Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy trong hai tháng đầu năm 2024, cán cân thương mại Việt Nam – Trung Quốc âm 12,8 tỷ USD, tăng 98,2% so với cùng kỳ năm trước. Dòng rác phế liệu bắt đầu tràn vào Việt Nam qua con đường nhập khẩu.

cang Viet Nam
(Ảnh minh họa: Igor Grochev/Shutterstock)

Tính chung 2 tháng đầu năm 2024, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 4,72 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 3,5 tỷ USD). Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 3,53 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 8,25 tỷ USD.

Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 17,4 tỷ USD. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 20,9 tỷ USD. Trong 2 tháng đầu năm 2024, xuất siêu sang Hoa Kỳ ước đạt 15,2 tỷ USD tăng 36,6% so với cùng kỳ năm trước; xuất siêu sang EU ước đạt 5,3 tỷ USD, tăng 13,9%; xuất siêu sang Nhật Bản 0,4 tỷ USD (cùng kỳ năm trước nhập siêu 0,2 tỷ USD); nhập siêu từ Trung Quốc 12,8 tỷ USD, tăng 98,2%; nhập siêu từ Hàn Quốc 3,7 tỷ USD, giảm 4,3%; nhập siêu từ ASEAN 1 tỷ USD, giảm 21,9%.

Thị trường nhập khẩu hàng hóa từ Nhật Bản “nổi bật” với lượng hàng phế liệu sắt thép nặng tới 206 ngàn tấn tính riêng trong tháng 1. Mặt hàng rác phế liệu này cũng bắt đầu được “ship” từ Úc (1,4 ngàn tấn); các nước Asean (15 ngàn tấn) vào Việt Nam.

Cùng thời điểm, Cục Hải quan TPHCM cũng phản ánh tình trạng hơn  5.000 container tồn đọng ở cảng biển. Đại diện Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết, với hàng nghìn container phế liệu “nằm ăn vạ” tại các cảng biển đã chiếm dụng diện tích rất lớn, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, khai thác của các cảng biển.

Đặc biệt, doanh nghiệp mất hàng tỷ đồng về chi phí lưu kho, chưa kể phát sinh 100-150 USD/container phí vận chuyển các container này từ cảng Cát Lái đi cảng khác để lưu giữ, tạo dư địa để tiếp nhận thêm hàng hóa xuất, nhập khẩu.

Theo đại diện đơn vị này, đa số công ty đứng tên nhập khẩu hàng phế liệu là công ty “ma” không đủ chức năng xử lý hàng phế liệu nhưng vẫn cứ nhập về rồi để ở cảng mà không đến làm thủ tục thông quan. Khi lực lượng chức năng tìm không thể xác định được trụ sở, người chịu trách nhiệm của những công ty này. Doanh nghiệp đăng thông tin liên tục nhưng vẫn không có đơn vị nào đến làm thủ tục thông quan. Đơn vị cũng kiến nghị các cơ quan chức năng có biện pháp sớm xử lý lượng hàng tồn đọng này nhưng vẫn chưa có kết quả.

Nguyên Hương