Nam Phi hôm thứ Sáu (29/12) đã nộp đơn kiện lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) hay còn gọi là Tòa án Thế giới tại The Hague, Hà Lan, cáo buộc rằng những hành động của Israel tại Gaza tương đương với “diệt chủng” và yêu cầu tòa ban hành “các biện pháp khẩn cấp tạm thời” để chấm dứt hành vi phạm tội đó.

Nam Phi cho rằng Israel đã vi phạm những bổn phận của họ theo Công ước Diệt chủng 1948 vì họ có những hoạt động trấn áp nhóm Hamas người Palestine tại Gaza từ sau ngày 7/10.

ICJ là tòa án của Liên Hiệp Quốc chuyên giải quyết các tranh chấp giữa các quốc gia. Cả Nam Phi và Israel đều là các bên ký kết Công ước Ngăn chặn và Trừng phạt Tội Diệt chủng, được thông qua lần đầu năm 1948, phản ứng với nạn diệt chủng hàng loạt của Đức Quốc Xã trong Thế chiến II.

Nam Phi yêu cầu ICJ ban hành các biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc ngắn hạn, ra lệnh cho Israel phải dừng chiến dịch quân sự tại Gaza và coi đó là “cần thiết trong trường hợp này để ngăn chặn sự tổn hại nghiêm trọng và không thể bù đắp hơn nữa đối với quyền của người dân Palestine”.

ICJ phát đi tuyên bố cho hay, đơn kiện của Nam Phi cáo buộc “những hành động và thiếu sót của Israel… được hiểu là diệt chủng, bởi vì chúng được thực hiện với ý địch đặc biệt rõ ràng nhằm hủy diệt người Palestine tại Gaza, vốn là một bộ phận của nhóm dân tộc, chủng tộc, sắc tộc Palestine rộng lớn hơn”.

ICJ cũng đã công bố tài liệu 84 trang do Nam Phi gửi liệt kê chi tiết các biện pháp, trước tiên trong số đó là yêu cầu Israel phải “ngay lập tức đình chỉ các hoạt động quân sự tại Gaza”.

Nam Phim là tiếng nói phản đối Israel mạnh mẽ khi nhà nước Do Thái tấn công Hamas tại Gaza. Việc nộp đơn kiện lên ICJ là động thái mới nhất của Nam Phi để tăng cường áp lực sau khi các nhà lập pháp nước này hồi tháng trước đã bỏ phiếu đồng ý đóng cửa Đại sứ quán Israel tại Pretoria và đình chỉ tất cả quan hệ ngoại giao song phương với nhà nước Do Thái cho đến khi nào cuộc chiến tranh tại Gaza đạt được thỏa thuận đình chiến.

Nam Phi trước đó đã tìm cách buộc tội Israel phạm tội ác chiến tranh tại Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC). Israel không phải là một bên ký kết tham gia ICC, nhưng tòa án cũng có trụ sở tại The Hugue, Hà Lan này đã từng tuyên bố rằng họ có quyền tài phán ở Gaza và Bờ Tây (sông Jordan).

Israel phản đối đơn kiện của Nam Phi

Bộ Ngoại giao Israel tuyên bố đơn kiện của Nam Phi lên ICJ là “vô căn cứ”. Israel đổ lỗi cho Hamas gây đau khổ cho người Palestine tại Dải Gaza khi nhóm này sử dụng thường dân làm lá chắn người và ăn cắp hàng viện trợ nhân đạo của họ. Hamas đã bác bỏ các cáo buộc này.

Israel đã nói rõ rằng người dân của Dải Gaza không phải là kẻ thù, và đang hết sức nỗ lực để hạn chế gây tổn hại cho những người không liên quan và cho phép viện trợ nhân đạo được vào Dải Gaza”, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Israel khẳng định.

Theo các quy định của ICJ, đơn kiện của Nam Phi được ưu tiên hơn tất cả các vụ án khác bởi vì có yêu cầu ban hành các biện pháp khẩn cấp tạm thời.

Nam Phi không đề nghị và ICJ cũng chưa thông báo về ngày xét xử vụ án Israel phạm tội “diệt chủng”.

Mặc dù ICJ được coi là tòa án cấp cao nhất của Liên Hiệp Quốc, nhưng những phán quyết của tòa này đôi khi vẫn bị các bên phớt lờ. Chẳng hạn, vào tháng 3/2022, ICJ đã ra lệnh cho Nga phải ngay lập tức dừng chiến dịch quân sự tại Ukraine, nhưng cuộc chiến tranh này vẫn kéo dài cho đến nay và chưa có dấu hiện dừng lại.

Hải Đăng (T/h)