Bệnh ung thư tự nhiên biến mất là một tin vui đối với người bệnh và cả bác sĩ. Tuy nhiên, sự bí ẩn đằng sau hiện tượng này lại khiến giới khoa học y tế phải bối rối.

Ung thưa
(Ảnh: Nutnutchar NAV/ ShutterStock)

Bệnh ung thư đột nhiên biến mất? Điều này nghe giống như một câu chuyện cổ tích lạ thường nhưng nó thực sự đang diễn ra ngoài đời thực với tần suất đáng kinh ngạc. Nó được gọi là sự hồi quy tự phát. Năm 2002, trung bình mỗi tháng các tạp chí y khoa đã xuất bản hơn 4 bài báo liên quan đến chủ đề này.

Từ trường hợp “khối u St. Peregrine” biến mất vào thế kỷ 13 đến trường hợp thuyên giảm được ghi nhận ở Paris vào năm 1742, hiện tượng ung thư tự động “bốc hơi” đã tồn tại từ lâu và chưa bao giờ khiến các bác sĩ ngừng bối rối. Một số bệnh nhân khỏi bệnh vĩnh viễn nhưng cũng có nhiều trường hợp tái phát lại bệnh sau một thời gian.

Tuy không thể giải thích lý do tại sao nhưng các trường hợp khỏi bệnh ung thư một cách tự nhiên vẫn được chấp nhận như một thực tế y học. 

Viện Ung thư Quốc gia (National Cancer Institute) định nghĩa sự hồi phục tự phát của bệnh ung thư là: Sự giảm kích thước hoặc mức độ lan rộng của khối u trong cơ thể mà không có nguyên nhân rõ ràng. Các nhà khoa học hiện đại có thể xác nhận cơ thể con người hoạt động với cơ chế tự phục hồi nhưng họ vẫn chưa thể làm sáng tỏ hiện tượng ung thư tự khỏi. 

Cuộc chiến chống ung thư đang thất bại

Năm 2020, 175 tỷ USD đầu tư vào việc điều trị ung thư đã kéo theo sự tham gia của một tổ hợp công nghiệp gồm các bác sĩ, bệnh nhân, bệnh viện, cơ quan chính phủ, tổ chức phi lợi nhuận, công ty dược phẩm, nhà cung cấp dịch vụ, nhà sản xuất thiết bị cùng nhiều tổ chức chuyên môn khác. Thế nhưng bất chấp sự đầu tư quá mức nói trên, các nhà nghiên cứu vẫn kết luận rằng bệnh nhân ung thư ngày nay không có tiên lượng tốt hơn so với những bệnh nhân được điều trị cách đây ít nhất 50 năm.

Tờ giấy chẩn đoán ghi dòng chữ “bệnh ung thư” giống như một bản án tử không có đường giải quyết. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể hy vọng vào cơ chế tự phục hồi kỳ diệu của cơ thể khi nhìn vào những trường hợp khỏi bệnh tự nhiên dưới đây. 

Niềm tin có thể chữa khỏi bệnh ung thư?

Ung thư
(Ảnh: Africa Studio/ ShutterStock)

Chúng ta hãy cùng xem xét một trường hợp được công bố vào năm 2014 trên Tạp chí Y học Hàng quý của Oxford. Một phụ nữ Ireland 74 tuổi bị phát ban ở ống chân trong 3 năm đã đến gặp bác sĩ da liễu để điều trị. Vết thương của bà bị chảy nước, vùng da giữa đầu gối và mắt cá chân bị đổi màu. Thông qua kết quả sinh thiết, người phụ nữ được xác định mắc ung thư biểu mô tế bào vảy (một dạng ung thư da).

Bác sĩ gợi ý cho bệnh nhân hai lựa chọn điều trị như sau: Cắt cụt chân từ đầu gối hoặc làm xạ trị và hóa trị toàn thân. Tuy nhiên, người phụ nữ cảm thấy không hài lòng với cả hai phương án.

