Dự án hệ thống lọc nước uống cho gần 300 trường học và trạm y tế được giới chức tỉnh Bạc Liêu đầu tư 123 tỷ đồng đã bộc lộ nhiều bất cập khi đưa vào vận hành, có nơi vài tháng dùng đã trục trặc, nước uống có mùi hôi…

he thong loc nuoc bac lieu
Hệ thống lọc nước uống tại Trường THCS Lê Hồng Phong (xã Điền Hải, huyện Đông Hải) hư hỏng. (Ảnh: vtc.vn)

Một doanh nghiệp trúng 27/31 gói thầu

Ngày 7/3/2017, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu có công văn về việc đầu tư thí điểm 15 hệ thống lọc nước sạch tại thành phố.

Mục tiêu đầu tư nhằm đảm bảo sức khỏe cho học sinh mầm non, tiểu học và THCS. Qua đó tổng kết, đánh giá hiệu quả công trình, khả năng xã hội hóa… báo cáo UBND tỉnh nghiên cứu để nhân rộng mô hình trong toàn tỉnh.

Đến tháng 5/2017, UBND tỉnh đã quyết định phân bổ vốn cho tất cả 7 huyện, thị xã, thành phố và giao UBND các huyện, thị xã, thành phố quyết định đầu tư, quản lý chi với mức phân bổ 4 tỷ đồng/1 địa phương.

Tính đến tháng 6/2021, UBND các huyện, thị xã và thành phố đã đầu tư 299 hệ thống lọc nước uống, trong đó có 253 điểm trường và 46 trạm y tế với tổng kinh phí hơn 123 tỷ đồng.

Qua khảo sát thực tế, dù quy mô học sinh hay lượng bệnh nhân đến khám ít hay nhiều thì các địa phương vẫn đầu tư 1 hệ thống/đơn vị sử dụng, và công suất như nhau (2.000 lít/ngày đêm đối với trường học, 5.000 lít/ngày đêm đối với trạm y tế).

Chi phí đầu tư cho hệ thống cũng tương đối cao, khoảng 400 triệu đồng/hệ thống lắp cho trường học và khoảng 500 triệu đồng đối với trạm y tế.

Đáng chú ý, trong toàn bộ kinh phí đầu tư hơn 123 tỷ đồng, công ty cổ phần công nghệ Remy Việt Nam trúng đến 27/31 gói thầu. Bên cạnh đó, tỷ lệ tiết kiệm trong lựa chọn nhà thầu rất thấp, trung bình khoảng 0,87%. Riêng huyện Hồng Dân tỷ lệ này chỉ là 0,1%. Trong khi tỷ lệ tiết kiệm trong đấu thầu của tỉnh bình quân trong 5 năm qua là 3,95%.

Quảng Nam: Ngôi trường 63 tỷ đồng ở huyện miền núi có nguy cơ ‘bị xóa sổ’ sau 2 năm sử dụng

Hệ thống nước hư hỏng, nước có mùi hôi, nguy cơ lãng phí

Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bạc Liêu, việc kiểm tra, đánh giá đầu tư hệ thống lọc nước còn nhiều bất cập như: Có địa phương phản ánh liên hệ nhà thầu đến bảo hành gặp khó khăn nên có lúc phải gián đoạn cung cấp nước; khi hết thời gian bảo hành thì không có kinh phí để ký hợp đồng bảo trì (giá tham khảo từ nhà thầu đưa ra khoảng 8-10 triệu đồng/năm).

Khi hệ thống bị hư hỏng, các đơn vị tại địa phương gần như không liên hệ được, phải liên hệ trực tiếp nhà thầu nên mất nhiều thời gian; có trường hợp không liên hệ được, không cân đối được kinh phí để sửa chữa, thay thế các thiết bị.

Đối với các trường tiểu học và THCS có xây nhà trạm, lắp đặt ngoài trời, không có cửa hoặc thiết bị che chắn do tác động của mưa, nắng, bụi nên vệ sinh khó đảm bảo, nhất là mặt bàn nước, đầu vòi dễ phát sinh rêu mốc, mảng bám, vì sét không đảm bảo vệ sinh.

Mặc khác, một số điểm trường khung thép đỡ bình chứa nước trong tủ lọc bị rỉ sét, về lâu dài có khả năng đổ sập khung này, các hệ thống thường xuyên bị sự cố hoặc hư về khởi động, máy bơm…

Đối với hệ thống lọc nước trang bị cho các trạm y tế, nước uống tại các trạm có tình trạng bị hôi, nhà thầu cung cấp lắp đặt chưa khắc phục được. Có một số trạm đang bị sự cố, có trạm đã ngưng hoạt động.

Về nhu cầu sử dụng hệ thống nước, một số điểm có rất ít, cán bộ, nhân viên và người dân đến khám điều trị tại trạm, sử dụng không nhiều, khám xong là về, không ở lại, nhu cầu sử dụng khoảng 50- 100 lít/ngày…

Trước những bất cập của dự án, công an tỉnh Bạc Liêu đã có văn bản yêu cầu một số địa phương trong tỉnh cung cấp tài liệu, hồ sơ liên quan đến dự án để phục vụ xác minh vụ việc “Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng”.

Báo Người Lao Động lấy dẫn chứng hệ thống lọc nước tại Trường THCS Phong Thạnh A (xã Phong Thạnh A, thị xã Giá Rai), cho thấy chỗ lấy nước được lắp ngoài trời với 4 vòi lấy nước và 2 chiếc ly cho học sinh cả trường dùng chung. Vì không có cửa và thiết bị che chắn nên mặt bàn, vòi nước phải chịu tác động trực tiếp bởi mưa nắng, sinh rêu mốc và các mảng bám. Nhà trường cho biết hệ thống này đã không hoạt động gần một năm nay nhưng gọi nhà thầu không chịu xuống sửa chữa.

Còn tại Trường THCS Lê Hồng Phong (xã Điền Hải, huyện Đông Hải), bà Lưu Xuân Hương, Hiệu trưởng trường, cho biết hệ thống máy lọc nước bắt đầu hư hỏng sau hơn 1 năm đưa vào sử dụng. Nhà trường thuê thợ sửa chữa nhưng chỉ sử dụng được thêm một thời gian lại tiếp tục hư hỏng.

“Nó hư gì tôi cũng không rõ. Không có người sửa. Để vậy luôn”, bà Hương nói trên báo VTC.

Tờ báo cũng dẫn lời bác sĩ Nha Văn Ửng, Trưởng trạm Y tế xã Điền Hải (huyện Đông Hải), cho biết, năm 2019 đơn vị được huyện đầu tư hệ thống lọc nước uống phục vụ bệnh nhân, y bác sĩ cùng nhân viên của trạm. Tuy nhiên, hệ thống lọc nước hoạt động được vài tháng thì gặp trục trặc, nước có mùi hôi, không thể uống được. Hiện hệ thống lọc nước này chưa được sửa chữa và bị bỏ không.

Ngọc Long