Ngày 16/3, Tòa án cấp cao nhất của Liên Hợp Quốc về tranh chấp giữa các quốc gia đã ra lệnh cho Nga dừng ngay các hoạt động quân sự tại Ukraine, nói rằng họ “quan ngại sâu sắc” trước việc sử dụng vũ lực của Moscow. 

Embed from Getty Images

Mặc dù các phán quyết của Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) có giá trị ràng buộc, nhưng lại không có các biện pháp trực tiếp để thực thi những phán quyết đó; và trong một số trường hợp hiếm hoi trước đây, một vài quốc gia đã phớt lờ chúng.

Các thẩm phán ICJ ra quyết định: “Liên bang Nga sẽ phải ngay lập tức đình chỉ các hoạt động quân sự bắt đầu từ ngày 24/2/2022 trên lãnh thổ của Ukraine.”

Họ tuyên bố thêm rằng Nga cũng phải đảm bảo các lực lượng khác dưới sự kiểm soát của Nga hoặc được hỗ trợ bởi Moscow sẽ không tiếp tục hoạt động quân sự.

Ukraine đã đệ đơn kiện lên ICJ ngay sau khi cuộc xâm lược của Nga bắt đầu vào ngày 24/2. Phía Ukraine cáo buộc lời biện minh của Moscow, rằng họ đang hành động để ngăn chặn một cuộc diệt chủng ở miền đông Ukraine, là vô căn cứ.

Ngoài việc bác bỏ các lý do viện dẫn cho cuộc xâm lược, Kyiv cũng yêu cầu các biện pháp “tạm thời” khẩn cấp chống lại Nga nhằm ngăn chặn bạo lực trước khi vụ kiện được xét xử đầy đủ. Các biện pháp này đã được ban hành vào ngày 16/3.

Trong các phiên điều trần hồi đầu tháng, Ukraine cho biết không có mối đe dọa diệt chủng nào ở miền đông Ukraine, và Công ước về Diệt chủng năm 1948 của Liên hợp quốc mà cả hai nước đã ký kết, không cho phép việc dùng một cuộc xâm lược để ngăn chặn đối phương. 

Các lực lượng chính phủ Ukraine đã chiến đấu chống lại phe ly khai do Nga hậu thuẫn ở vùng Donbass, miền đông Ukraine kể từ năm 2014. Kyiv và các đồng minh phương Tây đã bác bỏ tuyên bố của Moscow về bất kỳ cuộc diệt chủng nào nhắm vào người nói tiếng Nga tại khu vực đó.

Nga cho biết họ đã bỏ qua các phiên điều trần tại ICJ vì “sự vô lý rõ ràng của vụ kiện”. Sau đó, nước này đã đệ trình một văn bản lập luận rằng tòa án không nên áp đặt bất kỳ biện pháp nào.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy hôm 16/3 đã ca ngợi phán quyết của ICJ về các lệnh khẩn cấp là “một chiến thắng hoàn toàn” trong vụ kiện chống lại Nga.

“Lệnh (của ICJ) có giá trị ràng buộc theo luật pháp quốc tế. Nga phải tuân thủ ngay lập tức. Việc phớt lờ lệnh này sẽ cô lập Nga hơn nữa”, ông Zelenskiy phát biểu trên Twitter.

Khi ra phán quyết trong ngày 16/3, chủ tọa phiên tòa Joan Donoghue tuyên bố rằng, tòa án “quan ngại sâu sắc về việc Liên bang Nga sử dụng vũ lực ở Ukraine làm nảy sinh các vấn đề rất nghiêm trọng đối với luật pháp quốc tế”.

Vy An (Theo Reuters)