Tại cuộc hẹn tái khám sau 12 tuần, các bác sĩ đã nhận thấy sự giảm lâm sàng về số lượng và kích thước các tổn thương trên chân của người phụ nữ. Vào thời điểm 20 tuần sau lần khám đầu tiên, tất cả các tổn thương trên chân của bà đã biến mất và không phát hiện thấy ung thư trên bản chụp PET (chụp cắt lớp phát xạ positron) ở bất kỳ nơi nào khác trong cơ thể. Bệnh nhân tái khám 6 tháng một lần. Sau 18 tháng, bệnh nhân đã khỏi bệnh.

Các bác sĩ không thể giải thích hiện tượng kỳ lạ này. Bệnh nhân cũng không yêu cầu một lời giải thích chuyên môn. Bà chỉ đơn giản nghĩ rằng đây là một ân sủng mà Chúa dành cho bà. 

Chấn thương có phải là động lực để cơ thể tự chữa lành?

Chúng ta hãy xem xét một bài nghiên cứu từ Khoa X quang tại Viện Nghiên cứu Trung tâm Y tế Shiga ở Nhật Bản vào năm 2019. Nghiên cứu mô tả một trường hợp bệnh ung thư hạch tế bào T thoái triển tự phát ở một người đàn ông 74 tuổi bị đau bụng dai dẳng.

Kết quả chụp CT nâng cao (chụp cắt lớp điện toán) cho thấy bệnh nhân có nhiều tổn thương mật độ thấp ở vùng gan và lá lách. Xét nghiệm máu còn cho thấy sự hiện diện của ung thư hạch ác tính. Hình ảnh chụp PET/CT toàn thân cho thấy xương bị tổn thương. Kết quả sinh thiết phẫu thuật ở hai khối u gan xác nhận bệnh nhân bị u lympho tế bào T gan lách.

Một tháng rưỡi sau khi sinh thiết, bệnh nhân đến bệnh viện để chụp PET/CT trước khi bắt đầu hóa trị. Tuy nhiên, các bác sĩ lại không tìm thấy bất kỳ tổn thương nào trong quá trình quét. Vì không có vấn đề sức khỏe và lượng máu ở mức bình thường nên bệnh nhân đã được xuất viện mà không cần điều trị tích cực.

Các bác sĩ tham gia điều trị cho bệnh nhân không thể đưa ra lời giải thích cụ thể cho tình trạng bệnh ung thư đột ngột biến  mất. Họ chỉ đưa ra giả thuyết rằng có thể sinh thiết cắt bỏ là một dạng “chấn thương kích hoạt” khiến cơ thể kích thích quá trình tự chữa lành. Phản ứng miễn dịch của bệnh nhân đối với sinh thiết phẫu thuật ở chấn thương nhỏ có thể là nguyên nhân khiến ung thư dần thoái triển.

Các chất bổ sung tự nhiên có khiến ung thư biến mất?

Năm 2020, một báo cáo đã ghi lại trường hợp bệnh nhân có khối u xâm lấn ở đáy hộp sọ (được gọi là u dây chằng xương sống) tự biến mất. U nguyên sống (Chordoma) là khối u phát triển từ phần tồn dư của dây sống. Khối u có thể xuất hiện ở mọi vị trí của trục xương sống, chủ yếu gặp ở hai đầu đó là mặt dốc xương đá và xương cùng. Đây là một khối u nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng, cần được phẫu thuật cắt bỏ rồi điều trị bằng bức xạ tập trung.

Vào thời điểm chẩn đoán, kết quả chụp quét cho thấy bệnh nhân có hai khối chu vi gần 9 cm tập trung ở vòm họng. Hai tháng sau, hình ảnh chụp trước phẫu thuật cho thấy khối lượng u đã giảm bớt gần 62% một cách tự nhiên (tổng kích thước chỉ hơn 3 cm). Từ lúc nghe chẩn đoán đến lúc chuẩn bị phẫu thuật, bệnh nhân không thực hiện bất kỳ liệu pháp điều trị nào.

