Ngày 17/3, Nhà Trắng đã kiên quyết phản đối việc thiết lập vùng cấm bay tại Ukraine sau khi Tổng thống Volodymyr Zelensky có bài phát biểu kêu gọi trước cả hai viện của Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày trước đó. 

Embed from Getty Images

Trong bài phát biểu trước Quốc hội Hoa Kỳ, ông Zelensky một lần nữa kêu gọi Chính quyền Biden giúp thiết lập vùng cấm bay ở Ukraine để bảo vệ dân thường, trong bối cảnh cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã bước sang tuần thứ tư.

“Ngài là lãnh đạo quốc gia vĩ đại của ngài. Tôi ước ngài trở thành nhà lãnh đạo của thế giới. Là nhà lãnh đạo của thế giới có nghĩa là trở thành người lãnh đạo hòa bình.” Tổng thống Zelensky bày tỏ trong một thông điệp gửi tới Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.

Nhà Trắng trước đó đã từ chối yêu cầu của ông Zelensky về việc thực hiện vùng cấm bay trên lãnh thổ Ukraine, nói rằng động thái này có thể dẫn đến một hành động leo thang, đẩy Hoa Kỳ vào cuộc chiến mở rộng với Nga.

Sau bài phát biểu của Tổng thống Zelensky hôm 16/3, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki đã lặp lại những nhận xét trước đó. 

“Chúng tôi liên lạc rất chặt chẽ với người Ukraine. Trên tinh thần đó, không có gì mà ông ấy yêu cầu hoặc phát biểu hôm nay là một điều bất ngờ. Nếu chúng tôi là Tổng thống Zelensky, chúng tôi cũng sẽ yêu cầu mọi thứ có thể.” Bà Psaki nói với các phóng viên: “Ông ấy đang chứng kiến ​​đất nước và người dân của mình bị tấn công và bạo hành bởi Tổng thống Putin và quân đội Nga.”

“Tuy nhiên, cách Tổng thống Biden đưa ra quyết định là qua lăng kính an ninh quốc gia của chúng ta và như chúng tôi đã nói trước đây, nếu một khu vực cấm bay được thực hiện, có khả năng chúng ta sẽ phải bắn hạ máy bay Nga, NATO sẽ bắn hạ máy bay Nga, và chúng ta không cảm thấy thích thú với việc tham gia vào Thế chiến III.”

Được hỏi về việc liệu ông Zelensky có xem “vùng cấm bay nhân đạo” “vùng cấm bay toàn diện” là như nhau không, bà Psaki cho rằng cả hai đều có nguy cơ gây ra chiến tranh với Nga.

“Đã có nhiều mô tả về cả hai điều đó trong vài tuần qua và đôi khi – tôi không muốn thêm chữ vào miệng ông ấy – nhưng một khu vực cấm bay nhân đạo có thể là khu vực địa lý cụ thể hoặc một vài phần của miền tây Ukraine, còn về khu vực cấm bay toàn diện, đôi khi điều người ta đề cập đến là toàn bộ đất nước.”

Bà Paski trả lời thêm: “Theo quan điểm của chúng tôi và quan điểm của quân đội, không có sự khác biệt về việc triển khai  [vùng cấm bay] và các tác động leo thang.” 

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết các lực lượng Nga đã sử dụng tên lửa hành trình được phóng từ bên trong biên giới nước Nga. Trong cuộc họp báo với Bộ trưởng Quốc phòng Slovakia Jaroslav Nad ở Bratislava, ông Austin đã nói với các phóng viên: “Vì vậy, một khu vực cấm bay sẽ không ngăn cản được hoạt động đó.”

“Để kiểm soát bầu trời, bạn phải vô hiệu hóa các hệ thống phòng không trên mặt đất.” Ông Austin giải thích thêm: “Và một số hệ thống phòng không đó đang được đặt ở Nga, một lần nữa, không có cách nào dễ dàng hoặc đơn giản để thực hiện điều đó. Không có cái gọi là khu vực cấm bay. Vùng cấm bay có nghĩa là bạn đang xung đột với Nga. Vì vậy, từ quan điểm của Hoa Kỳ, một lần nữa, lập trường của chúng tôi vẫn là chúng tôi sẽ không thực hiện điều đó.”

Thay vì thiết lập vùng cấm bay, các quan chức Mỹ đã chọn gửi vũ khí và đạn dược tới Ukraine. Đầu tuần này, Tổng thống Biden cho biết chính quyền của ông sẽ cung cấp cho Kyiv 3.000 tên lửa đất đối không vác vai, bao gồm khoảng 800 tên lửa phòng không Stinger và 2.000 tên lửa Javelin được cho là có hiệu quả chống lại các phương tiện bọc thép của Nga.

Ukraine cũng đã yêu cầu trang bị máy bay chiến đấu MiG-29, tên lửa phòng không S-300 và các hệ thống khác thay vì vùng cấm bay. Slovakia được cho là sở hữu các máy bay S-300 từ thời Liên Xô, và Bộ trưởng Quốc phòng Slovakia nói với các phóng viên rằng chính phủ của ông đang xem xét việc gửi vũ khí tới Ukraine.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg hồi đầu tháng đã từ chối yêu cầu của Ukraine về việc thực thi vùng cấm bay, nói rằng điều đó sẽ dẫn đến một cuộc xung đột lớn hơn, tàn khốc hơn trên khắp châu Âu.

“Chúng tôi không phải là một phần của cuộc xung đột này và chúng tôi có trách nhiệm đảm bảo nó không leo thang và lan rộng ra ngoài lãnh thổ Ukraine”, ông Stoltenberg phát biểu trong một cuộc họp báo ngày 4/3.

“Chúng tôi hiểu sự tuyệt vọng [của các bạn] nhưng chúng tôi cũng tin rằng nếu chúng tôi thực hiện nó (vùng cấm bay), chúng tôi sẽ gây ra một điều gì đó có thể dẫn đến một cuộc chiến toàn diện ở châu Âu, liên quan đến nhiều quốc gia hơn và nhiều đau khổ hơn”, ông Stoltenberg nhấn mạnh. 

Vy An (Theo The Epoch Times)