, nhưng chúng có thể được xem xét lại nếu vụ “Roe kiện Wade” được lật lại.

Theo Guttmacher, 4 tiểu bang khác là Florida, Indiana, Montana và Nebraska cũng có thể cấm hoặc hạn chế nghiêm ngặt việc phá thai.

Trong khi đó, các dịch vụ phá thai dự kiến ​​sẽ tiếp tục tồn tại ở các tiểu bang xanh (Đảng Dân chủ cầm quyền) như New York.