3 bệnh nhân ngộ độc botulinum đã liệt hoàn toàn, VN tiếp tục liên hệ mua thuốc
- Nguyễn Sơn
- •
Theo ý kiến bác sĩ, một liều thuốc giải độc cho bệnh nhân ngộ độc botulinum trị giá vài ngàn USD, thuốc hiếm lại yêu cầu điều kiện bảo quản gắt gao, tuy nhiên chi phí chăm sóc một người liệt nằm thở máy trong 3-6 tháng còn nặng hơn.
TS.BS Lê Quốc Hùng – Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới bệnh viện Chợ Rẫy cho biết 3 trường hợp ngộ độc botulinum được phát hiện gần đây đều cư ngụ tại TP. Thủ Đức và ở 2 gia đình khác nhau. Trong đó, một gia đình có 2 anh em ruột 18 tuổi và 26 tuổi, người còn lại là nam bệnh nhân 45 tuổi.
Cả 3 bệnh nhân này đều có khởi phát là tiếp xúc với nguồn thức ăn nghi ngờ nhiễm độc vào ngày 13/5. Trong đó, hai anh em ruột ăn bánh mì kẹp chả lụa mua từ người bán dạo, bệnh nhân 45 tuổi được cho là đã ăn một loại mắm để lâu ngày.
Đến ngày 14/5, cả 3 bệnh nhân đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, đau đầu choáng váng và đau bụng có biểu hiện bị tiêu chảy; đến ngày 15/5, tình trạng tiến triển xấu hơn và bắt đầu yếu cơ, nhìn đôi, khó nuốt…
Cập nhật vào ngày 20/5, TS.BS Lê Quốc Hùng – Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới bệnh viện Chợ Rẫy cho biết cho biết bệnh nhân 18 tuổi và 45 tuổi đã phải thở máy, sức cơ chỉ có 1/5. Còn bệnh nhân 26 tuổi sức cơ còn 3/5 – 4/5, tức có thể cử động được và hô hấp vẫn tự thở.
Tuy nhiên, đến chiều 22/5, cả 3 bệnh nhân cùng phải thở máy, sức cơ chỉ còn 0/5, có nghĩa là đã liệt hoàn toàn. Nếu diễn tiến đến liệt cơ hô hấp dẫn đến suy hô hấp cấp, bệnh nhân có thể tử vong nếu không điều trị hỗ trợ.
Theo Facebook Bệnh viện Chợ Rẫy, bác sĩ Hùng trăn trở hết thuốc BAT giải độc đặc hiệu do ngộ độc botulinum là vấn đề rất đáng tiếc cho bệnh nhân cũng như nan giải cho các bác sĩ điều trị.
Bác sĩ Hùng phân tích: Một trường hợp ngộ độc botulinum được sử dụng thuốc BAT giải độc đặc hiệu sớm thì chỉ trong vòng 48 đến 72 giờ là bệnh nhân có khả năng thoát ra khỏi tình trạng bị liệt và cũng không phải dẫn đến tình trạng phải thở máy.
Hoặc nếu bắt đầu thở máy 1-2 ngày nghĩa là rất sớm sau khi ngộ độc, thì trong khoảng thời gian từ 5 đến 7 ngày, BN có thể hồi phục và có thể bỏ được máy thở, tập vật lý trị liệu để trở về với cuộc sống bình thường, sức khỏe ổn định trở lại.
Tuy nhiên, nếu không có thuốc giải độc BAT thì các bác sĩ chỉ có thể điều trị hỗ trợ. Điều trị hỗ trợ chủ yếu là nuôi dưỡng và thở máy (và thở máy sẽ phải kéo dài và có nhiều biến chứng nguy hiểm), bởi vì với bệnh lý này, chất độc của botulinum làm cho tổn thương hệ thần kinh dẫn tới liệt cơ.