Do khối u đã nhỏ đi đáng kể nên bác sĩ không chỉ định bệnh nhân thực hiện phẫu thuật nữa. Họ đặt ra câu hỏi liệu có phải các chất bổ sung tự nhiên là nguyên nhân khiến tình trạng bệnh cải thiện kỳ diệu như vậy không. Bệnh nhân đã sử dụng các sản phẩm bổ sung thảo dược và dầu bán tại các cửa hàng thực phẩm sức khỏe.

Đẩy lùi ung thư: Phản ứng “phi thường” của hệ thống miễn dịch?

Ung thu 3
(Ảnh: Gorodenkoff/ ShutterStock)

Trường hợp này tập trung vào chẩn đoán xác nhận ung thư vú sau khi chụp quang tuyến vú định kỳ. Một nữ bệnh nhân 72 tuổi mắc bệnh tiểu đường loại 2 và huyết áp cao đã thực hiện sinh thiết. Kết quả cho thấy bà bị ung thư biểu mô xâm lấn ở vú trái. Tiếp đó, kết quả chiết xuất lõi kim cho thấy khối u vú dày đặc đã phải chịu phản ứng miễn dịch tự nhiên mạnh mẽ vì sự hiện diện của các tế bào T gây độc trong khu vực khối u.

27 ngày sau, bệnh nhân bắt đầu quá trình điều trị ung thư bằng sinh thiết chẩn đoán. Những sinh thiết này đã xác nhận bệnh nhân mắc ung thư và sự di căn ở nách đang phát triển nhanh chóng ở các hạch bạch huyết bên trái. Vào ngày thứ 83, chưa đầy hai tháng sau ngày chẩn đoán ung thư ban đầu, bệnh nhân đến để cắt bỏ khối u và mô bạch huyết bị ảnh hưởng.

Sau khi thực hiện thủ thuật, hình ảnh chụp X-quang tuyến vú mẫu vật cho thấy tổn thương và vùng quan trọng xung quanh đã được loại bỏ thành công. Điều khiến các bác sĩ ngạc nhiên là không hề có tế bào ung thư nào còn sót lại và cũng không phát hiện ra di căn hạch nào vào thời điểm này. Kết quả chụp ảnh vú vào ngày thứ 131 cho thấy không có dấu hiệu bệnh lý còn sót lại ở vú.

Trường hợp này được các các bác sĩ nhận định là sự hồi quy tự phát của bệnh ung thư vú cấp độ cao, bộ ba âm tính với di căn ở nách. Bệnh nhân không hề thay đổi chế độ ăn uống hoặc thói quen dùng thuốc trong suốt thời gian điều trị. Bà cũng không thay đổi những thói quen này trong nhiều năm trước khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.

Các mẫu mô học của khối u cho thấy phản ứng của hệ thống miễn dịch bẩm sinh của bệnh nhân đối với bệnh ung thư rất tích cực, với hầu như mọi tế bào khối u đều tiếp xúc vật lý trực tiếp với các tế bào lympho chống ung thư. Đội ngũ y tế không có lời giải thích cụ thể nào. Họ chỉ cho rằng các tế bào lympho xâm nhập vào khối u có thể là nguyên nhân khiến ung thư ngừng phát triển.

Lập trình cho sức khỏe hay bệnh tật?

Một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 đã xem xét các đặc điểm sinh học và lâm sàng của 20 trường hợp thoái triển tự phát của bệnh bạch cầu lymphocytic mãn tính (CLL). Nhóm các nhà nghiên cứu đa ngành từ Vương quốc Anh đã mô tả hồi quy tự phát là “một hiện tượng được công nhận ở CLL” nhưng thừa nhận rằng họ không thể giải thích rõ ràng cơ sở sinh học của nó.

