Một phán quyết hôm Thứ Tư (15/3) của Tòa án Tối cao Vương quốc Anh đã đứng về phía Ukraine, cho phép Kyiv có thể không phải trả cho Nga khoản nợ trái phiếu eurobond từ năm 2013 trị giá 3 tỷ USD.

1024px UK Supreme Court
Tòa án tối cao London, ảnh minh họa 2018 (Nguồn: Tom Morris / Shutterstock)

“Ukraine có thể thành công bào chữa hay không sẽ phụ thuộc vào việc họ có thể chứng minh rằng Nga đã đe dọa sử dụng vũ lực, đồng thời đe dọa đó là lý do buộc Ukraine đồng ý thỏa thuận,” Thẩm phán Robert Reed cho biết trong phán quyết, và kết quả sẽ tùy thuộc vào một phiên tòa xét xử đầy đủ, “Việc đó chỉ có thể được xác định sau khi xét xử.”

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố trên một tweet rằng phán quyết là một “chiến thắng quyết định chống lại kẻ tấn công,”“công lý sẽ là của chúng ta.”

Khoản nợ trái phiếu eurobond trị giá 3 tỷ đô la đã được Moscow cho Kyiv vay vào tháng 12/2013, dưới thời Tổng thống Viktor Yanukovych của Ukraine.

Đầu năm 2014 xảy ra sự vụ Maidan ở Kyiv lật đổ chính quyền Yanukovych, mà Ukraine hiện nay gọi là chính quyền thân Nga. Moscow miêu tả đó là vụ đảo chính do phương Tây hậu thuẫn, mở rộng NATO về phía đông, dẫn đến Nga sáp nhập Crimea trong năm đó, và xung đột năm 2022 ở Ukraine.

Cuối năm 2015, Ukraine từ chối trả tiền, với lý do đó là thỏa thuận chính trị do Nga ép buộc. Sau đó vụ kiện được Nga đưa lên tòa án Vương quốc Anh vì thỏa thuận trái phiếu này được điều tiết theo tòa án Anh quốc.

Vụ kiện đã có từ lâu trước khi Nga tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine vào năm 2022.

Phán quyết của tòa năm 2017 đã tuyên bố rằng Ukraine bào chữa thất bại vì không đưa ra được lý do “chính đáng”, và thẩm phán không đưa ra phương án xét xử đầy đủ gồm cả phần hoạt động quân sự. Kyiv đã kháng cáo quyết định này của tòa.

Phán quyết hiện nay của tòa án đã chuyển sang đứng về phía Ukraine, mở đường cho một phiên tòa xét xử đầy đủ để xác định Ukraine phải chăng đã bị Nga đe dọa vũ lực ép phải nhận tiền.

Alex Gerbi, luật sư của Ukraine ở London, cho biết trong một tuyên bố, “Ukraine rất hoan nghênh cơ hội này để trình bày vụ kiện của mình trước tòa án Anh dựa trên giá trị và có sự xem xét tư pháp đầy đủ và công bằng đối với vụ việc đó, với yêu cầu để Nga tiết lộ đầy đủ về hành vi của mình đối với Ukraine.”

Law Debenture Trust Corporation, đơn vị đã khởi kiện thay mặt Nga, cho biết trong một tuyên bố rằng phán quyết cho thấy “Không hề có bảo vệ nào của Ukraine đối với yêu sách là đáng tranh cãi cả, ngoại trừ một phần nhỏ hạn chế trong việc bảo vệ sự cưỡng ép của họ,”“Chúng tôi thực hiện nghiêm túc các nghĩa vụ ủy thác của mình và tất cả các hành động được thực hiện cho đến nay đều nhằm thực hiện đúng các nghĩa vụ đó.”

Thẩm phán Reed cho biết kháng cáo “đã được xét xử trước khi Nga xâm lược Ukraine vào năm ngoái và không bên nào lập luận rằng cuộc xâm lược [2022] có liên quan đến quyết định của chúng tôi.”