Nhà Trắng hôm thứ Ba (31/10) đã lên tiếng xác nhận rằng Tổng thống Joe Biden sẽ gặp trực tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại San Francisco vào tháng Mười Một tới.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói trong buổi họp báo thường nhật hôm 31/10: “Chúng tôi đã từng nói rằng chúng tôi muốn tiến lên với Trung Quốc. Cạnh tranh mãnh liệt có nghĩa là ngoại giao mãnh liệt”.

Đó là những gì quý vị sẽ thấy. Đó là những gì tổng thống [Biden] sẽ làm, và sẽ có một cuộc đối thoại khó khăn nhưng quan trọng”, bà Jean-Pierre nói thêm.

Sau phát biểu đó của bà Jean-Pierre, phòng họp báo đã dấy lên ồn ào về việc liệu phát ngôn của thư ký báo chí có phải là nói về một cuộc họp thượng đỉnh Biden – Tập đã được lên lịch.

Tôi nghĩ tôi vừa xác nhận điều đó rồi”, bà Jean-Pierre nói sau khi nhiều phóng viên yêu cầu làm rõ vấn đề.

Đó sẽ là ở San Francisco. Đó sẽ là một cuộc họp mang tính xây dựng. Tổng thống [Biden] mong chờ cuộc gặp đó, và tôi nghĩ rằng nên trả lời câu hỏi của quý vị”, bà Jean-Pierre nói và cho biết thêm rằng bà sẽ không vượt quá tiến trình này.

Một quan chức cao cấp của chính quyền Biden sau đó trong cùng ngày 31/10 đã cung cấp thêm nhiều chi tiết hơn về phát ngôn của bà Jean-Pierre.

Theo Reuters, vị quan chức cao cấp của chính quyền Biden cho hay: “Đã có sự đồng thuận về mặt nguyên tắc về cuộc họp ở San Francisco vào tháng Mười Một. Chúng tôi vẫn đang làm việc kỹ lưỡng về những chi tiết quan trọng cần thiết để hoàn tất kế hoạch này”.

Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) sẽ diễn ra tại San Francisco, California, Mỹ từ ngày 11/11 đến ngày 17/11 sắp tới. Nếu mọi chuyện diễn ra theo đúng kế hoạch, hội nghị này sẽ đánh đấu lần đầu tiên lãnh đạo tối cao Trung Quốc đặt chân đến đất Mỹ trong vòng 5 năm qua, và cũng là cuộc họp đầu tiên giữa hai nguyên thủ quốc gia Mỹ – Trung kể từ khi Tổng thống Joe Biden bước vào nhiệm sở hồi cuối tháng 1/2021.

Ông Biden và ông Tập gặp nhau trực tiếp lần gần nhất là bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Bali, Indonesia vào tháng 11/2022. Khi đó, Tổng thống Biden đã bày tỏ hy vọng hai nước Mỹ – Trung có thể “tìm được các cách thức để làm việc cùng nhau về các vấn đề toàn cầu cấp bách mà đòi hỏi sự hợp tác song phương”, cũng như ngăn chặn cạnh tranh Mỹ – Trung biến chuyển thành xung đột.

Chủ tịch Tập khi đó đáp lại rằng: “Mối quan hệ Trung – Mỹ đang ở trong tình thế mà tất cả chúng ta đều rất quan tâm”.

Nhà Trắng lên tiếng xác nhận cuộc họp thượng đỉnh Biden – Tập vào tháng Mười Một trong thời điểm sau nhiều trao đổi ngoại giao cấp cao Mỹ – Trung vài tháng gần đây.

Mới đây nhất, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã tới Washington trong chuyến công du 3 ngày, gặp mặt Tổng thống Joe Biden cùng với Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan.

Trước đó, ông Blinken và một số quan chức cấp cao khác của Mỹ cũng đã tới Trung Quốc với mong muốn làm ấm lại mối quan hệ song phương đã tụt dốc mạnh mẽ này.

Căng thẳng song phương Mỹ – Trung vẫn gia tăng ngay cả khi hai nước nỗ lực giảm thiểu nó. Hồi tháng Hai, ông Blinken đã hoãn chuyến công du Trung Quốc sau khi Mỹ phát hiện và bắn rơi khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay vào nội địa Mỹ. Sau đó vào tháng Năm, một nhóm tin tắc do nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn đã xâm nhập trái phép vào các tài khoản của các quan chức cấp cao trong chính quyền Biden, đánh cắp khoảng 60.000 tài của Bộ Ngoại giao Mỹ.

Tổng thống Joe Biden hồi tháng Sáu khi phát biểu nhắc lại vụ khinh khí cầu do thám của Trung Quốc đã gọi ông Tập là “kẻ độc tài”. Ông Biden nói rằng lãnh đạo Trung Quốc đã tức giận khi ông ra lệnh bắn hạ khinh khí cầu bởi vì “ông ta không biết nó ở đó”.

Căng thẳng Mỹ – Trung còn ở hàng loạt các vấn đề khác như Đài Loan, nhân quyền, Mỹ trấn áp hoạt động tuồn fentanyl từ Trung Quốc vào Mỹ, cũng như việc Trung Quốc tùy tiện bắt giam công dân Mỹ.

Cuộc chiến tranh Israel – Hamas đang tiếp diễn có thể cũng làm chia rẽ sâu sắc hơn nữa mối quan hệ Mỹ – Trung. Tương tự như lập trường về Ukraine, Trung Quốc đã đang từ chối công khai lên án Hamas sau khi nhóm chiến binh Palestine này tiến hành cuộc tấn công bất ngờ vào Israel hôm 7/10, giết hại khoảng 1.400 người. Israel, đồng minh thân cận nhất của Mỹ ở Trung Đông, đã bày tỏ “cực kỳ thất vọng” về lập trường của Bắc Kinh.

Xuân Thành