Sau khi Thượng viện Mỹ công bố báo cáo rằng COVID-19 có nguồn gốc từ rò rỉ phòng thí nghiệm, giám đốc tình báo thời Trump – ông John L. Ratcliffe đã làm chứng trước Quốc hội vào ngày 18/4 cho hay, cộng đồng tình báo không nên e ngại trong kết luận này liên quan Trung Quốc.

New Project 23
Cựu Giám đốc Tình báo quốc gia John Ratcliffe (Ảnh: Danielkroese/ Wikimedia)

Người từng là giám đốc tình báo trong năm đầu tiên xảy ra đại dịch COVID-19 là ông John L. Ratcliffe cho biết, nếu so sánh hai giả thuyết về nguồn gốc của virus thì giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm sẽ đáng tin cậy hơn.  Ông chỉ ra những nỗ lực của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong việc tiêu hủy các mẫu từ phòng thí nghiệm ở Viện Virus học Vũ Hán – nơi được biết đến với việc tiến hành nghiên cứu nguy hiểm; trong bối cảnh COVID-19 lây lan khắp thế giới, Bắc Kinh nỗ lực bịt miệng các nhân chứng và các nhà điều tra y tế toàn cầu.

“Trước tiên hãy để tôi nêu vấn đề mấu chốt: Đánh giá của tôi với tư cách là người có nhiều quyền truy cập vào thông tin tình báo của chính phủ hơn bất kỳ ai khác trong năm đầu tiên xảy ra đại dịch, đã và sẽ tiếp tục xem vấn đề rò rỉ từ phòng thí nghiệm là giả thuyết thuyết phục, khoa học và phù hợp với lẽ thường nhất”, ông Ratcliffe nói với Tiểu ban Chuyên trách về Đại dịch COVID-19.

Giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm ban đầu bị cánh tả chính trị coi là thông tin sai lệch dù đã được chính quyền Mỹ thời ông Trump tin tưởng, vì đã có chứng minh cho thấy một số nhân viên tại phòng thí nghiệm Vũ Hán đã phải nhập viện vì bệnh giống cúm trước khi virus bùng phát khắp thành phố Vũ Hán.

Ông Ratcliffe cho biết giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm đã bị các phương tiện truyền thông xã hội và chính thống gán cho là thuyết âm mưu, qua đó cản trở những nỗ lực điều tra nguồn gốc virus.

Ông cho biết CIA có thể đưa ra tuyên bố chắc chắn hơn về vấn đề rò rỉ phòng thí nghiệm nhưng lại không muốn can dự vào vấn đề này, vì đánh giá như vậy sẽ có những tác động địa chính trị to lớn mà chính quyền Tổng thống Biden dường như không muốn đối đầu trực diện. Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden quan tâm tìm ra nguồn gốc COVID-19, đồng thời lưu ý rằng có những kết quả trái ngược nhau trong hoạt động điều tra của tình báo.

Nhưng gần đây, Tổng thống Biden đã ký luật yêu cầu Giám đốc Tình báo Quốc gia trong vòng 90 ngày cần giải mật và báo cáo trước Quốc hội về mối liên hệ có thể có giữa COVID-19 và phòng thí nghiệm tại Viện Virus học Vũ Hán.

Cựu Phó trợ lý Ngoại trưởng David Feith phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, đã làm chứng rằng cộng đồng tình báo Mỹ nên tiết lộ thêm thông tin mà họ có thể có về 6 nhà nghiên cứu Vũ Hán đã ngã bệnh vào cuối năm 2019. Ông nói rằng những nhân viên phòng thí nghiệm đó vẫn là manh mối tốt nhất để biết bệnh nhân số 0 là ai, không có động vật nào ở bất cứ đâu được xác định là nguồn tương đối có khả năng gây bùng phát đại dịch COVID-19.

Một nhân chứng khác là cựu quan chức Bộ Ngoại giao và cựu trợ lý giám đốc CIA, ông Mark M. Lowenthal cho rằng Mỹ có thể không bao giờ có được câu trả lời rõ ràng. Ông nói: “Nếu không có sự hợp tác và minh bạch hơn từ Trung Quốc – điều dường như không thể xảy ra – chúng ta có thể không bao giờ giải quyết được vấn đề này một cách chắc chắn”.

Tuy nhiên, ông Ratcliffe lại nghĩ khác: “Hiện tại không có nguồn môi trường [tự nhiên] nào của COVID-19 được xác định. Không có phát hiện bất cứ vật chủ trung gian nào. Trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát, chúng ta chưa bao giờ được biết có sự tồn tại của virus gây ra ở bất cứ động vật nào, điều này thực tế được khoa học xác định và không có gì phải bàn cãi, không có bất kỳ âm mưu chính trị nào ở vấn đề này”.

Ông cho biết đã ba năm rưỡi trôi qua, và cứ mỗi tháng trôi qua là khả năng tìm thấy COVID-19 có nguồn tự nhiên lại mong manh hơn: “Từ góc độ an toàn sinh học để nhìn hành động của Trung Quốc và những gì đang xảy ra ở Vũ Hán, sẽ thấy vô số dơi mang COVID-19 được đưa vào Vũ Hán. Tất cả những điều này đã ảnh hưởng phần lớn đến việc đánh giá ở một mức độ nào đó rằng vụ rò rỉ phòng thí nghiệm là nguồn gốc của đại dịch này”.

Ông lưu ý cộng đồng tình báo thường chỉ dùng một phần nhỏ thông tin tình báo có được để đánh giá nguồn gốc COVID-19.

Năm nay, Bộ Năng lượng Mỹ cũng kết luận rằng đại dịch COVID-19 là do rò rỉ trong phòng thí nghiệm Trung Quốc. Cục Điều tra Liên bang (FBI) kết luận rằng rò rỉ phòng thí nghiệm là nguyên nhân gây ra sự lây lan của COVID-19, trong khi các cơ quan tình báo xác định với độ tin cậy thấp rằng COVID-19 có nguồn gốc tự nhiên.

Vào tháng 3, cựu Giám đốc Redfield của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ, cũng nói với Ủy ban Chuyên trách rằng COVID-19 có thể đã thoát ra từ phòng thí nghiệm. Lý do là thông qua đặc trưng thấy rõ của loại virus này: Vị trí phân cắt furin giúp mầm bệnh dễ dàng lây nhiễm sang người, theo những kiến thức đã biết về virus corona thì đặc trưng đó là không bình thường, khiến có cơ sở để tin vào khả năng COVID-19 được tạo ra trong một thí nghiệm.

Chủ tịch Brad Wenstrup (phe Cộng hòa) của Tiểu ban Chuyên trách về COVID-19, cho biết nhóm của ông đã nhận được email từ Đại sứ quán Trung Quốc bày tỏ sự phản đối phiên điều trần. Chủ tịch cho biết ông dự định thông báo cho phía Trung Quốc rằng chiến thuật hù dọa sẽ không hiệu quả.