Nhìn chung, tất cả các khối u thoái triển tự nhiên đều biểu hiện một đặc điểm di truyền được đặc trưng bởi sự điều hòa giảm của một số quá trình trao đổi chất nhất định, bao gồm gen MYC liên quan đến sự hình thành ung thư.

Ngoài ra, sự hồi quy tự phát có liên quan đến việc đảo ngược “các đặc điểm cạn kiệt tế bào T”, bao gồm việc giảm tế bào chết theo chương trình hoặc chết tế bào và tăng sinh tế bào T. Các nhà khoa học chưa thể đưa ra lời giải thích chắc chắn về sự hồi quy tự phát nhưng việc xem xét kỹ lưỡng giúp họ có cái nhìn sâu sắc hơn về hiện tượng này.

Nhóm nghiên cứu kết luận rằng các trường hợp thoái triển CLL một cách tự nhiên dường như đã trải qua một giai đoạn tăng sinh trước khi bước vào trạng thái không hoạt động. Sự tương tác phức tạp giữa những thay đổi về gen và môi trường vi mô sẽ quyết định diễn biến bệnh. Nói một cách đơn giản, họ chỉ quan sát thấy rằng bệnh ung thư trong những trường hợp này đều trải qua giai đoạn đầu tăng sinh, sau đó thoái triển. Nguyên nhân và quá trình phục hồi tùy thuộc vào tình trạng từng bệnh nhân.

Ung thư có thể dễ dàng biến mất không?

Vào tháng 1 năm 2020, báo cáo về một trường hợp thoái triển tự phát của bệnh ung thư phổi đã được công bố trên Tạp chí Khoa học Y tế Cureus. Các tác giả lưu ý rằng các trường hợp thoái lui tự phát rất hiếm khi xảy ra đối với bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ.

Để mọi người hiểu rõ hơn về cơ chế bệnh sinh của thoái lui tự phát, các tác giả đã trình bày kinh nghiệm của họ về một trường hợp khỏi bệnh mà không cần điều trị. Đó là một bệnh nhân nam, 73 tuổi, da trắng, hút thuốc lâu năm, có tiền sử ung thư bàng quang mức độ thấp, không xâm lấn và đã được điều trị gần đây. Các triệu chứng của bệnh nhân bao gồm hụt hơi và khó thở khi gắng sức.

Chụp CT ngực cho thấy bệnh nhân có một khối đặc ở thùy dưới bên trái của phổi. Kết quả chụp PET được thực hiện ba tuần sau đó đã xác nhận một khối u rắn phù hợp với bệnh ung thư phổi nguyên phát, không có bằng chứng về bệnh di căn. Sau khi chọc hút bằng kim nhỏ, bệnh nhân được xác nhận mắc ung thư biểu mô tế bào vảy.

Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ phổi và xạ trị nhưng vì gặp vấn đề về việc đi lại nên không thể đặt lịch hẹn khám.

Tại cuộc hẹn sau sinh thiết 10 tuần, kết quả quét cho thấy kích thước khối phổi đã giảm rõ rệt. Sau khi tham khảo ý kiến của đội ngũ y tế, bệnh nhân quyết định hoãn điều trị và chỉ chụp ảnh theo dõi trong 3 tháng. Sau 12 tuần, kết quả chụp CT cho thấy kích thước khối phổi của bệnh nhân đã giảm một nửa so với kích thước ban đầu.

Vì bệnh tình ngày càng được cải thiện nên bệnh nhân tiếp tục tạm hoãn các biện pháp can thiệp y tế. Hai lần quét bổ sung được thực hiện trong 3 tháng, sau đó là một lần quét 6 tháng, tất cả đều cho thấy khối lượng u đang giảm dần, không có bằng chứng cho thấy bệnh đang hoạt động. Các xét nghiệm máu sâu hơn đã kết luận rằng bệnh ung thư của bệnh nhân đã thực sự tự khỏi.