Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản quý 1/2023 đạt 1,8 tỷ USD, giảm 28% so với cùng kỳ 2022. Hầu hết các thị trường đều trên đà giảm nhập khẩu thủy sản, trong bối cảnh Ủy ban châu Âu (EU) cũng chưa tháo gỡ thẻ vàng thủy sản (IUU) đối với Việt Nam.

xuat khau tom Viet Nam sang EU quy 1 2022 tang manh soctrang.gov .vn
Tổng cục Hải quan cho biết hầu hết các thị trường lớn đều giảm nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam trong quý 1/2023. (Ảnh minh họa: soctrang.gov.vn)

Cụ thể, các nhóm thủy sản chính như cá tra, tôm, cá ngừ đều đồng loạt giảm từ 30 – 37%; cua ghẹ và các loại hải sản khác là từ vài phần trăm đến 42%.

Trong số thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam, Mỹ ghi nhận mức sụt giảm nhiều nhất, trên 50% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ còn 284 triệu USD. Tiếp đến là Úc với 65 triệu USD, giảm 30% so với cùng kỳ 2022.

Trung Quốc dù mở cửa trở lại nhưng thủy sản Việt xuất sang thị trường này chỉ đạt 279 triệu USD, thấp hơn 23% so với cùng kỳ năm trước.

Tương tự, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan,… cũng lần lượt giảm nhập từ 7-17%. Đây là con số đáng báo động với ngành thủy sản khi các thị trường chính đồng loạt giảm sâu dù doanh nghiệp nỗ lực duy trì sản xuất và tiết giảm chi phí.

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), ngành này đang đối diện với nhiều khó khăn khi lạm phát toàn cầu tăng, cầu giảm tác động tiêu cực đến sản xuất trong nước.

Đơn hàng xuất khẩu của các doanh nghiệp giảm 20 – 50%, tồn kho tăng. Kéo theo đó, sản xuất nguyên liệu thủy sản trong nước bị chững lại, ngư dân và doanh nghiệp đều thiếu vốn để duy trì nuôi trồng, khai thác và chế biến.

Hiệp hội này cho hay chi phí sản xuất, vật tư, nhân công tăng cao nên hàng Việt đang chịu áp lực cạnh tranh về giá so với các đối thủ Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia tại các thị trường lớn.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng gặp khó khi Ủy ban châu Âu (EU) chưa tháo gỡ thẻ vàng thủy sản (IUU).

Trước diễn biến này, VASEP dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam tiếp tục khó khăn và hồi phục từ quý 3 nếu có các chính sách hỗ trợ về miễn giảm nộp thuế, gia hạn nợ hoặc giảm lãi vay.

Theo các doanh nghiệp, những tháng đầu năm 2023, tình trạng số lượng đơn hàng vẫn thấp hơn cùng kỳ 30 – 40% khiến hàng loạt người lao động chịu cảnh cắt giảm giờ làm, thậm chí buộc cho nghỉ việc.

Gần đây, ngành giày dép chứng kiến việc Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (TP.HCM) đã công bố sẽ không tái ký hợp đồng với hàng nghìn lao động có hợp đồng lao động từ 1–3 năm khi hết hạn hợp đồng cũ.

Cũng theo số liệu của Tổng cục Hải quan, tính chung quý 1/2023, tổng giá trị xuất – nhập khẩu hàng hóa ước đạt 154,2 tỷ USD, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu giảm 11,9% và nhập khẩu giảm 14,7%.

Tuấn Minh