Ở Việt Nam, việc kinh doanh xe máy điện, xe đạp điện Trung Quốc ngày càng phổ biến. Tuy vậy, chất lượng về pin và sạc chưa được Việt Nam quản lý theo tiêu chuẩn khiến tình trạng cháy nổ diễn ra thường xuyên và đem đến nhiều hậu quả về tính mạng, tài sản. Bởi khi cháy, pin xe điện rất khó để dập tắt vì nguồn cháy xuất phát từ các phản ứng hóa học bên trong viên pin, sinh ra nhiều khí độc, chưa kể khi gặp nước có thể cháy nổ nguy hiểm hơn.

chay cua hang xe may dien xe may dien cua hang xe may chay
Hiện trường vụ cháy cửa hàng xe máy điện khiến 3 người trong nhà tử vong ở huyện Hoài Đức, Hà Nội. (Ảnh: bocongan.gov.vn)

Hiện nay, theo thống kê của Bộ Công thương, Việt Nam có hơn 3 triệu chiếc xe máy điện và xe đạp điện đang lưu hành (con số thực tế có thể lớn hơn vì thông qua đường nhập tiểu ngạch từ Trung Quốc).

Dạo qua thị trường trực tuyến và ở các cửa hàng, không khó để nhận ra loại xe đạp điện Trung Quốc đang chiếm lĩnh phần lớn doanh số bán, trong khi mảng xe máy điện thời gian 2-3 năm gần đây có sự tham gia của VinFast.

Nhưng hiện Việt Nam chưa có các tiêu chuẩn, quy trình quản lý pin xe điện cũng như bộ dụng cụ sạc. Điều này khiến xe máy điện Trung Quốc hạ giá thành sản xuất để chiếm thị trường, bỏ mặc chất lượng sản phẩm.

Theo đại diện Hiệp hội Phòng cháy chữa cháy (PCCC), về nguyên lý chung của các bình chữa cháy thông thường hiện nay là làm cách ly chất cháy với oxy để ngăn phản ứng cháy.

Tuy nhiên, đám cháy của pin xe điện không cần oxy mà là cháy xuất phát từ các phản ứng hóa học bên trong viên pin.

Thậm chí nếu người dân dùng nước để chữa cháy thì có thể giống như tình huống này, nước gặp nhiệt độ cao biến thành hydro lại gây nổ.

dong pin xe dien xe may dien xe dap dien
Việc kinh doanh pin xe máy điện với lõi pin nhập lậu từ Trung Quốc khiến nguy cơ cháy nổ tăng cao. (Ảnh chụp màn hình: Facebook)

Hiện nay chỉ có một vài sản phẩm của nước ngoài như bình chữa cháy gốc nước dùng công nghệ bọc phân tử thì mới có thể làm giảm thật nhanh nhiệt độ để dập tắt nó.

Loại bình này chưa phổ biến ở Việt Nam bởi giá thành cao gấp nhiều lần các loại bình thông dụng.

Tính trong 2 năm qua có nhiều vụ cháy liên quan đến xe điện gây thiệt hại nghiêm trọng, như ngày 16/1/2022 tại bãi xe tầng trệt tháp 5, chung cư Masteri Thảo Điền, phường Thảo Điền, TP Thủ Đức, TP.HCM.

pin xe dien trung quoc
Nhiều nhóm kinh doanh pin tự làm và nhập các lõi pin từ Trung Quốc để sản xuất. (Ảnh chụp màn hình: Facebook)
pin nhap tu trung quoc
Một bài đăng quảng cáo 5.000 viên pin và khung giữ pin (đóng gói sơ sài) nhập trực tiếp từ nhà máy bên Trung Quốc. (Ảnh chụp màn hình: Facebook)

Ngày 13/7/2023, tại phường Trung Sơn (TP Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa) một vụ hỏa hoạn đã xảy ra khiến 2 người chết. Nguyên nhân ban đầu của vụ cháy được xác định, ắc quy xe điện bị chập khi đang sạc dẫn đến cháy nổ.

Sau đó chỉ 1 tuần,  ngày 19/7/2023 tại thôn Ngãi Cầu, xã An Khánh, huyện Hoài Đức (Hà Nội), hỏa hoạn tại ngôi nhà ở kết hợp với kinh doanh xe đạp, xe máy điện làm 3 người trong gia đình tử vong.

Việc kinh doanh pin xe máy điện và các bộ phận liên quan tràn lan khiến tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ cháy nổ do chất lượng sản phẩm kém và nguồn gốc không rõ ràng. Người tiêu dùng nên tìm đến cơ sở chính hãng để bảo hành, sửa chữa.

Hành động cần làm khi cháy xe điện

Theo VOV Giao thông, Giảng viên Trần Văn Đồng, Trường đại học PCCC phân tích, cháy nổ dễ xảy ra ở phương tiện xe máy điện, xe đạp điện – dòng sản phẩm được trang bị hệ số an toàn cho pin thấp, do va chạm cơ học hay sự thiếu hiểu biết, kỹ năng của một bộ phận người dân trong quá trình sử dụng:

“Đa số do quá trình sử dụng quá tải dẫn đến tăng nhiệt. Thứ hai là trong quá trình nạp tăng nhiệt. Thứ ba là không bảo trì, bảo dưỡng, hết tuổi thọ, gây ra chập cháy các bản mạch.

Khi xảy ra sự cố, bằng mọi cách phải di chuyển xe bị cháy đó ra bên ngoài. Nếu không thì phải di chuyển những vật dụng, đồ dùng xung quanh có thể dễ cháy lan. Còn việc chữa cháy thì chúng ta ưu tiên sử dụng những chất như khí CO2 hóa lỏng sẽ làm giảm nhiệt độ, đồng thời đi sâu vào bên trong, giảm quá trình phản ứng hóa học”.

Hạo Thiên