Nói thêm trên Người Lao Động, bác sĩ Hùng cho biết việc thở máy lâu dài dẫn đến rất nhiều biến chứng. “Đứng về góc độ kinh tế, trong 3-6 tháng chăm sóc một người liệt nằm thở máy lâu dài thì chi phí còn nặng hơn so với một liều thuốc giải độc vài ngàn USD. Có nguồn thuốc chủ động là điều bác sĩ chúng tôi vô cùng mong muốn để giải quyết sớm nhất và trả người bệnh trở về cuộc sống”, bác sĩ nói.
Luôn có nguy cơ ngộ độc botulinum từ thực phẩm
Bác sĩ Hùng cho hay trên thế giới, các ca ngộ độc botulinum không phải hiếm. Theo số liệu tại Mỹ, mỗi năm nước này vẫn ghi nhận dao động từ 150 – 300 ca ngộ độc botulinum.
Còn ở Việt Nam, trước đây ít có khả năng để chẩn đoán được bệnh này. Đến những năm gần đây, đặc biệt năm 2020, khi BV Chợ Rẫy lần đầu tiên chẩn đoán được chùm ca bệnh botulinum sau khi liên kết làm xét nghiệm chẩn đoán với Viện Vệ sinh Dịch tễ TP.HCM và các đơn vị khác thì giống như hồi chuông báo động để các bác sĩ trên toàn quốc biết và lưu ý đến loại bệnh này.
Trong 7 ca ngộ độc botulinum gần đây tại TP. Thủ Đức, ngoại trừ 3 ca đã liệt hoàn toàn, nhóm 4 người cùng gia đình được sử dụng 2 lọ thuốc giải còn sót lại được chuyển từ Bệnh viện Đa khoa khu vực Bắc Quảng Nam về Bệnh viện Chợ Rẫy thì 1 người lớn bị nhẹ, 1 trẻ nhỏ đã khỏe hẳn, 2 em còn thở máy, sức cơ cũng đã dần hồi phục.
Nói về nguyên nhân dẫn đến bệnh này, bác sĩ Hùng cho biết đây là bệnh lý do một loại vi khuẩn botulinum gây ra. Vi khuẩn này sống trong yếm khí, nghĩa là ở môi trường không có không khí nồng độ oxy rất thấp thì vi khuẩn này mới hoạt động được. Tất cả các loại thức ăn nào mà chúng ta chế biến, đóng gói, đóng hộp, đóng vào bao kín, không có oxy thì loại vi khuẩn này có khả năng phát triển…
Như vậy, khả năng nhiễm độc loại vi khuẩn này vẫn luôn luôn rình rập. Do đó, các công đoạn chế biến, bảo quản thực phẩm, đồ ăn cần đảm bảo phải sạch sẽ và không nên đóng kín nếu không có kỹ thuật tốt để tránh bị nhiễm loại vi khuẩn này. Ngoài ra, chúng ta cũng không nên ăn uống hay sử dụng các loại thực phẩm, đồ ăn quá hạn sử dụng, ôi thiu…
Eo hẹp điều kiện mua, bảo quản thuốc giải độc
Đối với 3 ca ngộ độc botulinum hiện bị liệt cơ, ngày 22/5, đại diện Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết các bệnh viện vẫn đang liên hệ để đặt mua thuốc.
“Ngoài ra, Bộ Y tế cũng đã liên hệ với Tổ chức Y tế thế giới đề nghị hỗ trợ thuốc trong tình huống Việt Nam không mua được thuốc giải độc botulinum” – Cục Quản lý dược cho hay, theo báo Người Lao Động.
Nói về lý do các bệnh viện không trữ thuốc BAT, bác sĩ CKII Vũ Hiệp Phát, Trưởng Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP.HCM) cho biết thuốc rất đắt, có giá từ vài ngàn USD đến hàng chục ngàn USD trong khi hạn sử dụng ngắn, bảo quản gắt gao hơn cả vắc-xin (âm 40 độ C).
Nguyễn Sơn
Xem thêm
Từ khóa ngộ độc botulinum thuốc giải độc botulinum
