Sự cố ngập “trôi xe tải” trên cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây được kết luận do tư vấn thiết kế chưa lường hết việc thu hẹp dòng chảy phía hạ lưu cống dẫn đến ứ nước cục bộ. Theo Bộ GTVT, đây không phải lỗi cố ý.

ba thang sau khi thong xe cao toc phan thiet dau giay ngap troi xe 0
Hiện trường một đoạn cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây bị ngập trôi xe vào sáng ngày 29/7/2023, sau 3 tháng thông xe. (Ảnh: Người dân ghi lại/Facebook)

Bộ GTVT vừa công bố kết quả kiểm tra ban đầu về tình trạng ngập cục bộ trên tuyến cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây.

Bộ GTVT cho rằng do tuyến cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây mới đưa vào sử dụng, đi sát sông Phan. Dòng chảy của sông Phan quanh co, thượng lưu có đập sông Phan nên chế độ thủy văn rất phức tạp.

Kết quả kiểm tra nhận định các đơn vị đã thực hiện thi công theo đúng hồ sơ thiết kế được duyệt, đảm bảo yêu cầu về chất lượng.

Về thiết kế cống tại vị trí ngập, đoàn kiểm tra xác định đơn vị tư vấn thiết kế đã thực hiện điều tra khảo sát mực nước lũ lịch sử cao nhất vào năm 1992 tại vị trí cống là 43,14m và tính toán khẩu độ cống.

Kết quả rà soát lại lưu vực và các thông số đầu vào cho thấy vị trí cống Km25+419 được thiết kế với khẩu độ (2,5×2,5m) đáp ứng yêu cầu thoát nước của lưu vực tự nhiên phía thượng lưu.

Tại thời điểm xảy ra ngập, mặc dù lượng mưa chưa đạt tới tần suất tính toán nhưng cao độ đã lên đến 45,23m, cao hơn đỉnh lũ lịch sử. Đây là yếu tố bất thường cần phải nghiên cứu, làm rõ.

Về nguyên nhân ngập, đoàn kiểm tra nhận định đoạn tuyến cao tốc nằm sát sông Phan, phía thượng lưu có đập sông Phan cách vị trí ngập 8,6 km; các đập nói chung sau khi đưa vào vận hành đã làm biến đồi dòng chảy phía hạ lưu.

Các chuyên gia đánh giá từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan lòng sông, suối có hệ thực vật xâm lấn, bồi lắng. Điều này làm thu hẹp dòng chảy, gây dềnh ứ nước cục bộ dẫn đến mực nước tại khu vực cống dâng cao, gây ngập đường.

Báo cáo của Bộ GTVT cho hay: “Các chuyên gia thống nhất đánh giá đây là tuyến mới, khu vực tuyến đi qua tại thời điểm khảo sát dân cư thưa thớt. Việc điều tra số liệu thủy văn khó khăn, tư vấn chưa lường hết được việc thu hẹp dòng chảy phía hạ lưu cống dẫn đến dềnh ứ nước cục bộ.”

Các chuyên gia cũng đều thống nhất đánh giá việc tính toán cao độ thiết kế theo tần suất 1% tại vị trí cống mà chưa xét đến mực nước dềnh “là trách nhiệm của đơn vị tư vấn, dù không phải là lỗi cố ý” – theo kết luận của đoàn kiểm tra.

Về giải pháp, Bộ GTVT cho hay trước mắt, các chuyên gia đề xuất làm sạch lưu vực hạ lưu của cầu sông Phan để tăng khả năng thoát nước, hạ mực nước dồn ứ tại vị trí cống cao tốc. Giải pháp này có chi phí thấp, có thể thực hiện ngay và hoàn thành trong tháng 8 này; chi phí do tư vấn thiết kế chi trả.

Để đảm bảo công trình ổn định lâu dài, Bộ GTVT yêu cầu chủ đầu tư cần thuê một đơn vị tư vấn đầu ngành để khảo sát, tính toán cho toàn bộ khu vực, từ đó xác định mực nước tương ứng với tần suất thiết kế của dự án, làm căn cứ xem xét, quyết định giải pháp. Trong trường hợp cần thiết, Bộ cho hay có thể nâng mặt đường khu vực ngập nếu cao độ tính toán cao hơn cao độ tuyến hiện tại. Hiện tại, Ban Quản lý dự án Thăng Long đang chỉ đạo các đơn vị thực hiện các nội dung này.

Bộ GTVT công bố “coi đây là một bài học kinh nghiệm” và đã yêu cầu các chủ đầu tư tổng rà soát lại hồ sơ thiết kế đối với các dự án đang thi công, đặc biệt tại các vị trí có địa chất, thuỷ văn phức tạp.

Bộ GTVT hứa “sẽ xử lý nghiêm các chủ thể liên quan nếu để xảy ra các tồn tại ảnh hưởng đến chất lượng theo đúng hợp đồng đã ký”.

Trước đó, Ban Quản lý dự án Thăng Long báo cáo Bộ GTVT, nhận định nguyên nhân gây ra ngập cục bộ mặt đường cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây là do nước ở sông Phan dâng cao, dềnh vào hạ lưu cống, khiến nước từ thượng lưu không thoát được qua cống, chảy tràn lên mặt đường.

Nước sông Phan dâng cao, dềnh vào hạ lưu cống là do mưa lớn liên tục từ ngày 26 đến 29/7, đặc biệt là đêm 28/7, rạng sáng 29/7.

Nguyễn Quân