Từ chính quyền thời cựu Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã điều tra các trạm nghe lén của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đặt tại Cuba, tình báo Mỹ khi đó đã theo dõi nhân viên của các ‘gã khổng lồ’ viễn thông Trung Quốc Huawei và ZTE ra vào các trạm này.

shutterstock 1569486610
Huawei và ZTE (Ảnh: Ascannio/ Shutterstock)

WSJ hôm 21/6 dẫn nguồn tin cho hay, chính quyền Mỹ thời Tổng thống Trump nghi ngờ rằng hai ‘gã khổng lồ’ viễn thông Trung Quốc Huawei và ZTE có thể đã giúp mở rộng khả năng của ĐCSTQ do thám Mỹ từ Cuba. Không rõ liệu chính quyền Tổng thống Biden hiện nay có tiếp tục cuộc điều tra này hay không.

Nguồn tin cho hay, dù cả Huawei và ZTE đều không tạo ra các công cụ tinh vi mà ĐCSTQ sử dụng để nghe lén, nhưng cả hai công ty đều thành thạo các công nghệ có thể hỗ trợ các hoạt động đó, chẳng hạn như máy chủ và thiết bị mạng có thể được sử dụng để truyền dữ liệu về Trung Quốc.

Huawei phủ nhận các cáo buộc, trong một tuyên bố gọi chúng là “những cáo buộc vô căn cứ”, trong khi ZTE không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của WSJ.

Nhà Trắng và Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ (ODNI) hiện nay cũng không trả lời yêu cầu bình luận.

Theo nhà chức trách Mỹ, ĐCSTQ đã duy trì một căn cứ gián điệp ở Cuba ít nhất là từ năm 2019 khi ông Trump trở thành tổng thống, sau đó mở rộng từ một trạm nghe lén lên thành 4 trạm cùng hoạt động.

Đã từ lâu giới chức Mỹ cảnh báo ĐCSTQ có thể sử dụng các công ty viễn thông Trung Quốc để làm gián điệp. Mỹ đã tiến hành một nỗ lực vận động hành lang kéo dài một năm để thuyết phục các đồng minh loại trừ Huawei khỏi các mạng viễn thông thế hệ tiếp theo.

Bộ Ngoại giao ĐCSTQ đã bác bỏ tuyên bố rằng họ đang tiến hành hoạt động gián điệp ở Cuba. Nhưng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết hôm thứ Ba (20/6) rằng ông đã nói với Ngoại trưởng Trung Quốc vấn đề Mỹ “quan ngại sâu sắc” về các hoạt động gián điệp và quân sự của Trung Quốc ở Cuba.

Điều phối viên truyền thông chiến lược John Kirby của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng cũng cho biết hôm thứ Ba rằng Trung Quốc không ngừng nỗ lực cải thiện khả năng thu thập thông tin tình báo ở Tây bán cầu, bao gồm cả việc thiết lập mối quan hệ tình báo với Cuba, điều này không phải vấn đề gì bí mật hay bất ngờ.

Những năm gần đây, nhà chức trách Mỹ đã hạn chế cho phép xuất khẩu công nghệ cho Huawei và ZTE. Năm 2019, Bộ Thương mại Mỹ đã thêm Huawei vào danh sách các thực thể thương mại, yêu cầu đối với một số hàng hóa nhất định chuyển cho Huawei buộc phải có giấy phép. Năm 2020, Mỹ đã mở rộng đáng kể các yêu cầu cấp phép này. Thế nhưng Bộ Thương mại Mỹ đã cấp nhiều giấy phép trong số này, cho phép các nhà xuất khẩu Mỹ tiếp tục bán nhiều công nghệ cho Huawei.

Bộ Thương mại Mỹ hiện cho biết họ đang xem xét các chính sách và làm mọi thứ có thể để ngăn chặn công nghệ nhạy cảm của Mỹ rơi vào tay đối thủ. Một phát ngôn viên cho biết Huawei vẫn phải đối mặt “những hạn chế xuất khẩu không nhỏ”, đồng thời lưu ý rằng Bộ Thương mại vào tháng 4 đã áp đặt hình phạt dân sự độc lập lớn nhất từ ​​trước đến nay đối với một công ty Mỹ, lý do là đã bán ổ cứng cho Huawei mà không có giấy phép.

Người phát ngôn nói thêm rằng ZTE vẫn phải tuân theo một thỏa thuận với Bộ Thương mại Mỹ, theo đó thỏa thuận yêu cầu họ phải chịu sự giám sát bổ sung.

