Viện trưởng Viện Dân số và Nghiên cứu xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine, bà Ella Libanova, cho hay những thống kê dự báo “tỷ lệ sinh của Ukraine sẽ rớt xuống chỉ còn 0,71 vào 2023–2024, đạt kỷ lục thấp nhất thế giới,” ví von đó là “vòng xoáy tử vong.” Trước chiến tranh nổ ra vào tháng 2/2022, Ukraine nguyên đã là quốc gia có tỷ lệ sinh thấp trên thế giới, đồng thời đã đang trong xu thế giảm. Chiến tranh khiến vấn đề này trở nên trầm trọng hơn.

230918 birthrate 01
AOAV, tổ chức phản đối bạo lực có vũ khí, hôm 4/9 có báo cáo dẫn lời của bà Libanova ví von rằng Ukraine đang trong “vòng xoáy tử vong” (Death Spiral). (Ảnh chụp màn hình)

Trong bài báo cáo hôm 4/9 của AOAV, tổ chức phản đối bạo lực có vũ khí, khi nói về những phụ nữ Ukraine trong độ tuổi sinh sản nhưng đang ở nước ngoài do tị nạn chiến tranh, bà Libanova cho hay: “Nếu chúng ta không thể đưa những phụ nữ đó trở lại thì sẽ là vấn đề lớn”, bởi vì những con số cho thấy “tỷ lệ sinh của Ukraine sẽ rớt xuống chỉ còn 0,71 vào 2023–2024, đạt kỷ lục thấp nhất thế giới.”

“Tôi nghĩ chúng ta đang ở trong tình huống mà dân số Ukraine có thể rơi vào vòng xoáy tử vong,” bà nói. “Ngay cả nếu giành được chiến thắng, thì tỷ lệ sinh vẫn sẽ không phục hồi. Nếu bạn hỏi tôi về cuộc khủng hoảng trước chiến tranh, tôi sẽ nói rằng đó là số ca tử vong vượt qua số sinh. Bây giờ [thì thêm] vấn đề di cư và sinh sản.”

230602 uca 01
Tính đến tháng 6/2023, 22 triệu người Ukraine đã rời khỏi nước này qua đường biên giới kể từ chiến tranh 2/2022, theo con số mới nhất của Liên Hợp Quốc. Trước chiến tranh, Ukraine có 41 triệu dân. (Ảnh chụp màn hình trang web)

Năm 2023, 16.000 trẻ em được sinh ra mỗi tháng ở Ukraine, so với 23.000 trẻ trước chiến tranh. Tỷ lệ sinh ở Ukraine giảm 28% chỉ sau hơn nửa năm chiến tranh. Ukraine vốn đã có tỷ lệ sinh thấp, dù nếu không có chiến tranh, thì LHQ dự tính Ukraine sẽ chỉ còn 1/2 dân số vào năm 2050 — The Guardian đăng bài 2/8/2023.

Theo tờ báo NPR dẫn nguồn thống kê, tỷ lệ sinh trước chiến tranh ở Ukraine là 1,16. Đó là con số đã rất thấp nếu so với thế giới. Để dân số giữ được ổn định, tỷ lệ sinh nên là 2,1 cho mỗi cặp vợ chồng.

Theo tờ báo, tình trạng tỷ lệ sinh thấp là phổ biến ở Châu Âu, do xu thế thời nay:

– Gia đình không ổn định, nếu so với nếp sống truyền thống, do nhận thức về hôn nhân ổn định của truyền thống nhường chỗ cho lối sống khai phóng mới. Nhiều người có xu thế lựa chọn cuộc sống độc thân.

– Phụ nữ không muốn sinh sớm và không muốn sinh nhiều, do quan niệm về vai trò phụ nữ ở xã hội thay đổi. Nhiều phụ nữ không muốn sinh con.

– Các phong trào phản truyền thống như LGBTQ cũng gây ảnh hưởng, thậm chí ảnh hưởng đến cả trẻ nhỏ.

V.v.

NPR dẫn lời của Ph.D. Brienna Perelli-Harris, một nhà nghiên cứu người Mỹ về chủ đề Ukraine, thì nhìn chung Ukraine cũng giống Châu Âu. Tuy nhiên có một điểm khác là tuy số phụ nữ lựa chọn không sinh con ở Ukraine là thấp (thập kỷ 2000 là 5% phụ nữ trong độ tuổi sinh nở), nhưng phần lớn lựa chọn chỉ sinh 1 con.

NPR dẫn nguồn Bộ Y tế Ukraine, cho biết năm 2013 có 494.521 trẻ em được sinh ở Ukraine, nhưng năm 2021 thì con số đó chỉ còn 1/2.

Trong báo cáo của AOAV, bác sĩ về sinh sản Lyudmila V Manzhula của Ukraine cho biết chiến tranh đã khiến tỷ lệ sinh ở Ukraine vốn đã không tốt lại càng trở nên tồi tệ.

Bà cho biết bệnh viện của bà trước chiến tranh đỡ đẻ 3.600 ca, ứng với 13, 14 trẻ nhỏ mỗi ngày, thì năm nay trong chiến tranh, con số chỉ còn 1/2 là 1.983 ca, ứng với 5 trẻ chào đời mỗi ngày.

Dr Lyudmila V Manzhula in an empty operating maternity theatre 1308x736 1
Bác sỹ Lyudmila V Manzhula trong phòng sinh nở vắng khách của bệnh viện. (Nguồn: AOAV)

Theo bà lập luận, chiến tranh dẫn đến việc phụ nữ không muốn sinh con bây giờ vì cảm thấy không an toàn, đàn ông nhiều người uống rượu và hút thuốc hơn cũng ảnh hưởng, sinh hoạt khó khăn từ ăn uống cho đến stress trong công việc, cả đàn ông và phụ nữ đến tuổi rồi nhưng không muốn lập gia đình, v.v. Nhưng vấn đề lớn nhất là di cư: Người Ukraine đang rời bỏ đất nước để tránh chiến tranh.

  • Đẻ thuê ở Ukraine — Như một nghịch lý, đẻ thuê ở Ukraine vẫn tiếp tục bùng nổ vào thời chiến. Một phần là vì chi phí đẻ thuê ở đây thấp so với Mỹ và Châu Âu, một phần là vì luật pháp lỏng lẻo, một phần là vì bản thân ngành này cũng đang phát triển mạnh trên toàn cầu: 14 tỷ USD năm 2022 và dự kiến tăng trưởng với tốc độ 25% hàng năm.
  • Quảng cáo cơ sở trong boong-ke ngầm dưới đất an toàn cho các phụ nữ đẻ thuê của BioTexCom, công ty đẻ thuê lớn nhất Ukraine chuyên phục vụ khách quốc tế:

  • Nghị sỹ Quốc hội EU Claire Daily nói rằng 500.000 quân Ukraine đã thiệt mạng kể từ đầu chiến tranh 2/2022 đến nay, trong khi chính quyền Kiev và NATO vẫn theo đuổi chiến dịch phản công — một cuộc chiến tranh tiêu hao với Nga mà cả 2 phe đều hao người tốn của:

Nhật Tân