Tình báo Mỹ cảnh giác về khả năng thành lập cơ sở huấn luyện quân sự Trung Quốc – Cuba

Cũng theo WSJ, ĐCSTQ đang thảo luận với Cuba để xây dựng một cơ sở huấn luyện quân sự chung mới ở Cuba chỉ cách bờ biển Mỹ hơn 100 dặm, vấn đề đang khiến Mỹ đặc biệt cảnh giác.

WSJ lần đầu tiên đưa tin vào ngày 20/6 rằng tình báo Mỹ cho hay vấn đề đàm phán về cơ sở ở bờ biển phía bắc Cuba đang ở giai đoạn cuối, chính quyền Tổng thống Biden đã liên hệ với các quan chức Cuba để trì hoãn thỏa thuận và ngăn cản mọi hành động.

Một quan chức đương nhiệm và một cựu quan chức Mỹ nói với WSJ rằng cơ sở quân sự được đề xuất là một phần của Dự án 141, đây là dự án ​​của quân đội ĐCSTQ nhằm tạo ra một mạng lưới tiền đồn quân sự trải khắp toàn cầu. Một cựu quan chức Mỹ cho biết, trong Dự án 141 có tiền đồn hải quân ĐCSTQ ở Campuchia và một cơ sở quân sự tại một cảng ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Nguồn tin cho biết, trong thông tin tình báo mới cơ mật cao của Mỹ có nhắc đến cơ sở huấn luyện quân sự Trung Quốc – Cuba, nhưng vấn đề thông tin này được cho là chưa đầy đủ.

Đài Loan cách Trung Quốc khoảng 100 dặm, bằng khoảng cách với Cuba và Florida. Quan chức tình báo Mỹ cho biết động thái của ĐCSTQ là một phản ứng đối với mối quan hệ của Mỹ với Đài Loan.

Mới đây Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã đến thăm Trung Quốc để gặp lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình. Ông cho biết tại một cuộc họp báo trước khi kết thúc chuyến thăm rằng Mỹ không ủng hộ Đài Loan độc lập nhưng Mỹ vẫn sẽ thực hiện trách nhiệm theo “Đạo luật Quan hệ Đài Loan”, bao gồm cả việc đảm bảo khả năng tự vệ của Đài Loan.

Ông Blinken cũng lên án các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan cũng như ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Miller cho biết trong một tuyên bố vào ngày 19/6 rằng Ngoại trưởng Blinken đã thảo luận với phía Trung Quốc về một loạt vấn đề an ninh toàn cầu và khu vực, bao gồm cả những lo ngại của Mỹ về các hoạt động tình báo của Trung Quốc ở Cuba.

Đầu tháng này, WSJ lần đầu tiên đưa tin về kế hoạch của ĐCSTQ thiết lập các trạm nghe lén ở Cuba. Theo các quan chức Mỹ, mạng lưới nghe lén này đã trải qua quá trình nâng cấp vào khoảng năm 2019, mở rộng từ một trạm thành 4 trạm cùng hoạt động, một báo cáo của tình báo Mỹ đầu năm nay đã đề cập đến việc “quản lý tập trung” 4 trạm này, điều này có thể hàm ý phía Trung Quốc có thể có nhiều trạm hơn.

Theo các quan chức Mỹ, ĐCSTQ không có quân đội chiến đấu ở Mỹ Latin, căn cứ Djibouti ở vùng Sừng châu Phi là căn cứ quân sự duy nhất của ĐCSTQ bên ngoài Thái Bình Dương. Còn Mỹ có hơn 350.000 binh sĩ đồn trú tại một số lượng lớn các căn cứ quân sự ở khu vực Thái Bình Dương. Mỹ cũng phản đối việc mở rộng quân sự của ĐCSTQ ra bên ngoài khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Trước đây Mỹ đã theo dõi chuyến thăm đã được lên kế hoạch của một quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng Cuba tới Trung Quốc, động thái được các quan chức Mỹ coi là dấu hiệu cho thấy đàm phán về việc thành lập cơ sở đào tạo quân sự ở Cuba của ĐCSTQ đã tiến triển.

Tình báo Mỹ cho rằng ĐCSTQ đang cố gắng mở rộng ảnh hưởng trên toàn thế giới. Hồi đầu tháng này, Thượng nghị sĩ Mark Warner (Đảng Dân chủ) và Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Marco Rubio (Đảng Cộng hòa) cho biết, họ rất lo ngại trước các báo cáo về một liên minh Trung Quốc-Cuba nhắm vào Mỹ và người Mỹ.

Mộc Vệ (t/h)